სამსონ ხონელი
დიდი დრო არ გასულა!.. თიბათვის მიწურულს სტატია შემოგთავაზეთ − „ხვალ რომ არჩევნების დღე იყოს?!.. ანუ ვის მისცემდი ნეტავ?!..“ მაშინ ტელეკომპანია „ფორმულას" დაკვეთით კომპანია „ედისონ რისერჩის“ მიერ ჩატარებული საზოგადოებრივი აზრის კვლევის შედეგები გაგაცანით. კარგად მახსოვს, ვწერდი, დღეს, რომ საპარლამენტო არჩევნები იყოს, მოსახლეობის 39 პროცენტი „ქართულ ოცნებას" მისცემდა ხმას, 16 პროცენტი კი „ნაციონალურ მოძრაობას" დაუჭერდა მხარს, 5 პროცენტით მესამე პოზიცია კი „ევროპული საქართველოს“ და „თავისუფალი დემოკრატების“ ბლოკს ეკავა... გამოკითხულთა 20 პროცენტი ჯერ კიდევ არ იყო ჩამოყალიბებული...
სამიოდე კვირა გავიდა და საერთაშორისო რესპუბლიკურმა ინსტიტუტმა (IRI) საზოგადოებას შეახსენა, რომ ისიც ითვლის და იკვლევს. წინამდებარე სტატიაც ამ შეხსენების შედეგია. კვლევის ავტორებმა შემთხვევითი შერჩევის მეთოდის გამოყენებით, პირდაპირი ინტერვიუს გზით, 1500 რესპონდენტი გამოიკითხეს და კიდევ ერთხელ დადასტურდა, საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტი განსხვავებულად, მისებურად, ითვლის. კერძოდ, მომდევნო კვირას რომ არჩევნები იყოს, „ქართულ ოცნებას“ 33 პროცენტი დაუჭერდა მხარს... სახელისუფლებო პარტია რეიტინგის სათავეშია, მაგრამ „ედისონ რისერჩის“ მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგისგან განსხვავებით, მმართველი გუნდის მაჩვენებელი 6 პროცენტით გაუარესდა!.. მომდევნო ორი პოზიცია „ერთიან ნაციონალური მოძრაობას“ და „ევროპული საქართველოსა“ და „თავისუფალი დემოკრატების“ ბლოკს უკავიათ. საგულისხმოა, მათი პროცენტული მაჩვენებელიც „ედისონ რისეჩის“ კვლევის შედეგეს ემთხვევა, შესაბამისად − 16 და 5 პროცენტი. ასე რომ, კვლევის შედეგებს შორის სხვაობა სახელისუფლებო გუნდის სასარგებლოდ არ მეტყველებს.
მმართველი პარტიის მონაცემებში უმნიშვნელო სხვაობაა, − შესაძლოა ბრძანოს მკითხველმა და რა გაეწყობა, მოკრძალებულად მივანიშნებ, რომ ასე არ არის. მოგეხსენებათ, საკონსტიტუციო ცვლილებების შემდეგ, ახლადარჩეულ პარლამენტში მთავრობის დამოუკიდებლად ფორმირებას ის პოლიტიკური პარტია შეძლებს, რომელიც პროპორციულ არჩევნებში ელექტორატის მინიმუმ ორმოცპროცენტიან მხარდაჭერას მოიპოვებს... სწორედ აქ არის „ძაღლის თავი დამარხული“ და კვლევების შედეგებს შორის სხვაობაც ამიტომაც არის ყურადსაღები.
ორივე კვლევის თანახმად, „ქართული ოცნება“ საპარლამენტო არჩევნებს დამაჯერებლად იგებს, თუმცა „ედისონ რისერჩის“ კვლევის შედეგით (39 პროცენტი) ბიძინა ივანიშვილის ოცნების გუნდი ძალიან ახლოს არის, რომ დამოუკიდებლად ჩამოაყალიბოს მთავრობა. IRI-ის კვლევის ციფრებს შორის მკაფიოდ იკითხება, რომ „ქართული ოცნება“ ერთპარტიული მთავრობის ფორმირებას ვერ შეძლებს!.. სხვისი არ ვიცი, მე კი მგონია, კვლევის დამკვეთთა მთავარი გზავნილი სწორედ ეს არის. ნათქვამის დასტურად კვლევის ერთ ფრაგმენტს მოვიშველიებ...
მოსახლეობის 73 პროცენტი კოალიციურ მთავრობას ემხრობა!.. კერძოდ, გამოკითხულთა 34 პროცენტი სრულად და 39 პროცენტი კი ნაწილობრივ ეთანხმება დებულებას, რომ „საქართველოს დემოკრატიისთვის ჯანსაღია რამდენიმე პარტიისგან შემდგარი მთავრობის ყოლა“.
კვლევაში არაფერია ნათქვამი, გამოკითხული რესპონდენტებიდან რამდენი ერკვევა კოალიციური მთავრობის ფორმირების პროცედურაში ან რამდენმა იცის, რომ კოალიციური მთავრობის ფორმირება საპარლამენტო არჩევნების შედეგად, ბარიერგადალახული პარტიების პოლიტიკურ შეთანხმებას ეფუძნება, რაც როგორც წესი ხანგრლივი კონსულტაციების შედეგია. სხვა საკითხია, რა მოიაზრება ამ ე.წ. კონსულტაციების მიღმა. კვლევის დამკვეთები არც იმით დაინტერესებულან, აქვს თუ არა მოსახლეობას მზაობა, რომ მთავრობის ჩამოყალიბების საკითხზე შეთანხმება ვერ შედგეს, აღმასრულებელი ხელისუფლების ფორმირება ხანგრძლივი დროის განმავლობაშიც ვერ მოხერხდეს და საბოლოოდ ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები დაინიშნოს... არადა, ამგვარი კრიზისი სავსებით რეალურია და შესაძლებელიც.
მომავალ საპარლამენტო არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სავსებით რეალისტურია. მიუხედავად იმისა, რომ ოპოზიციური ფლანგი ხმამაღალი განცხადებებით ბიძინა ივანიშვილის მმართველობის დასასრულს აანონსებს, ვეჭვობ, ოპოზიციური პარტიების დიდი უმრავლესობა მარცხს უკვე შეეგუა... ასე რომ, ახლა უკვე მომავალი არჩევნების მთავარი ინტრიგაა − „ქართული ოცნება“ მთავრობის ფორმირებას დამოუკიდებლად მოახერხებს თუ რამდენიმე ოპოზიციური მანდატი პირდაპირი მნიშვნელობით დაიდებს ფასს...
შთაბეჭდილება მრჩება, მავანნი ქვეყნის შიგნით და მის ფარგლებს მიღმა ცდილობენ, მისი უდიდებულესობა ამომრჩეველი დაარწმუნონ, რომ კოალიციური მთავრობა ქვეყნის შემდგომი დემოკრატიული განვითარების მნიშვნელოვანი პირობაა. IRI-ის კვლევის განხილული ეპიზოდიც სწორედ ამ მიზანს ემსახურება. სოციოლოგები დიდი ხანია აცხადებენ, რომ საზოგადოებრივი აზრის კვლევის ავტორები თავიანთ შედეგებში არცთუ იშვიათად წარმოაჩენენ იმას, რაც კვლევის დამკვეთებს სურთ რომ იყოს... რაც შეეხება დემოკრატიას, რაც ასე აწუხებთ კვლევის დამკვეთთ, გამოკითხულთა უმეტესობა, 55 პროცენტი საქართველოში დემოკრატიის დონით კმაყოფილია.
საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტი მხოლოდ საპარლამენტო არჩევნების თემატიკით არ შემოიფარგლა. თქვენს ყურადღებას რამდენიმე ფრაგმენტზე გავამახვილებ. ინსტიტუტებისა და ორგანიზაციების რეიტინგს. 89 პროცენტით შეიარაღებული ძალები ლიდერობს. მომდევნო პოზიციაზე 83 პროცენტით საპატრიარქოა. პირველ სამეულში 71 პროცენტით მედია მოხვდა. რაც შეეხება პერსონალურ რეიტინგს, რესპონდენტთა 89 პროცენტის კეთილგანწყობით საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II სარგებლობს. მომდევნო პოზიცია ამირან გამყრელიძეს უკავია გამოკითხულთა 74 პროცენტის კეთილგანწყობით. პრემიერ-მინისტრი მესამეა, გიორგი გახარია რესპონდენტთა 63 პროცენტს მოსწონს. პირველ ხუთეულშია კახა კალაძე და დავით ბაქრაძე... ბიძინა ივანიშვილი სიმბოლური 41 პროცენტით მხოლოდ მეშვიდეა...
მკითხველს არ გაუკვირდება, კვლევის ნაწილი პანდემიას ეთმობა. გამოკითხულთა 79 პროცენტი COVID-19-ის პანდემიაზე მთავრობის რეაგირებას დადებითად აფასებს. მეტიც, რესპონდენტების 25 პროცენტი პასუხობს, რომ მოქმედი მთავრობის მთავარი მიღწევა სწორედ კორონავირუსთან ბრძოლაა. ცალკეული ინსტიტუტების საქმიანობის შეფასებას კი, რესპონდენტთა უმრავლესობა, 94 პროცენტი ამბობს, რომ ყველაზე ეფექტიანად დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრი მუშაობს. ჯანდაცვის სამინისტროს და პრემიერ-მინისტრის ადმინისტრაციას, შესაბამისად 91 და 81 პროცენტით მეორე და მესამე პოზიციები უკავიათ. სახელმწიფოს მხრიდან COVID-19-ის წარმატებულად მართვის მიუხედავად, გამოკითხულთა 82 პროცენტი აცხადებს, რომ პანდემიის შედეგად ეკონომიკური მდგომარეობა მნიშვნელოვნად გაუარესდა. 65 პროცენტი მიიჩნევს, რომ ეკონომიკური მდგომარეობა მათ ოჯახში მძიმეა... სიტყვა ეკონომიკაზე ჩამოვარდა და ისიც უნდა ითქვას, რომ რესპონდენტთა 46 პროცენტის შეფასებით, ქვეყანაში დღეს ყველაზე მნიშვნელოვანი
სწორედ ეკონომიკური პრობლემებია, კერძოდ, უმუშევრობა, ფასების ზრდა, სიღარიბე... რა თქმა უნდა, არის სხვა პრობლემური საკითხებიც... გამოკითხულების 4 პროცენტს ქვეყნისთვის მთავარ გამოწვევად COVID-19-თან ბრძოლა მიაჩნია, 3 პროცენტს კი ოკუპირებული ტერიტორიები, შიდა კონფლიქტები − 2 პროცენტს. რესპონდენტთა ასევე 2 პროცენტი მთავარ გამოწვევად განათლებას ასახელებს... პრობლემებზე საუბრისას გამოკითხულთა 1 პროცენტს არც კორუფცია ავიწყდება...
დღეისათვის სულ ეს არის... თქვენი ყურადღება მხოლოდ რამდენიმე მონაცემზე გავამახვილე. რა თქმა უნდა, დაინტერესებულ მკითხველს შეუძლია, IRI-ის კვლევის შედეგებს სრულად გაეცნოს საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის ვებგვერდზე...
სავარაუდოდ, ვიღაც ახლაც ითვლის, მერე რა რომ მრავალი წელია, დანათვალის არავის სჯერა, მათ შორის არც მას ვინც ითვლის!..
