იპოთეკური სუბსიდირების სახელმწიფო პროგრამის მიზანი დეველოპერულ სექტორში კორონავირუსით გამოწვეული სირთულეების დაძლევა და იმ ფიზიკური პირების მაქსიმალური ხელშეწყობაა, რომელთაც უძრავი ქონების შეძენა სურთ.
პროგრამა ორ კომპონენტს მოიცავს: 1. სუბსიდირების (იპოთეკურ კრედიტზე დარიცხული საპროცენტო სარგებლის თანადაფინანსების კომპონენტი) და 2. საგარანტიო (იპოთეკური კრედიტის საგარანტიო კომპონენტი). პროგრამის ფარგლებში ერთ სესხთან მიმართებით კომპონენტები ფიზიკური პირებისთვის ხელმისაწვდომია როგორც ერთობლივად, ისე ცალ-ცალკე.
სახელმწიფოს მიერ შემოთავაზებული სუბსიდირების პირობები ასეთია:
- მოქალაქემ ბინის შესაძენად იპოთეკური სესხი 2020 წლის 31 დეკემბრამდე უნდა აიღოს;
- სუბსიდიის ოდენობა ბანკის მიერ გაცემულ სესხზე დარიცხული წლიური საპროცენტო განაკვეთის 4%-ია;
- სუბსიდირება მოქმედებს სესხის აღებიდან 5 წლის განმავლობაში;
- იპოთეკური სესხის სუბსიდირება მხოლოდ დეველოპერულ კომპანიებში შეძენილ ბინებზე ვრცელდება;
- იპოთეკური სესხის მაქსიმალური მოცულობა 200 000 ლარია;
- სესხის დაფარვის მაქსიმალური ვადა 240 თვეა (20 წელი);
- პროგრამა ვრცელდება მხოლოდ სესხებზე ეროვნულ ვალუტაში;
- თუ ბინის ღირებულება 200 000-ს აჭარბებს, შესაბამისი თანამონაწილეობის არსებობის შემთხვევაში, სუბსიდირება 200 000-ს მაინც შეეხება;
- პროგრამაში ჩართვა 18 წელს მიღწეულ საქართველოს მოქალაქეს შეუძლია.
გაითვალისწინეთ, რომ სახელმწიფოს მხრიდან სუბსიდირების პროგრამა ულიმიტო არ არის. კერძოდ, გეგმის მიხედვით, მთავრობა იპოთეკური სესხის საპროცენტო განაკვეთის სუბსიდირებაზე 70 მლნ ლარს გამოყოფს, იპოთეკური კრედიტების პორტფელზე სახელმწიფო გარანტიებისთვის კი 14 მილიონ ლარს.
„Sputnik-საქართველო“ შეეცადა კონკრეტულად გაერკვია, როგორ უნდა ისარგებლოს რიგითმა მოქალაქემ აღნიშნული პროგრამით, გავესაუბრეთ დეველოპერებს, ბანკის წარმომადგენლებს და ვეცადეთ ნაბიჯ-ნაბიჯ გაგვევლო ეს გზა.
1. პირველ რიგში, უნდა მოძებნოთ სასურველი ბინა. აქვე გაითვალისწინეთ, რომ რადგან ეს პროგრამა დეველოპერული სფეროს მხარდაჭერისთვის შეიქმნა, ერთადერთი მოთხოვნაა, რომ თქვენ, როგორც ბინის მყიდველი, ბინას უნდა იძენდეთ მშენებარე ან ახლადაშენებულ კორპუსში, და მთავარია, ბინას ჰქონდეს საკადასტრო კოდი მინიჭებული.
რაც შეეხება დეველოპერულ კომპანიას, საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, ის არის მშენებლობის ნებართვის მქონე ახალი მშენებლობის ან/და რეკონსტრუქციის განმახორციელებელი პირი, რომელიც აწარმოებს მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის ახალ მშენებლობას ან რეკონსტრუქციას.
თუ სუბსიდირების პროგრამაში ჩართვა გადაწყვიტეთ, გაითვალისწინეთ, რომ ზოგიერთ ბანკს დეველოპერული კომპანიის შერჩევაში შეზღუდვა აქვს. მაგალითად, თუ იპოთეკური სესხის აღება „საქართველოს ბანკში“ გადაწყვიტეთ, აღნიშნული პროგრამით სარგებლობას მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეძლებთ, თუ ბინას ბანკის პარტნიორი დეველოპერისგან შეიძენთ. თუმცა, ასეთი შეზღუდვა არ აქვთ, მაგალითად, „თიბისი ბანკსა“ და „ლიბერთი ბანკს“ და სასურველი ბინის შერჩევა ნებისმიერ დეველოპერთან შეგიძლიათ.
2. ბინის შერჩევის შემდეგ მიდიხართ სასურველ ბანკში, იღებთ იპოთეკას ლარში. იპოთეკური სესხის დამტკიცების წესები და პირობები რჩება უცვლელი, პროგრამის ფარგლებში იცვლება მხოლოდ მომხმარებლის მხრიდან გადასახდელი პროცენტის მოცულობა. კერძოდ, ნაწილ პროცენტს აფინანსებს სახელწიფო სუბსიდირების პროგრამა, თქვენ კი, როგორც მომხმარებელს, საშუალება გექნებათ აიღოთ ფასდაკლებული სესხი.
სესხის გრაფიკის შედგენისას გათვალისწინებული იქნება სუბსიდიის კომპონენტი და მისი მოქმედების პერიოდში მომხმარებელი თავის წილ ყოველთვიურ გადასახადს გადაიხდის.
გაითვალისწინეთ, რომ თუ სახელმწიფო საგარანტიო კომპონენტს აირჩევთ, თქვენ დაგჭირდებათ ფულადი სახით თანამონაწილეობა, რომელიც მოიცავს ბინის ღირებულების 10%-ის ეკვივალენტ თანხას. მაგალითად, თუ ბინა, რომელიც მოგწონთ, ღირს 100 ათასი ლარი, თქვენ უნდა გქონდეთ 10 ათასი ლარი. თუმცა ბანკი უფლებამოსილია, სრულად ან ნაწილობრივ უარი თქვას გარანტიაზე.
აუცილებელი არაა, ბინის მშენებლობა უკვე დასრულებული იყოს. მთავარია. მას მინიჭებული ჰქონდეს საკადასტრო კოდი. თუმცა, ზოგიერთი ბანკის მოთხოვნაა, რომ ის შავი კარკასის კონდიციამდე მაინც იყოს მისული, ჩასმული იყოს კარ-ფანჯარა და ა.შ.
როგორც ბანკის წარმომადგენლებთან გავარკვიეთ, იპოთეკური სესხით შეგიძლიათ სხვა ბინა დატვირთოთ და არა ის, რომელსაც ყიდულობთ. ამ შემთხვევაშიც გავრცელდება სახელმწიფო სუბსიდირების პროგრამა.
გაითვალისწინეთ, რომ სუბსიდირების პროგრამის მიხედვით, ბანკი უფლებამოსილია კომპონენტის ფარგლებში სესხი გასცეს როგორც ფიქსირებულ, ასევე მცურავ საპროცენტო განაკვეთში.
სუბსიდირების პროცენტი შემდეგნაირად დაანგარიშდება:
მცურავი განაკვეთიანი სესხის შემთხვევაში: ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილ რეფინანსირების განაკვეთს მინუს 4.25%. იმ შემთხვევაში, თუ რეფინანსირების განაკვეთი გაუტოლდება 5%-ს, სუბსიდია ავტომატურად შეწყდება, სანამ პროცენტი ისევ არ გაიზრდება 5%-მდე.
ფიქსირებული განაკვეთიანი სესხის შემთხვევაში: ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი რეფინანსირების განაკვეთს მინუს 4.25% ფიქსირებულად.
გაითვალისწინეთ, რეფინანსირების განაკვეთი როგორც არ უნდა შეიცვალოს, სახელმწიფოს მიერ სუბსიდირებული საპროცენტო განაკვეთის მაქსიმალური ზღვარი მუდმივად იქნება 4%.
პროგრამის მიხედვით, გათვალისწინებულია ის შემთხვევებიც, რა დროსაც წყდება სახელმწიფოს თანადაფინანსება.
სახელმწიფოს მხრიდან პროცენტის თანადაფინანსება შეწყდება, თუ:
- სახელმწიფომ, ბანკმა და ბენეფიციარმა ვალდებულებები სრულად შეასრულეს;
- ბენეფიციარი ბანკთან გაფორმებული ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ვალდებულებებს ვერ ასრულებს. კერძოდ, სესხის გრაფიკით გათვალისწინებული მინიმალური შენატანის 120 დღეზე მეტი ვადაგადაცილების ან/და ბანკის სააღსრულებო ფურცლის მიღებისას;
- გაცემული კრედიტის კომპონენტით განსაზღვრული პირობების შეუსაბამოდ რესტრუქტურიზაცია/რეფინანსირებისას;
- ბენეფიციარმა საქართველოს მოქალაქეობა დაკარგა;
- გაუქმდა იპოთეკის რეგისტრაცია;
- სესხის ხელშეკრულება შეწყდა.
იმ შემთხვევაში, თუ გირაოს მოცულობა სესხის ასაღებად საკმარისი არ არის, სახელმწიფოს 20%-იანი საგარანტიო კონტრიბუციით სარგებლობაა შესაძლებელი. კერძოდ, საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი წესების თანახმად, იპოთეკური სესხები 20 წლამდე ვადით გაიცემა და ბინის შეძენის შემთხვევაში უზრუნველყოფის კოეფიციენტი 70%-ს შეადგენს. ანუ დანარჩენი 30% მყიდველმა უნდა შეიტანოს ბინის შეძენისას. სახელმწიფოს მხრიდან თანადაფინანსების მიღების მსურველი კი, რომელიც იპოთეკურ სესხს აიღებს, გადასახდელი 30%-დან მინიმუმ 10%-ს დაფარავს, დანარჩენ 20%-ზე კი სახელმწიფო იძლევა გარანტიებს, რომლის თანახმად, მყიდველს ამ თანხის გადახდა გადაუვადდება. აღნიშნული საგარანტიო კომპონენტით სარგებლობის ბოლო ვადა 2020 წლის 20 დეკემბერია.
ვარაუდობენ, რომ იპოთეკური სესხების სუბსიდირება უძრავ ქონებაზე გაზრდის მოთხოვნას და შედარებით გააჯანსაღებს სამშენებლო კომპანიების მდგომარეობას. ჩვენ კი ვიმედოვნებთ, რომ აღნიშნული სტატია ცოტა მაინც გაგიმარტივებთ გადაწყვეტილების მიღებას და სასურველ ბინაში მალე გადახვალთ საცხოვრებლად.
