თბილისი, 28 თებერვალი – Sputnik. რისკები უცხოური ინვესტიციებისთვის, კორონავირუსის გამო ექსპორტის შემცირება და ტურიზმის შემოსავლების კუთხით პროგნოზის გაუარესება - ეს ყველაფერი ნეგატიურად აისახება საქართველოს ეკონომიკაზე, ნათქვამია ანგარიშში, რომელიც გამოაქვეყნა საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტომ S&P Global Ratings.
სააგენტომ გადახედა თავის პროგნოზს საქართველოს მიმართ და ის „სტაბილურიდან“ „ნეგატიურამდე“ ჩამოაქვეითა. ამავე დროს უცხოურ და ადგილობრივ ვალუტაში გრძელვადიანი და მოკლევადიანი სუვერენული საკრედიტო რეიტინგები BB/B დონეზე დატოვა.
„ნეგატიური პროგნოზი ასახავს რისკებს, რომლებიც შეიძლება შეექმნას საქართველოს თავისი მნიშვნელოვანი საგარეო ვალდებულებების მომსახურების დროს საკმარისი სავალუტო შემოსავლების გენერირების კუთხით. სავარაუდოდ, ტურისტული სექტორის აღდგენა ვაქცინების გლობალურ დანერგვას ჩამორჩება, და ჩვენ ვერ ვივარაუდებთ 2019 წლის ტურისტული აქტიურობის დონის 2024 წლამდე დაბრუნებას. მეტად არასტაბილურ შიდა პოლიტიკურ ვითარებასთან ერთად ამან შეიძლება გააუარესოს უცხოური ინვესტიციების მოდინების საშუალოვადიანი პერსპექტივები, რაც, ჩვენი თვალსაზრისით, მნიშვნელოვანია ზრდისთვის და საგარეო დაფინანსებისთვის“, - ნათქვამია ანგარიშში.
ამავე დროს S&P აღნიშნავს, რომ სააგენტო მზადაა გადახედოს პროგნოზს და ის „სტაბილურით“ შეცვალოს, თუ სავალუტო შემოსავლები მოსალოდნელზე სწრაფად აღდგება.
ნეგატიური ზეგავლენა ეკონომიკაზე
სააგენტო ვარაუდობს, რომ 2020 წელს საქართველოს რეალური მშპ-ის 6%-ით შემცირების შემდეგ, 2021 წელს ის 4%-ით გაიზრდება. ის აღნიშნავს, რომ ეკონომიკის ზრდის საშუალოვადიან პერსპექტივებზე ზოგიერთმა პრობლემამ შესაძლოა გავლენა იქონიოს.
S&P რისკებად აფასებს ტურიზმის სუსტ აღდგენას, ვაქცინაციის ნელ ტემპს და უცხოური ინვესტიციების მოდინების შემცირებას.
„გარდა ამისა, ხშირი პოლიტიკური კრიზისების შედეგად არსებობს რეფორმების იმპულსის შესუსტების და უცხოური ინვესტორების მიერ საქართველოს სტაბილურობის აღქმის რისკი“, - ნათქვამია ანგარიშში.
სააგენტოში მიიჩნევენ, რომ ზრდის პერსპექტივებს საფრთხე შეიძლება შეუქმნას ასევე ფისკალური და მონეტარული პოლიტიკის ნაადრევმა გამკაცრებამ.
„ეკონომიკურ აქტივობას, მათ შორის შერყეულ სასტუმრო სექტორში, სარგებელს მოუტანს შემზღუდავი ზომების შერბილება. შეზღუდვები კვლავ დაწესდა 2020 წლის ბოლო კვარტალში COVID-19-ის შემთხვევების მკვეთრი ზრდის შემდეგ. 2021 წელს სახელმწიფო მხარდაჭერის ზოგიერთი ზომების გაგრძელებამ ასევე უნდა შეუწყოს ხელი ეკონომიკურ ზრდას“, - აღნიშნეს სააგენტოში.
ასევე, S&P საქართველოს მთავრობის ვაქცინაციის გეგმას ამბიციურს უწოდებს.
„მიგვაჩნია, რომ მსოფლიო მოთხოვნა-მიწოდების დინამიკის გათვალისწინებით, მთავრობის მიერ გაცხადებული გეგმა წლის ბოლომდე მოზრდილი მოსახლეობის 60%-ის ვაქცინაციის შესახებ საკმაოდ ამბიციურია. მოსალოდნელია, რომ საქართველო 2021 წლის პირველ ნახევარში COVAX-ისგან დაახლოებით 214 ათას დოზას მიიღებს. ეს ნიშნავს, რომ 2021 წლის შუა პერიოდში ვაქცინაციის დონე მოსახლეობის საერთო რიცხვის 2,8%-ს შეადგენს (ერთ ადამიანზე ორი დოზის გათვალისწინებით),“ - აღნიშნულია ანგარიშში.
სწორედ ვაქცინის დანერგვაზე იქნება დამოკიდებული ტურისტული სექტორის ბედი, მიაჩნიათ სააგენტოში.
„ტურისტული სექტორის პერსპექტივები ბუნდოვანი რჩება. იმ დროს, როდესაც შიდა ტურისტული აქტივობა გარკვეულწილად გრძელდებოდა 2020 წელს, ქვეყანაში უცხოელი ტურისტების შემოდინება 2019 წელთან შედარებით 83%-ით შემცირდა. ჩვენი თვალსაზრისით, ამ სექტორის ბედი დაკავშირებული იქნება ვაქცინის დანერგვის პროგრესთან არა მხოლოდ ქვეყანის შიგნით, არამედ მეზობელ ქვეყნებშიც, საიდანაც ჩამოდის საქართველოს ვიზიტორების უმეტესობა“, - აღნიშნულია ანგარიშში.
პოლიტიკის გავლენა ეკონომიკაზე
S&P ნეგატიურად აფასებს ასევე პოლიტიკური კრიზისის ზეგავლენას.
„პოლიტიკურმა დაძაბულობამ მმართველ პარტიასა და ოპოზიციას შორის შესაძლოა შეასუსტოს რეფორმების იმპულსი და ხელისუფლების ცენტრალიზაციის რისკების ფონზე ავნოს საერთაშორისო ინვესტორების აღქმას საქართველოს სტაბილურობასთან დაკავშირებით“, - ნათქვამია ანგარიშში.
სააგენტო აღნიშნავს, რომ თუმცაღა ოპოზიციის მოთხოვნა ვადამდელი არჩევნების ჩატარების შესახებ სავარაუდოდ არ დაკმაყოფილდება, არსებობს სივრცე სხვა პოლიტიკური დათმობებისთვის, რომლებიც ქვეყანას ჩიხიდან გამოიყვანდა.
„საქართველოს ყოფილი პრემიერ-მინისტრის, გიორგი გახარიას გადადგომა, რაც ქვეყნის ოპოზიციის ლიდერის დაკავების საქმეს უკავშირდებოდა, კიდევ უფრო ართულებს საქართველოში მოკლევადიანი პოლიტიკის განჭვრეტას. თუმცა, მთავრობის მიერ გაცხადებული მაკროეკონომიკური დღის წესრიგი უცვლელი რჩება“, - აღნიშნეს სააგენტოში.
ხელისუფლების რეაქცია
საქართველოს მთავრობაში საქართველოს საკრედიტო რეიტინგის შენარჩუნება დადებითად შეაფასეს.
„სარეიტინგო სააგენტო S&P Global-ის მიერ რეიტინგის შენარჩუნება ადასტურებს მთავრობის მიერ გატარებულ გონივრულ მაკროეკონომიკურ პოლიტიკას“, - განაცხადა ფინანსთა მინისტრის მოადგილემ ნიკოლოზ გაგუამ.
ამავე დროს მან განმარტა, რით არის გამოწვეული სააგენტოს ნეგატიური პროგნოზი.
„სააგენტოს მიერ განსაზღვრული „ნეგატიური“ პერსპექტივა, ძირითადად, გამოწვეულია გლობალურად, ტურიზმის აღდგენის შედარებით ნელი პერსპექტივიდან გამომდინარე. S&P Global-ის შეფასებით, ტურიზმის აღდგენა მთელ მსოფლიოში და მათ შორის, საქართველოში, შედარებით ნელი ტემპებით მოხდება, ვიდრე ამას დასაწყისში ელოდნენ. ტურიზმის სწრაფი აღდგენის შემთხვევაში, რისი მაღალი მოლოდინიც ჩვენ გვაქვს, კომპანია გამოხატავს პერსპექტივის აღდგენის მზადყოფნას,“ – აღნიშნა ნიკოლოზ გაგუამ.
S&P შეფასება და Fitch-ის მონაცემები
ერთი კვირის წინ სხვა საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტო Fitch-მა დატოვა საქართველოს ემიტენტის დეფოლტის გრძელვადიანი რეიტინგი უცხოურ ვალუტაში BB დონეზე. პროგნოზი - „ნეგატიურია“.
„ნეგატიური“ პროგნოზი, Fitch-ის ანალიტიკოსების აზრით, ასახავს კორონავირუსის პანდემიის მნიშვნელოვან გავლენას საქართველოს ეკონომიკაზე.
მათი მტკიცებით, პანდემია იწვევს მსხვილი ტურისტული სექტორის მქონე საქართველოს მცირე, ღია ეკონომიკის მკვეთრ შემცირებას, საბიუჯეტო ანგარიშების შესამჩნევ გაუარესებას, მათ შორის, სახელმწიფო ვალის ზრდას, და უფრო მოწყვლადს ხდის მას, რაც მომდინარეობს საქართველოს დიდი საგარეო ვალიდან და მიმდინარე ანგარიშის უფრო ფართო სტრუქტურული დეფიციტიდან BB კატეგორიის ქვეყნების მედიანურ მაჩვენებელთან შედარებით.
Fitch-ის პროგნოზით, 2020 წელს პანდემიით გამოწვეული 6,1%-იანი ვარდნის შემდეგ 2021 წელს საქართველოს ეკონომიკა 4.3%-ით, ხოლო 2022 წელს – 5.8%-ით გაიზრდება.
სააგენტოს ანალიტიკოსების აზრით, საქართველოს მშპ-ის ზრდის მთავარ განმსაზღვრელ ფაქტორს შიდა მოთხოვნილების მატება წარმოადგენს, ვინაიდან შეზღუდვების შემსუბუქება ხელს უწყობს კერძო მოხმარებას, ხოლო ინფრასტრუქტურაზე სახელმწიფოს მიერ გაწეული, ჩვეულებრივზე დიდი ხარჯი, კერძო სექტორის სუსტი გაჯანსაღების მიუხედავად, ინვესტიციებს წაახალისებს.
