ჩინეთის ჩრდილოეთში მომავალი ოპერატიულ-სტრატეგიული მანევრები „დასავლეთი/ურთიერთქმედება-2021“ ინტეგრირებული იქნება რუსეთის ფედერაციასა და ბელარუსის რესპუბლიკაში სტრატეგიულ სამეთაურო-საშტაბო სწავლება „დასავლეთი-2021“-თან. ეს ისე გამოიყურება, როგორც რუსეთი–ჩინეთის სამხედრო-პოლიტიკური კავშირის ფორმირების გაგრძელდება.
ხაბაროვსკში 22 ივნისიდან მიმდინარეობს მოლაპარაკებები ერთობლივ ოპერატიულ-სტრატეგიულ სწავლება „დასავლეთი/ურთიერთქმედება-2021“-ის ორგანიზებაზე, რომელშიც რუსეთისა და ჩინეთის ჯარები მიიღებენ მონაწილეობას და რომელიც ჩინეთის ნინსია-ჰუეის ავტონომიაში გაიმართება. მხარეები მიმდინარე კვირის ბოლომდე შეათანხმებენ რუსეთის სამხედრო კონტინგენტის ჩასვლის პირობებს ჩინეთის ტერიტორიაზე, ასევე ძალების და საშუალებების შემადგენლობას, წვრთნების გეგმას, მატერიალურ-ტექნიკური უზრუნველყოფის წესებს. წინასწარი მონაცემებით, რუსეთის აღმოსავლეთი სამხედრო ოლქიდან მანევრებში მოტომსროლელი შენაერთის პირადი შემადგენლობა, ოპერატიულ-ტაქტიკური ავიაციის ქვედანაყოფები, არმიის ავიაციის თავისუფალი რაზმი მიიღებენ მონაწილეობას. შევნიშნავთ, რომ სხვადასხვა ქვეყნის ჯარების ერთობლივი მოქმედებების დასამუშავებლად დიდი რაოდენობა საჭირო არ არის, საკმარისია საკომანდო რგოლები.
მანევრები „დასავლეთი/ურთიერთქმედება-2021“ მიმდინარე წლის მეორე ნახევარში გაიმართება. ბელარუსისა და რუსეთის პოლიგონებიდან (დასავლეთის სამხედრო ოლქი) ჩინეთის ჩრდილოეთში მდებარე პოლიგონებამდე 5000 კილომეტრზე მეტია, ამით საბრძოლო ინტეგრაციის თემატიკა და ურთიერთქმედების პერსპექტივები კიდევ უფრო საინტერესო ხდება.
დასავლეთის კოშმარი − რუსეთისა და ჩინეთის მიერ სამხედრო თანამშრომლობაზე ხელშეკრულების გაფორმებაა, ვინაიდან ჰიპოთეტურ შეიარაღებულ კონფლიქტში რუსულ–ჩინური კოალიცია აშკარად აღმატებული იქნება პენტაგონსა და ნატოზე, ვაშინგტონსა და ბრიუსელს აუცილებლად დასჭირდებათ „უხერხული“ რეჟიმების შეკავების სტრატეგიისა და ტაქტიკის გადაწერა, „ნაოსნობის თავისუფლების“ უზრუნველყოფა შავ, აზოვისა და ჩინეთის ზღვებში.
ამასთან რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმირ პუტინი არ გამორიცხავს რუსეთისა და ჩინეთის სამხედრო კავშირს. პეკინშიც მზად არიან, გავიდნენ სამხედრო სფეროში სტრატეგიული თანამშრომლობის ახალ დონეზე. შესაბამისი განცხადება ჩინეთის თავდაცვის სამინისტრომ მარტში გააკეთა. ფორმალიზებული დოკუმენტი ამინდს ვერ შეცვლის.
სავარაუდო სცენარი
ნინსია-ჰუეის ავტონომიის ტერიტორიაზე, ზღვის დონიდან დაახლოებით 2000 მეტრზე, ჰელანიშანის 250 კმ სიგრძის მთის მასივზე ჩინეთის სახალხო განმათავისუფლებელი არმიის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პოლიგონი მდებარეობს.
იქ სხვადასხვა სახეობის საჯარისო დაჯგუფებები მანევრების ყველაზე რთულ სცენარებს ამუშავებენ. „დასავლეთი/ურთიერთქმედება-2021“-ის ჩანაფიქრი ჯერჯერობით გაურკვეველია, თუმცა შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ის მნიშვნელოვნად ემთხვევა სწავლება „დასავლეთი-2021“-ის სცენარს, რა დროსაც მოსალოდნელია მართვის სისტემებისა და უზრუნველყოფის ყველა სახეობის შემოწმება, საჯარისო დაჯგუფებების ფარული განთავსება, ტაქტიკური ჯგუფების მიერ დაბლა მფრენი საჰაერო სამიზნეების განადგურების არასტანდარტული მეთოდების დამუშავება და ჩქაროსნულ ჯავშან-ობიექტებთან ბრძოლა. რუსეთ-ბელარუსის თავდაცვით სწავლებაში მასობრივად გამოიყენება საბრძოლო ავიაცია და ტანკები. მანევრების მსგავსი სცენარები საერთო საფრთხეებითაა განპირობებული.
რუსეთისა და ბელარუსის უშიშროებას ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის მოსაზღვრე ქვეყნებში (ბალტიისპირეთსა და პოლონეთში) ყოფნა და სამხედრო ინფრასტრუქტურა ემუქრება. ატლანტიკა თითქოს შორსაა გეოგრაფიულად ჩინეთის ზღვებიდან, მაგრამ ნატოს ამასწინანდელმა სამიტმა მაინც დაუთმო განსაკუთრებული ყურადღება „ჩინურ საფრთხეს“. როგორც ალიანსში მიაჩნიათ: „ჩინეთის გაცხადებული ამბიციები და აგრესიული ქმედებები სისტემური გამოწვევებია წესებზე დამყარებული საერთაშორისო წესრიგისთვის“. რა თქმა უნდა, ნატოსთვის მოსახერხებელი წესები ბლოკის იმ ქვეყნების მიერაა შემუშავებული, რომელთა მოსახლეობის ჯამური რაოდენობა კაცობრიობის მხოლოდ 10%-ს შეადგენს და მნიშვნელოვნად ჩამორჩება ჩინეთისას.
გარდა გაცხადებული ამბიციებისა, ჩინეთის დანაშაული „რუსეთთან სამხედრო ურთიერთობებშიცაა“ (14 ივნისის კომუნიკეს 55-ე პუნქტი). ნატოს წევრი ქვეყნები შეერთებული შტატებისთვის მხრის მიცემას აპირებენ ჩინეთის წინააღმდეგ ბრძოლაში ჩინეთისავე ზღვებში.
რუსეთ–ჩინეთის სამხედრო თანამშრომლობის გააქტიურება ამ ფონზე სრულიად კანონზომიერია და მოიცავს არა მარტო მანევრებსა და შეიარაღების შეძენას, არამედ ტექნოლოგიების გაცვლასაც. რუსეთმა 2014–2018 წლებში ჩინეთის არმიას მაღალტექნოლოგიური გამანადგურებლები − Су-27 და Су-35, საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსები С-300 და С-400, უახლესი გემსაწინააღმდეგო რაკეტები მიჰყიდა. რუსეთისგან იარაღის შეძენამ ჩინეთში საერთო მოცულობის თითქმის 70% შეადგინა. შედეგად – ჩინეთმა აშშ-ის შეიარაღებული ძალების უპირატესობის ნიველირება მოახდინა ჰაერსაწინააღმდეგო სისტემების სფეროში ტაივანის ყურესა და სამხრეთ ჩინეთის ზღვაში.
რუსულ–ჩინური ოპერაციები
უახლეს ისტორიაში რუსეთ–ჩინეთის ჯარების პირველი წვრთნები „მშვიდობიანი მისია - 2005“ შანდუნის ნახევარკუნძულზე პირობითი მოწინააღმდეგის ლიკვიდაციას ეძღვნებოდა. ყვითელ ზღვაში 2012 წლიდან ყოველწლიურად ტარდება სამხედრო-საზღვაო წვრთნები, რომლებიც ასევე მოიცავს მსოფლიო ოკეანის სხვადასხვა რაიონებს: სამხრეთ ჩინეთისა და იაპონიის ზღვებიდან ხმელთაშუა და ბალტიის ზღვებამდე.
რა თქმა უნდა, „საზღვაო ურთიერთქმედება“ არავის არ ემუქრება, მაგრამ მხარეთა ურთიერთქმედების მნიშვნელოვან პოტენციალს წარმოაჩენს ჰაერ- და გემსაწინააღმდეგო თავდაცვაში, სამძებრო-სამაშველო ოპერაციებსა და სხვა სფეროებში. თავდაცვითი მანევრების სარაკეტო თემატიკა ეჭვს არ ტოვებს, რომ „საზღვაო ურთიერთქმედების“ დეტალები აშშ-ისა და ნატოს სამხედრო-საზღვაო ძალებისადმია მიმართული. ეს დიდი ალბათობით აგრილებს „ცხელ თავებს“ ვაშინგტონსა და ბრიუსელში.
ხმელეთზე რუსეთ–ჩინეთის ოპერატიულმა სარდლობამ 2016 წელს რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის კომპიუტერული მოდელირება დაამუშავა. ჩინეთის სახალხო არმიის ხელმძღვანელობა რუსეთის შეიარაღებული ძალების სტრატეგიული სარდლობის საშტაბო სწავლებებში მონაწილეობდა 2018 და 2019 წლებში. მასშტაბურ რუსულ სწავლებებში „ცენტრი-2019“ ჩინეთის 3500 სამხედრო, 30 თვითმფრინავი, 900 ერთეული მძიმე ტექნიკა მონაწილეობდა.
ორი ქვეყნის სტრატეგიულმა ბომბდამშენებმა 2019 წლის აგვისტოში პირველად მიიღეს მონაწილეობა ერთობლივ საჰაერო პატრულირებაში აღმოსავლეთ ჩინეთისა და იაპონიის ზღვების თავზე.
მსგავსი ღონისძიებები ადასტურებს, რომ რუსეთი და ჩინეთი აშშ-ის და ნატოს გავლენის სტრატეგიული გაწონასწორებისკენ ისწრაფვიან. მოსკოვისა და პეკინის „არაფორმალური“ თავდაცვითი თანამშრომლობა პრაქტიკულად სამხედრო კავშირის დონემდეა განვითარებული. ორი ქვეყანა თანაბრადაა დაინტერესებული სტაბილურობითა და გეოპოლიტიკური პროგნოზირებადობით. 2019 წლის 5 აგვისტოს რუსეთისა და ჩინეთის ერთობლივი განცხადებები ორი სახელმწიფოს სამხედრო-პოლიტიკურ კურსს განსაზღვრავს ათობით წლის განმავლობაში.
აშშ-ის ადმინისტრაცია ხვრელებს ეძებს რუსეთ–ჩინეთის ურთიერთობებში, ცდილობს ბზარი გააჩინოს მათ შორის − უპირველესად სამხედრო თანამშრომლობის სფეროში. ეს ფუჭი მცდელობებია. როგორც რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმირ პუტინი შენიშნავს: „ჩვენ ჩინეთთან ბოლო წლებში... სტრატეგიული პარტნიორობა ჩამოგვიყალიბდა, რაც ჩვენი სახელმწიფოების ისტორიაში მანამდე არ ყოფილა... ჩვენ არ მიგვაჩნია, რომ ჩინეთი ჩვენთვის საფრთხეს წარმოადგენს. ეს მეგობარი ქვეყანაა. შეერთებული შტატებისგან განსხვავებით, ჩინეთი მტრად არ გვაცხადებს“.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს
