ტელეარხის პროგრამა „პოსტ-სკრიპტუმის“ კვირის გამოშვებამ პრაქტიკულად მთელი ქართული საზოგადოება შოკში ჩააგდო და საქართველოში ახალი საპროტესტო ტალღა გამოიწვია.
საავტორო გადაცემის წამყვანმა გიორგი გაბუნიამ პირდაპირ ეთერში რუსულ ენაზე უცენზურო ლექსიკის გამოყენებით შეურაცყოფა მიაყენა რუსეთის პრეზიდენტს და მის გარდაცვლილ მშობლებს.
თბილისში ერთდროულად რამდენიმე საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს >>
ჟურნალისტის ამ განცხადების შემდეგ ქართული სოციალური ქსელები წამებში აივსო კომენტარებით, ერთ საათში კი „რუსთავი 2“-ის შენობასთან გაიმართა სტიქიური საპროტესტო აქცია, რომლის მონაწილეებმაც გაბუნიასა და ტელეკომპანიის დირექტორს ნიკა გვარამიას ბოდიშის მოხდა მოსთხოვეს.
გაბუნია და „რუსთავი 2“ დაუყოვნებლივ გააკრიტიკეს საქართველოს პირველმა პირებმა და „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“.
„რუსთავი 2“-ის დირექციამ წამყვანის საქციელისთვის ბოდიში მოიხადა, მაგრამ აქვე განაცხადა, რომ არსებობს „ტელეკომპანიასთან ანგარიშსწორების რეალური საფრთხე“. არხის გენერალურმა დირექტორმა ხელისუფლება ქვეყანაში სიტყვის თავისუფლების დევნის მცდელობაში დაადანაშაულა და თავისი თანამშრომლების უსაფრთხოების უზრუნველყოფა მოსთხოვა. არხის მაუწყებლობა დროებით შეწყდა.
ამორალური საქციელი
საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ერთ დღეში ორი განცხადება გააკეთა. ბოლო კომენტარში მან „რუსთავი 2“-ის ქმედებებს ქვეყანაში დესტაბილიზაციის მიზნით ქართველი ხალხის წინააღმდეგ ყოფილი მმართველი პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მხრიდან აგრესია უწოდა.
„ეს არ იყო ცალკე აღებული რომელიმე ჟურნალისტის მიერ ნათქვამი სრულიად მიუღებელი ფრაზები; ეს არის წლების განმავლობაში ქართველი ხალხის მიმართ არსებული აგრესია, რომელიც მოდის “ნაციონალური მოძრაობისა” და მისი ბელადის მხრიდან. ის, რაც ჩვენ გუშინ ვიხილეთ, იყო სრულიად ამაზრზენი და ამორალური საქციელი და ამავე დროს გამიზნული და უბინძურესი პროვოკაცია, რომლის მიზანია საქართველოში დესტაბილიზაცია და ქვეყნის ეროვნული ინტერესების დაზიანება“, – განაცხადა ბახტაძემ.
პრემიერმა „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას“ დესტრუქციული ძალა უწოდა.
„გუშინ იყო მცდელობა, რომ აქცენტი გადაეტანათ ერთ ჟურნალისტზე, თუმცა ყველამ ვიცით, რომ აქ საქმე ერთ ჟურნალისტზე არ არის. საქმე იმაშია, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“, რომელიც ჯერ კიდევ ხელისუფლებაში ყოფნის პირობებში აკეთებდა იმ ყველაფერს, რამაც მოგვიტანა ძალიან მძიმე შედეგები, ახლა იმავეს აგრძელებს ოპოზიციაში ყოფნის პერიოდში ამ პოზიციებიდან. ამ წლების განმავლობაში ჩვენ ყველა ერთად, მათ შორის ხელისუფლებაც, საზოგადოებაც, რაღაცნაირად ვეფერებოდით „ნაციონალურ მოძრაობას“ და არ ვარქმევდით ყველაფერს თავის სახელს. როცა არის მტერი, უნდა დაერქვას მას მტერი და ეს არის პრინციპული პოზიცია“, – განაცხადა „ქართული ოცნების“ აღმასრულებელმა მდივანმა ირაკლი კობახიძემ.
მისი სიტყვებით, სახელმწიფო დაუყოვნებლივ რეაგირებას მოახდენს ყოველთვის, როდესაც სახელმწიფო ინტერესებს საფრთხე შეექმნება.
რა შემთხვევაში დატოვებს „რუსთავი 2“–ს ნიკა გვარამია >>
„რეაგირების ადრესატი უნდა გახდეს „ნაციონალური მოძრაობა“, ყველაფერი დანარჩენი – მხოლოდ ინსტრუმენტებია. „ნაციონალური მოძრაობა“ – ეს მტრული პოლიტიკური ძალაა“, – ხაზი გაუსვა კობახიძემ.
ოპოზიციის პასუხი
„ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერებს კი მიაჩნიათ, რომ პრობლემას ამჟამად წარმოადგენს არა ის, რაც დამოუკიდებელმა ჟურნალისტმა თქვა, არამედ „ხელისუფლების ისტერია“.
„ეს არის სრულმასშტაბიანი ისტერია, რომელიც ხელისუფლებამ მოაწყო ერთი ჟურნალისტის განცხადებაზე რეაგირებისას. ეს კიდევ ერთხელ აჩვენებს ხელისუფლების რეალურ დღის წესრიგს. ესაა შიშის მაქსიმალური ინსპირაცია, იმის ნაცვლად, რომ ეს განვიხილოთ, როგორც ერთი ჟურნალისტის განცხადება, რომელიც ვიღაცას შეიძლება მოეწონოს და ვიღაცას – არა“, – განუცხადა თინა ბოკუჩავამ ჟურნალისტებს.
მან სრული აბსურდი უწოდა იმას, რომ გაბუნიას განცხადებას შეიძლება მოჰყვეს ქვეყანაში ვითარების დესტაბილიზაცია.
„დესტაბილიზაციას იწვევს ხელისუფლება, რომელსაც არ შეუძლია კრიზისის მართვა“, – აღნიშნა ბოკუჩავამ.
პარტიის „ევროპული საქართველო - მოძრაობა თავისუფლებისთვის“ დეპუტატებმა ხელისუფლების განცხადება შეაფასეს, როგორც ღია მუქარა დამოუკიდებელი ტელეარხის მისამართით.
„არ შეიძლება სახელმწიფო გადავიდეს ამ ზღვარს და ერეოდეს კერძო კომპანიის სარედაქციო პოლიტიკაში... ეს განცხადებები ცხადყოფს, რომ ხელისუფლება აპირებს „რუსთავი 2“-ზე და ზოგადად დამოუკიდებელ მასმედიაზე ზეწოლის მცდელობის გაგრძელებას და ამას აუცილებლად უნდა დაუპირისპირდეს საზოგადოება“, – აღნიშნა დეპუტატმა სერგი კაპანაძემ.
ამჟამად „რუსთავი 2“-ის საქმეს ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლო იხილავს. სტრასბურგის სასამართლო გადაწყვეტილებას 18 ივლისს გამოაცხადებს.
„რუსთავი 2“-ის იურისტებმა ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს 2017 წლის მარტში მიმართეს, მას შემდეგ, რაც საქართველოს უზენაესმა სასამართლომ ძალაში დატოვა ორი ქვედა ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება ტელეკომპანიის ყოფილი მფლობელისთვის ქიბარ ხალვაშისთვის დაბრუნების შესახებ. სტრასბურგის სასამართლომ უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება საქმის განხილვის დასრულებამდე შეაჩერა.
ეს არის ერთ-ერთი ყველაზე რეზონანსული სასამართლო პროცესი ქართული სასამართლოს ისტორიაში. ტელეკომპანიის საქმე საქართველოს სასამართლოებში ორ წელზე მეტხანს იხილებოდა.
ვინ მისცა დავალება გაბუნიას?
რატომ მაინცდამაინც ახლა და დგას თუ არა ვინმე სკანდალური ტელეწამყვანის ქმედებების უკან – ეს კითხვები ბოლოდროინდელი მოვლენების ფონზე ყველაზე აქტუალურია.
ნინო ბურჯანაძე „რუსთავი 2“–ის კვირის ეთერთან დაკავშირებით გამოძიების დაწყებას ითხოვს >>
საქართველოში ვითარება 20 ივნისს დაიძაბა – საქართველოს პარლამენტში რუსეთის სახელმწიფო დუმის დეპუტატ სერგეი გავრილოვის ვიზიტის შემდეგ. არეულობისას დაშავდა 240 ადამიანი, დააკავეს 300-ზე მეტი. თბილისში გაკეთებული ანტირუსული განცხადებების პასუხად რუსეთმა 8 ივლისიდან საქართველოსთან პირდაპირი ავიამიმოსვლა შეწყვიტა. საპროტესტო აქცია მესამე კვირაა გრძელდება.
ექსპერტი ხათუნა ლაგაზიძე ფიქრობს, რომ გაბუნიამ სკანდალური განცხადება სხვისი დავალებით გააკეთა, მაგრამ ვინ მისცა მას ასეთი დავალება – ეს გამოძიებამ უნდა დაადგინოს.
„დაუყოვნებლივ უნდა დაიწყოს ამ ფაქტის გამოძიება. ვფიქრობ, ეს არ იყო ემოციურ ნიადაგზე გაკეთებული განცხადება. ამიტომ სასწრაფოდ საჭიროა იმის დადგენა, ვინ დაავალა გიორგი გაბუნიას ყველაფერი გაეკეთებინა იმისთვის, რომ მოემზადებინა ნიადაგი ქვეყანაში რუსული ჯარების შემოსაყვანად“, – განაცხადა ლაგაზიძემ გაზეთ „კვირის პალიტრისათვის“ მიცემულ ინტერვიუში.
მისი სიტყვებით, ხელისუფლების წარმომადგენელთა მხრიდან მხოლოდ განცხადებების კეთება არასაკმარისია.
პუტინის გინება პირდაპირ ეთერში: რა ელოდება გაბუნიას ქართული კანონმდებლობით >>
„ეს იყო დანაშაული საქართველოს დამოუკიდებლობის წინააღმდეგ და სწორედ ეს უნდა გახდეს გამოძიების საგანი“, – აღნიშნა ლაგაზიძემ.
ჟურნალისტი, პატიმართა შეწყალების სახელმწიფო კომისიის ყოფილი ხელმძღვანელი ზვიად ქორიძე ფიქრობს, რომ გაბუნიას გამოსვლაში უკანონო არაფერი ყოფილა.
„ეს იყო უცენზურო რეპლიკა... მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში, ის თვითრეგულირების (მასმედიის, - რედ.) ჩარჩოებში ჯდება... ამიტომ ახლა, ასე ვთქვათ, ჩვენი საზოგადოება სახიფათო მოსახვევთან იმყოფება. თუ უნდა წავიდეთ ცენზურისკენ, მაშინ შეგვიძლია საერთოდ უარი განვაცხადოთ დემოკრატიულ განვითარებაზე“, – განაცხადა ქორიძემ პირველი არხის ეთერით.
საქართველოს პარლამენტის ექს-სპიკერი, პარტია „ერთიანი საქართველო - დემოკრატიული მოძრაობის“ ლიდერი ნინო ბურჯანაძე არ გამორიცხავს „რუსთავი 2“-ის ქმედების კავშირს საპროტესტო აქციის ტალღასთან, რომელიც პარლამენტის წინ 20 ივნისს დაიწყო.
„ინციდენტი გავრილოვთან კვლავაც გამოიყენეს სააკაშვილმა, მისმა გუნდმა და რადიკალებმა ანტირუსული ისტერიის გასაღვივებლად. რასაკვირველია, საჭირო იყო ამ აქციის გამოკვება“, – განუცხადა ბურჯანაძემ „Sputnik-საქართველოს“.
ის არ გამორიცხავს ასევე, რომ გაბუნიამ სკანდალური განცხადება იმის გამო გააკეთა, რომ ტელეარხის ამჟამინდელი ხელმძღვანელობა სტრასბურგის სასამართლოსგან უარყოფით გადაწყვეტილებას ელოდება.
„ანუ ეს ყველაფერი – ერთი ჯაჭვის რგოლებია. ამ ჯაჭვს მთავარი მიზანი აქვს – რუსეთისა და საქართველოს დაპირისპირება, რათა არ მოხდეს რუსეთსა და საქართველოს შორის ურთიერთობის ნორმალიზება და დაახლოება“, – აღნიშნა ბურჯანაძემ.
ტელეარხის ისტორია
ტელეარხი „რუსთავი 2" უკვე 25 წელია მაუწყებლობს. ის საქართველოში ერთ-ერთი პირველი დამოუკიდებელი კომერციული ტელეკომპანიაა. ამ წლების განმავლობაში ტელეკომპანია მფლობელებს ხელთათმანებივით იცვლიდა – ბევრჯერ გადავიდა ხელიდან ხელში.
გაბუნიას განცხადება ქვეყნისთვის საფრთხის შემცველია – კომუნიკაციების ეროვნული კომისია >>
ტელეკომპანიის წილების ყიდვა-გაყიდვა მრავალ კითხვას ბადებდა და უკავშირდებოდა ბიზნესმენების სიმპათიებს ამა თუ იმ ხელისუფლებისადმი. ყველაზე დიდხანს ტელეკომპანიას ფლობდა მისი დამფუძნებელი ეროსი კიწმარიშვილი ორ თანადამფუძნებელთან – დავით დვალთან და ჯარჯი აქიმიძესთან ერთად.
ამჟამად ტელეარხის მფლობელები არიან შპს ტელეკომპანია „საქართველო" (51%), ლევან (22%) და გიორგი (18%) ყარამანაშვილები, ნინო ნიჟარაძე (9%). შპს ტელეკომპანია „საქართველო" ეკუთვნის ნიკოლოზ ნაყოფიას (50%) და ძმებ ყარამანაშვილებს (25-25%).
ჟურნალისტი გიორგი გაბუნია ფაქტობრივად ტელეარხ „რუსთავი 2"-ის სახე და ყველაზე რეიტინგული გადაცემა „პოსტ-სკრიპტუმის" წამყვანია. მისი გამონათქვამები არაერთხელ გამხდარა ხელისუფლების, საზოგადოებისა და საპატრიარქოს წარმომადგენელთა კრიტიკის ობიექტი.
მაგალითად, 2018 წლის მარტში სიუჟეტში, რომელიც ეხებოდა აჭარიდან და გურიიდან მილიარდერ ბიძინა ივანიშვილის დენდროლოგიურ პარკში ხეების გადატანას, გაბუნიამ განაცხადა, რომ იესო ქრისტემ შეცდომა დაუშვა, როდესაც ორი ათასი წლის წინ საქადაგებლად ისრაელში მივიდა. ჟურნალისტის თქმით, ის ორი ან სამი წლის წინ აჭარაში უნდა მისულიყო, სადაც მას ჯვარზე არ გააკრავდნენ, რადგან რეგიონში აღარ დარჩა ხე ჯვრის დასამზადებლად. საპატრიარქომ „რუსთავი 2" ღვთის გმობაში დაადანაშაულა.