პიოტრ აკოპოვი
ვლადიმირ პუტინის ეს სიტყვები ფედერალური კრებისთვის ბოლო მიმართვიდან უკვე შეადარეს მიუნხენში მის მიერვე წარმოთქმულ სიტყვას და რუსეთის ახალ საგარეოპოლიტიკურ მანიფესტად შეაფასეს.
მართლაც, ახალი ისტორიული პერიოდი დაიწყო — მაგრამ პრეზიდენტის სიტყვები ხაზს უსვამს იმას, რაც უკვე ისედაც მოხდა. რუსეთი ეცემოდა, რუსეთი ფეხზე დგებოდა, რუსეთი კონცენტრირდებოდა, ახლა კი რუსეთი უტევს. არა უკრაინას ან დასავლეთს — რუსეთი ბევრად ღია და მტკიცედ იწყებს ეროვნული ინტერესების დაცვას.
ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ჩვენ მათ წარსულში არ ვიცავდით — პუტინის მმართველობის განმავლობაში ჩვენი საგარეოპოლიტიკური დოქტრინის არსი ეს იყო. რაც მეტ ძალას ვიკრებდით, მით უფრო ღრმად ვრწმუნდებოდით საკუთარ სიმართლეში, რაც უფრო ძლიერად ამტკიცებდა მოვლენები საგარეო ვითარების ჩვენეული შეფასებების სისწორეს, მით უფრო დაჟინებული და ხისტი ხდებოდა ჩვენი ტონი მსოფლიო არენაზე, მით უფრო აქტიურად ვერთვებოდით თამაშში დიდ გეოპოტიკურ დაფაზე. და მით უფრო ძლიერი იყო ჩვენი დემონიზაცია — წარმოგვაჩენდნენ რა მსოფლიო საფრთხედ, ცდილობდნენ დაბლოკვასა და იზოლირებას.
ყირიმის შემდგომმა შვიდმა წელმა აჩვენა, რომ ეს ყველაფერი ფუჭია და უბრალოდ არ მუშაობს მსოფლიო მასთაბში. თავად რუსეთის შეკავების პოლიტიკის შედეგები იქცა იმის მტკიცებულებად, რამდენად ძლიერ შეიცვალა მსოფლიო. თანაც შ ეიცვალა როგორც ობიექტური მიზეზებით, ისე რუსეთის მიზანმიმართული ქმედებების წყალობითაც.
2014 წელს ღია ბუნტით ჩვენ დავაჩქარეთ გლობალური ლიდერობის დასავლური პროექტის კრიზისი — მიუხედავად იმისა, რომ ყირიმის შემთხვევაში ჩვენ უპირველეს ყოვლისა თავს ვიცავდით, ეროვნულ ინტერესებს ვინარჩუნებდით. დასავლეთი ჩვენ ღიად გვეუბნებოდა უარს მათი ფორმულირების უფლებაზეც კი — აქედანაა მთელი ეს საუბრები ქვეყანა−ბენზოგასამართ სადგურზე, რეგიონულ „დერჟავაზე“, ნაფლეთებად ქცეულ ეკონომიკაზე.
რუსეთი ანგარიშიდან 90-იანებში ჩამოწერეს და ძალიან გაუკვირდათ, როდესაც მიუნხენისა და ყირიმის „გავლით“ მან კვლავ დაიწყო ზესახელმწიფოს პოზიციებზე დაბრუნება. არა სსრკ−ის მასშტაბებით, მაგრამ იმისთვის საკმარისად, რომ კაზინოს მფლობელებისთვის თმაში აერია.
ამის გააზრებამ ატლანტისტები ისტერიკაში ჩაყარა — რუსები მოდიანო, ანუ რუსები ყველაფერში ერევიანო, ყირიმი და სირია არ ჰყოფნით, ტრამპიც კი აირჩიეს და Brexit−ი მოაწყესო — მთელ ამ ბოდვას უკვე მრავალი წელია, თვალს ვადევნებთ.
რუსეთის იზოლაციის მცდელობამ სრულიად საპირისპირო შედეგი გამოიღო: დასავლეთმა თავი დაუცველად იგრძნო და რუსეთის ძებნა დაიწყო ყველა საწოლის ქვეშ. რუსეთს ხედავდა თითოეული პრობლემისა და ჩავარდნის უკან.
„ეს რუსებმა გააკეთეს“ მემად იქცა. ანტირუსულმა პროპაგანდამ რუსეთის სასარგებლოდ იმუშავა მსოფლიოს მასშტაბით: თუ რუსები ესოდენ ძლევამოსილები არიან, ესე იგი, მათთან მეგობრობაა საჭირო. აზიის, ლათინური ამერიკის, აფრიკის თვალში რუსეთმა დამატებითი რეკლამა მიიღო, რაც ძალიან კარგად დაერთო ჩვენს დაბრუნებას პლანეტის სხვადასხვა რეგიონებში. პუტინით დაშინება მოინდომეს და რეალურად მისი რეპუტაცია თანამედროვეობის უმძლავრესი პოლიტიკოსის რანგში აიყვანეს.
ამიტომ მომდევნო სტადიად ის იქცა, რომ პუტინმა გოგოლისეულად უწოდა „უხამსზე უხამსი ჩვეულება“: რუსეთს უბრალოდ თავს ესხმიან ნებისმიერი საბაბით და ხშირად უსაბაბოდაც. ჩვენთვის არახალია ეს, მაგრამ პასუხი საჭირო არ არის. და არა იმიტომ, რომ სახელმწიფოს გამო გვტკივა გული (თუმცა დროშის ღირსების დაცვა თავისთავად საჭიროა), არამედ იმიტომ, რომ საქმე ჩვენზე ზეწოლის ახალ ფორმასთან გვაქვს, რომელშიც მჭიდროდ იხლართება საშინაო და საგარეოპოლიტიკური ფაქტორები, ანუ ხდება ის, რასაც შეიძლება ჩვენს საშინაო საქმეებში ჩარევა ვუწოდოთ და ჩვენი ნაციონალური ინტერესების განზრახ იგნორირებად შევაფასოთ. ამის პირდაპირი მაგალითია ის, რომ ნავალნის ისტორია უკრაინას გადაეჯაჭვა.
„ჩრდილოეთის ნაკადი-2−ის“ საწინააღმდეგო სანქციები და მისი შეჩერების მუქარა ნავალნის გამო, უკრაინაში რუსეთის შეჭრის საფრთხის გარშემო ისტერია, რომლისთვისაც რუსეთის წითელი ხაზები უნდა გაევლოს − ეს არის ყველაფერი, რის „ახალ ნორმალურობად“ გასაღებასაც ცდილობს დასავლეთი.
მაგრამ რუსეთი არ შეეგუება თამაშის ახალ წესებს − არც საშინაო საქმეებში ჩარევა, არც „გადავარჩინოთ უკრაინა რუსეთისგან“ თემის აგორება ჩვენ კატეგორიულად არ გვაწყობს. ანუ ჩვენ არ ვითამაშებთ დასავლეთთან ამ წესებით, იმიტომ რომ, გვესმის, რომ ისინი ჩვენთვის ზიანის − პროპაგანდისტული, პოლიტიკური, ეკონომიკური და, რაც მთავარია, გეოპოლიტიკური ზიანის მოყენების საბაბად არის საჭირო. ანუ დასავლეთს სურს ჩამოგვართვას ინიციატივა, გადაგვრთოს გაუთავებელ თავის მართლებაზე − როგორც ნავალნის, ისე უკრაინის საკითხებში. თანაც მაშინ, როდესაც ეს თემები სწორედ იმ წითელი ხაზების მიღმა მდებარეობს, რომლებზეც პუტინი საუბრობდა. დასავლეთს ეს მშვენივრად ესმის, მაგრამ კვლავ ცდილობს თავისი გაიტანოს.
მაგრამ სჯობს არ ეცადოს, პროვოკაციაზე არ წამოგვაგოს, რათა მერე ისე არ ინანოს, როგორც დიდი ხანია არავის არაფერი არ უნანია. პუტინის ეს სიტყვები ყველაფერს ერთბაშად ეხება − უკრაინის ფრონტზე პროვოკაციებსაც და ნებისმიერ სხვა წერტილში პროვოკაციებსაც, სადაც ჩვენი ნაციონალური ინტერესები გადის.
ბევრია ისინი? რა თქმა უნდა: რუსეთი გლობალური ზესახელმწიფოა, არა გლობალური ბატონობის ამბიციების მქონე ზესახელმწიფო (როგორც აშშ), არამედ გლობალური ინტერესების მქონე ქვეყანა. ისინი არა მარტო პოსტსაბჭოთა სივრცეზეა თავმოყრილი, არამედ სირიაშიც და ვენესუელაშიც, ვიეტნამშიც და სერბეთშიც, ეგვიპტეშიც და ანგოლაშიც. რაც უფრო მნშვნელოვანია, ეს ინტერესები არსებობს ახალი მსოფლიო წესრიგის აგებაშიც, რითაც მოსკოვი და პეკინი სულ უფრო აქტიურად და კოორდინირებულად კავდებიან. ამ საქმეში ჩვენტვის უსარგებლოა წითელი ხაზების გავლენა − ამის უფლებას არ მივცემთ და არც „მხაზველებს“ ეყოფათ ძალა.
მაგრამ ძალიან თავდაჯერებული ხომ არ არის საუბარი იმაზე, რომ ჩვენ თავად განვსაზღვრავთ, სად გაივლის წითელი ხაზი თითოეულ კონკრეტულ შემთხვევაში? ანუ დასავლეთს ჩვენ უფლებას არ მივცემთ შეგვაკაოს, ჩვენ კი თავად მზად ვართ ვუკარნახოთ, როგორ გვესმის დაშვებები. არა, არ არის ძალიან თავდაჯერებული, იმიტომ, რომ საუბარი არ მიდის რუსეთის უცხო ტერიტორიებზე ექსპანსიაზე, სხვების ეროვნული ინტერესების ზონებში, საუბარია საკუთარის დაცვასა და დაბრუნებაზე იმისა, რის წართმევასაც ცდილობდა ან ცდილობს დასავლეთი.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს!
