ალექსანდრ ხროლენკო
რუსეთის ვიცე–პრემიერმა იური ბორისოვმა 21 მაისს განაცხადა, რომ COVID-19–ის პანდემიას გავლენა არ მოუხდენია კონტინენტთშორისი ბალისტიკური რაკეტა „სარმატის“ ზაფხულში გამოცდაზე — ის თავდაცვის სამინისტროს გენერალური კონსტრუქტორის მიერ განსაზღვრულ ვადებში ჩატარდება.
„სარმატის“ გამტყორცნი გამოცდები 2018 წელს დასრულდა. კომპლექსი საბრძოლო ბლოკების ფართო სპექტრს მიიღებს, მათ შორის, ახალო თაობის ჰიპერბგერითს და სტრატეგიული დანიშნულების სარაკეტო ძალების შეიარაღებაში 2021 წელს შევა.
ახალი რაკეტა მსოფლიოში უყველაზე ძლიერ Р-36М2 „Воевода–ს“ შეცვლის (ნატოს კლასიფიკაციით – SS-18 Satana). „სარმატს“ აქვს უნარი, იფრინოს რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის გვერდის ავლით, წინასწარ გაუთვლელი ტრაექტორიით, რაც პირობითი მოწინააღმდეგის მხრიდან მის ჩაჭერას გამორიცხავს.
„სარმატას“ პრინციპული განსხვავება „ვოევოდასგან“ არის შემდეგი: ახალი კონტინენტშორისი ბალისტიკური რაკეტა, Ю-71 ტიპის ჰიპერბგერითი ბლოკებით, შეიძლება გამოყენებული იყოს როგორც ზეზუსტი იარაღი არაბირთვულ აღჭურვილობაში. ატმოსფეროში დაახლოებით 15 Max (7 კმ/წმ) სიჩქარის დროს ბლოკის კინეტიკური ენერგია გარანტირებულს ხდის ბირთვული დარტყმისთვის სახასიათო ნგრევას, მაგრამ ადგილის რადიოაქტიური დაბინძურების გარეშე. ჰიპერბგერითი მანევრირებადი ბოეგოლოვკების არსებითი უპირატესობა — ეს ტრაექტორიის ძალია ზუსტად კორექტირების უნარია.
დასრულებულია მრეწველობის მოდერნიზაცია ახალი რაკეტის სერიული წარმოებისთვის, რომელიც კრასნოიარსკის მხარესა და ორენბურგის ოლქში განთავსდება. ამ გზით რუსეთი შეკავების პოტენციალს ზრდის.
ორივე პოლუსის გავლით
მსოფლიოს ყველა ტექნოლოგიურად განვითარებული ქვეყანა ცდილობს, გადაუსწროს კონკურენტს მძიმე კონტინენტთშორისი რაკეტების წარმოების სფეროში, მაგრამ რუსეთი ძალიან წინაა. შახტში ბაზირების სარაკეტო კომპლექსი „სარმატი“ ყველა პარამეტრით აღემატება დანარჩენებს.
ანალოგი სიშორის, სისწრაფისა თუ დამანგრეველი სიმძლავრის მხრივ, არ არსებობს. ფრენის სიშორით — 18.000 კმ/სთ — „სარმატი“ ერთნახევარჯერ სჯობნის „ვოევოდას“, რომელიც თავის მხრივ ყველა უცხოურ კონკურენტზე წინაა. 10 ტონამდეა გაზრდილი სასარგებლო დატვირთვა. თავის ნაწილი ინდივიდუალური დამიზნების ათი ბლოკისგან შედგება. ახალი რაკეტის სასტარტო მასა 208 ტონას შეადგენს (აქედან 178 ტონა — საწვავია).რაკეტის საერთო სიგრძე 35,5 მეტრია, ხოლო დიამეტრი — 3 მეტრი.
საბრძოლო სიმძლაცრით „სარმატი“ და „ვოევოდა“ ერთნაირია. კონტინენტთშორის რაკეტას აუცილებლად წარმატებით უნდა შეეძლოს ანტისარაკეტო და ჰაერსაწინააღმდეგო სისტემების გადალახვა, დროულად და ზუსტად მოარტყას მიზანში. „ვოევოდას“ საბრძოლო ბლოკებიც კი მიფრინავდა ცრუ ელემენტების ღრუბელში (რაკეტის თავის ნაწილი ათი საბრძოლო ბლოკისგან შედგება, რომელტაგან თითოეულის სიმძლავრე 800 კილოტონაა და რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემის გარღვევის განვითარებული სისტემითაა აღჭურვილი). ლოგიკურია ვივარაუსოთ, რომ „სარმატს“ ფრენისას დაცვისა და შენიღბვის პრინციპულად ახალი საშუალებები ექნება. სხვადასხვა სიმძლავრისა და დანიშნულების ბლოკების ხაზში კი ნამდვილად იარსებებს მოწინააღმდეგის რადიოლოკაციური სადგურების საწინააღმდეგო საშუალებები და სხვა ინოვაციური კომპონენტები.
როგორ მუშაობს ეს ყველაფერი?
გაყოფის შემდეგ მანევრირებადი ბლოკი დაახლოებით 15 Max–ის (7 კმ/წმ) სიჩქარით მოძრაობს 100 კმ სიმაღლეზე და ატმოსფეროს მკვრივ ფენებში შესვლის წინ რთულ მანევრს ასრულებს მოწინააღმდეგის რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის გადასალახავად. როგორც ზემოთ უკვე აღინიშნა, ამგვარი საბრძოლო ბლოკებით წქერტილოვანი არაბირთვული დარტყმების მიტანაა შესაძლებელი მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში მიმდინარე ლოკალურ კონფლიქტებში.
ახალი მძიმე „სარმატის“ შექმნისას ორი ძირითადი ორიენტირი იყო რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემებისადმი მოუწყვლადობა და მიფრენის მინიმალური დრო – რამაც შესაძლებელი გახადა მიეღოთ რეკორდული სიჩქარე, სიშორე, ტვირთამწეობა და 60 წამიანი საბრძოლო მზადყოფნა — მოწინააღმდეგის თავდასხმის შემთხვევაში ელვისებური რეაქცია.
პირობითი მოწინააღმდეგის ტერიტორიის „ორბიტული დაბომბვის“ ტექნოლოგია სამხრეთ პოლუსის ტრაექტორიის გავლით (რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის არსებული და პერსპექტიული სისტემების გვერდის ავლით), „სარმატს“ საშუალებას აძლევს, სამოქალაქო დანიშნულების კოსმოსური აპარატებიც გაუშვას.
საკვანძო პარამეტრები
რამდენ ახალ მძიმე რაკეტას მიირებს რუსეთის სტრატეგიული დანიშნულების სარაკეტო ძალები? მანამდე ამერიკულმა ტელეარხმა CNBC–მ, აშშ–ის დაზვერვაზე დაყრდნობით, 60 „სარმატის“ თაობაზე განაცხადა, რაც დაახლოებით შეესაბამება „ვოევოდების“ რაოდენობას ორ დივიზიაში.
მაგრამ რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს შესაძლოა სხვა გეგმებიც ჰქონდეს. ღია ინფორმაცია არსებობს მხოლოდ კონტინეტშორისი ბალისტიკური რაკეტებისა და საბრძოლო ბლოკების ზღვრულ რაოდენობაზე, რომელიც СНВ-3–ის შეთანხმებითაა განსაზღვრული. ეს 700 გამშვები დანადგარი და 1550 საბრძოლო ბლოკია.
რუსეთის სტრატეგიული დანიშნულების სარაკეტო ჯარების პერსპექტივების განვითარებაში მნიშვნელობა აქვს აშშ–ის სარაკეტო–ბირთვულ პოტენციალსა და მის საგარეო პოლიტიკას, ვა შინგტონის გასვლას მცირე და საშუალო სიშორის რაკეტების ლიკვიდაციის შეთანხმებიდან გასვლას, ამერიკული საშუალო სიშორის რაკეტების სავარაუდო განთავსებას ევროპაში — რუსეთთან ახლოს. ასე მაგალითად, პოლონეთსა და რუმინეთში პენტაგონის ანტისარაკეტო კომპლექსებია განთავსებული — უნივერსალური გამშვები დანადგარებითა და მზადყოფნის სხვადასხვა ხარისხით. იქიდან საშუალო სიშორის ანტისარაკეტო „სტანდარტ–3–ისა“ და ფრთოსანი რაკეტა „ტომაგავკების“ გაშვებაა შესაძლებელი. გარდა ამისა, პოლონეთსა და რუმინეთში ბაზირებული ამერიკული მოიერიშე უპილოტო საფრენი აპარატები შესაძლოა ბირთვული საბრძოლო მასალებით იყოს აღჭურვილი. რა თქმა უნდა, რუსეთის წინააღმდეგ საშუალო სიშორის მოიერიშე კომპონენტების გამოყენების შემთხვევაში, საპასუხო დარტყმის ზონაში აღმოჩნდება შეერთებული შტატებიცა და სასტარტო მოედნის ქვეყნებიც“. ამის ტაობაზე პირდაპირ განაცხადა რუსეთის სტრატეგიული დანიშნულების სარაკეტო ჯარების სარდალმა სერგეი კარაკაევმა.
სტრატეგიული დანიშნულების სარაკეტო ჯარების 2020 წლის გეგმებში შედის ორასზე მეტი სხვადასხვა დონის სწავლება და კონტინენტშორისი ბალისტიკური რაკეტების ექვსი გაშვება. გასულ წელს დაახლოებით ამდენივე სწავლება სარაკეტო გაშვება გაიმართა, რამაც სარაკეტო კომპლექსების მაღალი საიმედოობა და ეფექტურობა დაადასტურა.
თანამედროვე სტრატეგიული დანიშნულების სარაკეტო ჯარები — ეს სამი სარაკეტო არმია, 12 სარაკეტო შენაერთი (მათ შორის, სტაციონარული ბაზირების ოთხი და რვა მობილური დივიზია). ობიექტები საიმედოდაა დაფარული საჰაერო თავდასხმისგან. ბირთვულ სამეულში სტრატეგიული დანიშნულების სარაკეტო ჯარები მთავარ როლს ასრულებს. ახალი მძიმე კონტინენტშორისი ბალისტიკური რაკეტა „სარმატი“ ამ ჯარებსა და ბირთვული შეკავების სისტემაში საკვანძო პოზიციებს დაიკავებს.
