ვლადიმირ პუტინმა ვიდეოკავშირის მეშვეობით მონაწილეობა მიიღო სადისკუსიო კლუბ „ვალდაის“ სხდომაში. მიმდინარე წლის თემა – „პანდემიის გაკვეთილები და ახალი დღის წესრიგი: როგორ გარდავქმნათ მსოფლიო კრიზისი შესაძლებლობად მსოფლიოსთვის“.
მათზე, ვინც „რუსეთის დასუსტებას“ ელოდება
პუტინმა კომენტარი გააკეთა ზოგიერთ ქვეყანაში რუსეთის დასუსტების მოლოდინზე.
„ჩვენი ქვეყნის გაძლიერებით, იმის შემყურე, რაც მსოფლიოში, სხვა ქვეყნებში ხდება, მინდა ვუთხრა მათ, ვინც ჯერ კიდევ ელოდება რუსეთის თანდათანობით დასუსტებას: ჩვენ ამ შემთხვევაში მხოლოდ ერთი რამ გვაწუხებს: როგორმე არ გავცივდეთ თქვენ დაკრძალვაზე“.
პრეზიდენტმა ხაზი გაუსვა, რომ რუსეთი ადეკვატურად აფასებს თავის ინტელექტუალურ, ტერიტორიულ, ეკონომიკურ და სამხედრო შესაძლებლობებს და პოტენციალს.
პანდემიაზე
„კოვიდ-19“-ის პანდემიაზე საუბრისას პუტინმა აღნიშნა, რომ კორონავირუსს უკან არ დაუხევია, მსოფლიო კი „ტექტონური ძვრების“ ზღურბლზე დგას ყველა სფეროში.
„კორონავირუსის პანდემიამ სერიოზულად შეცვალა საზოგადოებრივი, საქმიანი, საერთაშორისო ცხოვრება. მეტსაც გეტყვით, თითოეული ადამიანის ყოველდღიური ჩვეული ყოფა“.
პუტინმა ხაზი გაუსვა, რომ სიამაყეს გრძნობს რუსეთის მოქალაქეთა და მათი მზადყოფნის გამო, დახმარება აღმოუჩინონ ერთმანეთს, უპირველეს ყოვლისა, ექიმებისა და მედიცინის მუშაკების გამო.
„პანდემიამ ადამიანის ცხოვრების სიმყიფე შეგვახსენა. ძნელად წარმოსადგენი იყო, რომ ტექნოლოგიურად განვითარებულ ჩვენს XXI საუკუნეში ყველაზე შეძლებულ ქვეყნებშიც კი ადამიანი დაუცველი აღმოჩნდებოდა, ერთი შეხედვით, არც ისე ფატალური ინფექციის წინაშე“.
პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ საერთაშორისო საზოგადოებრიობას კორონავირუსთან ბრძოლაში ყველაფერი არ გაუკეთებია, არის ხელიდან გაშვებული შესაძლებლობები.
ახალი შეზღუდვების დაწესების შესაძლებლობაზე
პუტინის თქმით, დღეს არ არსებობს პანდემიის გამო შეზღუდვების დაწესების აუცილებლობა, მათ შორის იმიტომაც, რომ „მედიცინამ ეფექტურად იმუშავა“. მან აღნიშნა, რომ შექმნილია საწოლების რეზერვები საავადმყოფოებში, გაჩნდა წამლები, „მედიკოსებს უკვე ესმით და იციან, რა უნდა გააკეთონ“.
სახელმწიფოს მეთაურმა აღნიშნა, რომ შვედეთს კორონავირუსის გამო შეზღუდვები არ დაუწესებია, მაგრამ შედეგად მათ ეკონომიკური ვარდნა განიცადეს.
ახლა მაკროეკონომიკური მაჩვენებლები რუსეთში მისაღებია, ეკონომიკა აღდგენის გზაზეა, დასძინა პრეზიდენტმა.
სამოქალაქო საზოგადოებაზე
რუსეთის განვითარებაში გადამწყვეტ როლს შეასრულებს მოქალაქეთა ხმები, ხაზი გაუსვა პუტინმა. როგორც მან აღნიშნა, რუსების აზრი უნდა იყოს გადამწყვეტი, სხვადასხვა საზოგადოებრივი ძალის კონსტრუქციული განაცხადი კი – რეალიზებული.
სახელმწიფოების დამოუკიდებლობაზე
სახელმწიფო მოწყობაზე საუბრისას პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ ვიღაცის მაგალითის ბრმად გადმოღება არასწორია.
„ჩვენ ვხედავთ, როგორ ფუნქციონირებენ დემოკრატიის ასეთი შემოტანილი მოდელები. ეს უბრალოდ ღრუბელია, ფიქციაა, როგორც წესი, ფიქცია, მოკლებული შიდა შინაარსს, სუვერენიტეტის მსგავსიც კი. ხალხს იქ, სადაც მსგავსი სქემების რეალიზება მიმდინარეობს, რეალურად არაფერს ეკითხებიან, შესაბამისი ხელმძღვანელები კი ვასალებზე მეტი უფლებით არ სარგებლობენ. ვასალის ნაცვლად კი, როგორც ცნობილია, ყველაფერს ბატონი წყვეტს“.
მისი სიტყვებით, არა აქვს მნიშვნელობა, რა ჰქვია პოლიტიკურ წყობას, რომელიც ყოველ ქვეყანაში განსხვავებულია, აქვს საკუთარი პოლიტიკური კულტურა, ტრადიციები, საკუთარი შეხედულება განვითარებაზე.
„დაისმის კითხვა: რა არის ძლიერი სახელმწიფო? რა წარმოადგენს მის ძალას? რასაკვირველია, არა სამართალდამცველი ორგანოების ტოტალური კონტროლი ან სისასტიკე, არც კერძო ინიციატივის ჩახშობა ან სამოქალაქო აქტივობის შელახვა, არც შეიარაღებული ძალებისა და თავდაცვითი პოტენციალის ძლევამოსილება. თუმცა, ვფიქრობ, გესმით, რამდენად მნიშვნელოვანია ეს შემადგენელი რუსეთისთვის გეოგრაფიული, გეოპოლიტიკური გამოწვევების მთელი კომპლექსის თვალსაზრისით. და, რასაკვირველია, ჩვენი, როგორც გაეროს უშიშროების საბჭოს მუდმივი წევრის ისტორიული პასუხისმგებლობის თვალსაზრისით გლობალური სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად. და ამის მიუხედავად, დარწმუნებული ვარ, რომ სახელმწიფოს სიძლიერეს, უპირველეს ყოვლისა, მის მიმართ მოქალაქეთა ნდობა წარმოადგენს. აი, რა არის სახელმწიფოს სიძლიერის საწინდარი“.
პუტინმა ხაზი გაუსვა, რომ ძალაუფლების წყარო – ადამიანები არიან, ეს გამოიხატება „არჩეული ხელისუფლებისთვის ფართო უფლებამოსილებების დელეგირების მზადყოფნით“, როდესაც სახელმწიფო მათთვის არის მათივე წარმომადგენლების გუნდი, რომელსაც მკაცრად უნდა მოსთხოვო საქმის კეთება.
მსოფლიოში ცვალებად როლებზე
პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ დღეს აშშ-ს უკვე გაუჭირდება, პრეტენზია ჰქონდეს განსაკუთრებულ როლზე, და დასვა კითხვა, სჭირდება თუ არა ეს თავად აშშ-ს.
„თავისი ეკონომიკური წონითა და პოლიტიკური გავლენით აქტიურად მიემართება სუპერსახელმწიფოს პოზიციისკენ ჩინეთი. ამავე მიმართულებით მოძრაობს გერმანია“.
ამავდროულად, დასძინა მან, შესამჩნევად გარდაიქმნა დიდი ბრიტანეთისა და საფრანგეთის როლი მსოფლიო საქმეებში, სერიოზულად გაძლიერდნენ ისეთი სახელმწიფოები, როგორებიც არიან ბრაზილია და სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა.
პრეზიდენტმა სახელმწიფოებს მოუწოდა, სამართლიანობა შეინარჩუნონ სახელმწიფოთაშორის ურთიერთობებში კორონავირუსის პანდემიის პირობებში და უარი თქვან ორმაგი სტანდარტების პოლიტიკაზე.
„ბევრ სხვა ქვეყანას, რომელიც დაზარალდა კორონავირუსული ინფექციისგან, სჭირდება არა ის დახმარება, რომელიც შეიძლება გვერდიდან მიიღოს, არამედ უბრალოდ შეზღუდვების მოხსნა, თუნდაც ჰუმანიტარულ სფეროში, მედიკამენტების მიწოდების, საკრედიტო რესურსების, მოწყობილობის, ტექნოლოგიების გაცვლის სფეროში. მაგრამ არადა არ გააუქმეს შეზღუდვები, რასაც ხსნიან რაღაც მოსაზრებებით, რომლებსაც საერთო არაფერი აქვს ჰუმანიტარულ შემადგენელთან. თუმცა ამავდროულად ყველა ჰუმანიზმზე საუბრობს“.
შეიარაღების კონტროლზე
შეიარაღების კონტროლზე საუბრისას პუტინმა აღნიშნა, რომ ამ სფეროში შეზღუდვების გარეშე მსოფლიოს მომავალი არ აქვს. მან დასძინა, რომ ვაშინგტონი ნელ-ნელა გადის მსგავსი შეთანხმებებიდან.
„ყველას კარგად მოეხსენება – რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემიდან, შემდეგ მცირე და საშუალო სიშორის რაკეტების შესახებ შეთანხმებიდან, შემდეგ „ღია ცის“ შესახებ შეთანხმებიდან გასვლა, მართალია, ჯერ არ გასულა, მაგრამ აშშ-ში განაცხადეს, რომ ამ შეთანხმებიდან გასვლის პროცედურა წამოიწყეს. რატომ? რის საფუძველზე? არც ხსნიან – რატომ, უბრალოდ არ ხსნიან“.
პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ მოსკოვი არ არის სტრატეგიული შემტევი შეიარაღების შემცირების შესახებ შეთანხმებაში ჩინეთის მონაწილეობის წინააღმდეგი, მაგრამ ვაშინგტონმა თავად უნდა აწარმოოს დიალოგი პეკინთან და არ გადააბაროს ეს რუსეთს.
პუტინმა მხარი დაუჭირა ასევე ამ შეთანხმებაში ყველა ბირთვული სახელმწიფოს ჩართვას.
„ევროპელები გვეუბნებიან – გავიდეს (აშშ, - რედ.), თქვენ კი ნუ გახვალთ. მე ვეუბნები: თქვენ ხომ ყველანი ნატოს წევრები ხართ, ე.ი. თქვენ იფრენთ, გადასცემთ ამერიკელებს ინფორმაციას, ჩვენ კი ამას ვერ გავაკეთებთ, რადგან ამ შეთანხმებაში დავრჩებით. ამიტომ, მოდით, ერთმანეთს პატიოსნად ველაპარაკოთ. <...> მაგრამ სინამდვილეში მე ასე მესმის, რომ აშშ-ის ევროპელ პარტნიორებს უნდათ – აშშ ამ შეთანხმებაში დარჩეს“.
ყარაბაღის ვითარებაზე
დისკუსიისას მონაწილეებმა მთიან ყარაბაღში სიტუაციის გამწვავების თემა წამოჭრეს. პრეზიდენტმა ხაზი გაუსვა, რომ კონფლიქტის ესკალაციის მომენტიდან თითოეულ მხარეს დაიღუპა უკვე 2 ათასზე მეტი ადამიანი, მსხვერპლის საერთო რაოდენობა 5 ათასს აღწევს.
მან მიუთითა, რომ მრავალი წლის განმავლობაში რუსეთი ამ კრიზისის მოგვარების სხვადასხვა ვარიანტს სთავაზობდა მხარეებს, რათა მშვიდობა ხანგრძლივი დროით დამყარებულიყო. პრეზიდენტის სიტყვებით, ეს პოზიციების დასაახლოებლად დაძაბული სამუშაო იყო.
„ცოტაც და გადაჭრის გზას ვიპოვიდით. სამწუხაროდ, ეს არ მოხდა და დღეს გვაქვს კონფლიქტი“, – განაცხადა პუტინმა.
პუტინმა ხაზი გაუსვა, რომ რუსეთი და აზერბაიჯანი – თანასწორი პარტნიორები არიან, რომლებთანაც მოსკოვს სრულფასოვანი ურთიერთობების დამყარება სურს.
სახელმწიფოს მეთაურმა აღნიშნა ასევე, რომ ის ისურვებდა კომპრომისის გამონახვას მთიანი ყარაბაღის საკითხზე. პრეზიდენტის თქმით, ის დღეში რამდენჯერმე ესაუბრება ტელეფონით აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ილჰამ ალიევსა და სომხეთის პრემიერ ნიკოლ ფაშინიანს.
ნავალნის შესახებ
ნავალნის შესახებ დასმულ კითხვას პუტინმა უპასუხა, რომ რუსეთი მზადაა მომხდარი გამოიძიოს, მაგრამ ამისათვის საჭიროა დასტური, რომ ის მოწამლეს, „ასეთ ინფორმაციას კი არ გვაწვდიან“.
პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ გენპროკურატურას დაავალა სამკურნალოდ პაციენტის საზღვარგარეთ გამგზავრების შესაძლებლობის შემოწმება, სისხლის სამართლის საქმის ფარგლებში არსებული შეზღუდვების გათვალისწინებით, მისი მეუღლის მომართვისთანავე.
„მეტიც, ერთ-ერთ ევროპელ ლიდერს საუბრისას შევთავაზე, რომ ჩვენი სპეციალისტები ჩავიდოდნენ გერმანიაში ფრანგ, გერმანელ, შვედ სპეციალისტებთან ერთად, ადგილზე იმუშავებდნენ, მიიღებდნენ რაღაც მასალას. და ეს მასალები გახდებოდა სისხლის სამართლის საქმის აღძვრის საფუძველი, თუ ეს მართლაც კრიმინალური მოვლენა იყო. მაგრამ არაფერს იძლევიან“.
პუტინმა დასძინა ასევე, რომ არსებობს ნავალნის ორგანიზმში „ნოვიჩოკის“ კვალის აღმოჩენის შესახებ ცნობების ჭეშმარიტებაში ეჭვის შეტანის საფუძველი.
„თქვეს, რომ იპოვეს „ნოვიჩოკის“ კვალი. შემდეგ ეს ყველაფერი გადაეცა ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაციას <…>, და უცებ გვეუბნებიან: „ეს არ არის „ნოვიჩოკი“, ეს რაღაც სხვა არის. <…> ბოლოს და ბოლოს, „ნოვიჩოკია“ თუ არ არის „ნოვიჩოკი“? თავდაპირველი ნათქვამი უკვე ეჭვქვეშ დგება“, – აღნიშნა პრეზიდენტმა.
საკონსტიტუციო ცვლილებების შესახებ
რუსეთის კონსტიტუციაში შეტანილ ცვლილებებზე საუბრისას პუტინმა მიუთითა, რომ ისინი ქვეყნის განვითარებისკენაა მიმართული.
„ცვლილებები კონსტიტუციაში, რომლებიც ახლა ვახსენეთ, მიმართულია არა მარტო იმისკენ, რომ სახელმწიფოს მოქმედ მეთაურს მიეცეს უფლება, კენჭი იყაროს 2024 წელს ან კიდევ უფრო გვიან. ისინი გამიზნულია, უმთავრესად, იმისკენ, რომ განმტკიცდეს რუსეთის ფედერაციის სუვერენიტეტი, შეიქმნას ფუნდამენტური საკონსტიტუციო ბაზა ეკონომიკის, სოციალური სფეროს გასავითარებლად და ჩვენი სუვერენიტეტის განსამტკიცებლად. და მე იმედი მაქვს, რომ ეს ყველაფერი იმუშავებს“.
გარემოს დაცვაზე
პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ დღეს საჭიროა უსაზღვრო მოხმარებაზე უარის განხილვა გონივრული, სამყოფი რესურსების სასარგებლოდ.
„თუ გვინდა შევუნარჩუნოთ ჩვენი საერთო სახლი მომავალ თაობებს, უნდა დავასუფთაოთ ჩვენი პლანეტა. გარემოს დაცვის თემამ დიდი ხანია და მტკიცედ დაიმკვიდრა ადგილი მსოფლიოს დღის წესრიგში“.
