შელოცვები ბებიის სკივრიდან: გველის ნაკბენისა

© photo: Sputnik / Alexandr Utkin / გადასვლა მედიაბანკში
  - Sputnik საქართველო, 1920, 21.12.2022
გამოწერა
განვაგრძობთ ხალხური ზეპირსიტყვიერების იშვიათი დარგის, გაქრობის პირას მყოფი ქართული ფოლკლორის უნიკალური სახეობის — შელოცვების პუბლიკაციას. რუბრიკას უძღვება ფილოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი საბა მეტრეველი.
შელოცვა განმარტებით ლექსიკონებში ცრურწმენას უკავშირდება. თითქოს შელოცვის სიტყვები დათრგუნავს, განდევნის ავ სულს და ავადმყოფს გამოაჯანმრთელებს.
შელოცვა „გულისხმობს შერითმულ სიტყვებს, რომელთა ძალაც ავადმყოფს გამოათავისუფლებს ავი სულებისგან“.
არ გამოტოვოთ: შელოცვები ბებიის სკივრიდან - გათვალულისა
მიღებულია, რომ შელოცვას „ბარბაროსული გაუგებრობა“ უნდა ახლდეს. ყველაზე „გამჭრელ“ ტექსტებადაც სწორედ აბრაკადაბრული, ანუ ბუნდოვანი შინაარსის მქონე მიიჩნეოდა.
შელოცვები — ეს იგივე მაგიური პოეზიაა და მაგიური ტექსტებით ლოცვა მორწმუნე ქრისტიანისთვის მკრეხელობაც კია:
„ვაჲ არს მათა, რომელნი შელოცვითა კურნებასა ეძიებენ… ღმერთი არს მკურნალი ჩვენი“ — გვასწავლიან ეკლესიის წმინდა მამები.
მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ზეპირსიტყვიერების ეს ჟანრი ძალზე აქტუალური იყო ქართულ სოფლებში, შემლოცველიც განსაკუთრებული მადლმოსილების ადამიანი უნდა ყოფილიყო.
დღეს ბებიის სკივრიდან ამოღებულ სამკურნალო შელოცვას — გველის ნაკბენისას შემოგთავაზებთ:
სახელითა ხვთითა, მამითა, სულითა წმინდითა (3-ჯერ)
შავი, შავი შამელია,
შავი გველი ვეშაპია,
აფაქიასა ქალია,
აფაქიასა ცოლია!
ტიტი-ტიტი ტიტმანასა,
ანახი და ჩანახი,
სამი გუთანი წყალი.
კოღო ვარ, კოღოყვითელი,
კაბა მაცვია წითელი,
თხილისა ჯოხი მიჭირავს,
გველისა სატკაცუნებელი.
გველი მოკვდეს,
ნაკბენი მორჩეს! (3-ჯერ)
ღმერთო, არგე ლოცვა ჩემი,
შეეწიე მადლი შენი,
მოუხდინე ლოცვა ჩემი, ბრძანებაა ღვთის და
ლოცვა არის ჩემი! (3-ჯერ).
ამ შელოცვის დროს გამომლოცველს ხელში ეჭირა თხილის ჯოხი და როდესაც სამჯერ იტყოდა სიტყვებს „გველი მოკვდეს, ნაკბენი მორჩეს“, სამჯერვე შეახებდა ნაკბენ ადგილს.
ყველა ახალი ამბავი
0