რა არის გასტრიტი?
გასტრიტი არის კუჭის ლორწოვანი გარსის ანთებითი პროცესი, რომელიც წლების განმავლობაში ვითარდება და იწვევს მისი ძირითადი ფუნქციების დარღვევას, განსაკუთრებით სეკრეციისა. დაავადების დროს ეპითელური უჯრედები ატროფირდება, მათი რეგენერაცია უარესდება და ლორწოვანი გარსი თხელდება. ამის გამო საკვები ცუდად ნელდება და საკვები ნივთიერებები ნაკლებად შეიწოვება.
სტატისტიკის მიხედვით, გასტრიტი კუჭის ყველა დაავადების 80-85% -ს შეადგენს. მისი რისკი ასაკთან ერთად იზრდება, მაგრამ ის ბავშვებშიც გვხვდება.
დაავადება შეიძლება უსიმპტომოდ მიმდინარეობდეს, პაციენტის დისკომფორტის გარეშე. გასტრიტის განკურნება უმეტესად შესაძლებელია მისი მიზეზების სწორი დიაგნოზის შემთხვევაში.
დაავადების მიზეზები და სიმპტომები
გასული საუკუნის 90-იან წლებში მეცნიერებმა დაავადების ბაქტერიული წარმოშობა დაადგინეს. აღმოჩნდა, რომ კუჭის მრავალი წყლული და გასტრიტი გამოწვეულია ბაქტერიით Helicobacter pylori, რომელიც შეიძლება არსებობდეს კუჭის აგრესიულ გარემოში. გარდა ამისა, დაავადება ვითარდება აუტოიმუნური პროცესების გამო, როდესაც ორგანიზმი თავად ანადგურებს ლორწოვან გარსს.
კიდევ ერთი მიზეზია მედიკამენტების ხანგრძლივი გამოყენება, მაგალითად, არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატებისა, აგრეთვე სხვა ქიმიკატების ზემოქმედება. გასტრიტის გამომწვევი მიზეზები ასევე შეიძლება იყოს: არაჯანსაღი დიეტა, ალკოჰოლის მოხმარება, მოწევა, ხშირი სტრესი, მეტაბოლური დარღვევები, ალერგიული რეაქციები, ვირუსული ინფექციები, იმუნიტეტის შესუსტება, რადიაცია, ზედმეტი ჭამა, სხვა ორგანოების დაავადებები და პარაზიტები.
გასტრიტის სიმპტომებია: სიმძიმე ჭამის შემდეგ, კუჭის ტკივილი, გულისრევა, ღებინება, გულძმარვა, ბოყინი, მუცლის შებერილობა. შესაძლებელია მადის დაკარგვა, ზოგადი სისუსტის განვითარება.
იგივე სიმპტომები ვლინდება გასტრიტის გამწვავების დროსაც.
დაავადების გართულებებია: ანემია, წყლულები, კუჭის კედლის გახეთქვა, სისხლდენა, ლორწოვან გარსზე სიმსივნეები.
გასტრიტის სახეები
დაავადების ორი ფორმა არსებობს: მწვავე და ქრონიკული. მწვავე გასტრიტის ტიპებია:
- კატარული გასტრიტი — ყველაზე ხშირად ალერგიის, არასწორი კვების ან მოწამვლის შედეგად ჩნდება. აქვს მსუბუქი ფორმა, რომლის დროსაც ლორწოვანი გარსის ზედა ფენა ზიანდება;
- ფიბრინული გასტრიტი — რა დროსაც ხდება ლორწოვანი გარსის დიფტერიული ანთება და კუჭს ფარავს ცილის ფირი — ფიბრინი. ამ დაავადების სიმპტომებია ღებინება, მუცლის ტკივილი და ცხელება;
- ეროზიული გასტრიტი — აზიანებს ლორწოვან გარსს და იწვევს მასზე ეროზიის წარმოქმნას;
- ფლეგმონური გასტრიტი — ხასიათდება კუჭის კედლების ჩირქოვანი ანთებით. ვითარდება ტრავმების, წყლულების შემდგომი გართულებებისა და სხვა სერიოზული დაავადებების გამო.
გასტრიტი ქრონიკული ხდება მაშინ, როდესაც სპეციფიკური სიმპტომების მქონე კუჭის ანთება დიდი ხნის განმავლობაში რეგულარულად მეორდება. ქრონიკული გასტრიტი მომატებული და შემცირებული მჟავიანობით არსებობს.
შინ მკურნალობის საფუძვლები
„სახლის პირობებში გასტრიტის მკურნალობა ნიშნავს ცხოვრების წესის ნორმალიზებას, მუშაობისა და დასვენების რეჟიმის დაცვასა და დიეტურ რეკომენდაციებს, ფიზიკური ვარჯიშების შესრულებას“, — ამბობს გასტროენტეროლოგი სვეტლანა გრუკი.
მისი თქმით, ასევე აუცილებელია სრულფასოვანი ძილი, თამბაქოსა და ალკოჰოლზე უარის თქმა, იმ წამლების მიღება, რომლებიც აღადგენს კუჭის ლორწოვან გარსს და ხსნის ანთებას. თუ გასტრიტი მაღალი მჟავიანობით გამოირჩევა, მაშინ უნდა შეიზღუდოს ცხარე, ცხიმიანი, შემწვარი საკვები, ალკოჰოლი, ყავა, ფქვილეული, რძის პროდუქტები.
ექიმის რეკომენდაციით საჭიროა საკვები იყოს გახეხილი, მოხარშული ან ორთქლზე მომზადებული.
„შეგიძლიათ მიირთვათ თევზი და რბილი სახეობის ხორცი, მაგრამ კარგად უნდა დაღეჭოთ. მარილი შეზღუდეთ ზომიერად. გამორიცხეთ ძალიან ცივი და ცხელი კერძები. კვების რეჟიმი: დღეში 5-6 ჯერ. ძილის წინ შეგიძლიათ დალიოთ რძე, ნაღები. დაბალი მჟავიანობის გასტრიტის დროს რეკომენდებულია სუპები, რომლებიც მზადდება უცხიმო ბოსტნეულის ბულიონზე, კეფირი, დო, ხაჭო, უცხიმო ხორცი, ჟელე, კომპოტი, ბოსტნეული პუდინგის სახით, კოტლეტი, კაკაო, ყავა რძით, კარაქი, მზესუმზირის ზეთი“, – განმარტა გასტროენტეროლოგმა.
ამასთან სპეციალისტი ხაზს უსვამს, რომ ხალხური მეთოდებით მკურნალობამ შეიძლება კიდევ მეტად გააუარესოს პაციენტის მდგომარეობა.
მკურნალობა ტრადიციული მეთოდებით
სვეტლანა გრუკის თქმით, აუცილებელია, რომ დაავადების პირველი ნიშნებისთანავე მიმართოთ ექიმს.
„ექიმი დანიშნავს აუცილებელ გამოკვლევებს დაავადების ეტიოლოგიის დასადგენად, შეაფასებს კუჭის ლორწოვანი გარსის დაზიანების სიმძიმეს, შეარჩევს მედიკამენტებს, ასევე გასცემს გასტრიტის საკურორტო მკურნალობისთვის რეკომენდაციებს“, — ამბობს გასტროენტეროლოგი.
მედიკამენტური თერაპია მოიცავს ანტისეკრეტორულ საშუალებებს, რომლებიც ამცირებს კუჭის წვენის მჟავიანობას, გასტროპროტექტორებს, სპაზმოლიტიკებს, პროკინეტიკებს, ანტიბაქტერიულ პრეპარატებს ინფექციის არსებობის შემთხვევაში, პრეპარატებს, რომლებიც ხელს უწყობს ლორწოვანი გარსის ეროზიის შეხორცებას.
საწყის ეტაპზე მწვავე გასტრიტის მკურნალობა, როგორც წესი, იწყება კუჭის ამორეცხვით. შემდეგ საკვების მიღება არ შეიძლება დღე-ღამის განმავლობაში, მოგვიანებით ფართოვდება ნებადართული პროდუქტების ჩამონათვალი.
ქრონიკული გასტრიტის მკურნალობა არის ღონისძიებების მთელი კომპლექსი, რომელიც მიმართულია პაციენტის მდგომარეობის გაუმჯობესებისკენ და ეს ყველაფერი ექიმმა უნდა დანიშნოს.
