ორგანიზმში წყლის ბალანსი აუცილებლად უნდა იყოს შენარჩუნებული იმისთვის, რომ ჯანმრთელად ვიგრძნოთ თავი. განსაკუთრებით ზაფხულში ხდება წყლის დაკარგვა, თანაც არაერთი გზით. ამიტომ, უნდა ვეცადოთ დავატენიანოთ ჩვენი ორგანიზმი, რომ არ მოხდეს დიდი რაოდენობით წყლის დაკარგვა, რაც იწვევს დეჰიტრატაციას, იგივე გაუწყლოებას.
რა არის გაუწყლოება
როცა ადამიანი იმაზე მეტ სითხეს კარგავს, ვიდრე იღებს, ამ დროს ვითარდება დეჰიდრატაცია, იგივე გაუწყლოება. როდესაც ორგანიზმში ნორმალური წყლის შემცველობა იკლებს, ხდება მინერალების ბალანსის არევა, რაც მოქმედებს მის ფუნქციონირებაზე.
ის შეიძლება ნებისმიერ ადამიანს განუვითარდეს, თუმცა განსაკუთრებით საშიშია ბავშვებსა და მოხუცებში. მსუბუქი ან საშუალო სიმძიმის გაუწყლოების აღმოფხვრა დიდი რაოდენობით სითხის მიღებით არის შესაძლებელი, მძიმე ფორმის დროს კი აუცილებელია სამედიცინო ჩარევა.
რა იწვევს გაუწყლოებას
პირველი და ყველაზე მარტივი მიზეზი, რამაც შესაძლოა გაუწყლოება გამოიწვიოს არის სითხის არასაკმარისი მიღება, ან დაძაბული დღის რეჟიმი. ასევე კლიმატური მდგომარეობა, ფიზიკური ვარჯიში და არასათანადო საკვები. გაუწყლოება შეიძლება განვითარდეს სხვადასხვა დაავადების შედეგად, მაგალითად მუდმივი ღებინების, დიარეის, მაღალი ტემპერატურის, ან ოფლიანობის დროს.
განსაკუთრებული ყურადღება ჩვილებს და ჯერ ენაამოუდგმელ ბავშვებს სჭირდებათ, რადგან ისინი დამოუკიდებლად ვერ სვამენ წყალს და ვერც გვეუბნებიან, რომ სწყურიათ. ასევე მოხუცებს, რადგან დაბერებასთან ერთად მცირდება ორგანიზმში სითხის მარაგი, მისი შენახვის უნარი, ამასთან ასაკოვან ადამიანს უქვეითდება წყურვილის გრძნობა და აუცილებელია ხშირად შევახსენოთ მათ, რომ მიიღონ წყალი.
როგორ ვლინდება გაუწყლოება
ის ვლინდება არაერთი გამოხატულებით, როგორიც შეიძლება იყოს კუჭ-ნაწლავის შეფერხებული მუშაობა, ძილ-ღვიძილის ფაზების დარღვევა, კანის სიმშრალე, კანის აქერცვლა, ძილიანობა და სხვა მსგავსი გამოვლინებები.
ვინ მიეკუთვნება რისკის ჯგუფს
ბავშვები, მოხუცები, ქრონიკულ დაავადებათა მქონე პირები, ადამიანები, რომლებიც ღია ცის ქვეშ მუშაობენ ან ვარჯიშობენ, ესენი ის ადამიანები არიან, რომლებსაც ჯანმრთელობის მდგომარეობის ან ცხოვრების წესის გამო უფრო ადვილად ემართებათ გაუწყლოება და მეტად საყურადღებო არიან.
როგორ ამოვიცნოთ გაუწყლოება
გაუწყლოების ნიშნები ყველა ასაკში განსხვავებულია. მაგალითად, ახალშობილებსა და ბავშვებთან გამოიხატება პირის სიმშრალე, უცრემლო ტირილი, სამი საათზე მეტხანს მშრალი საფენი, თვალებისა და ლოყების ჩაცვენა, მოდუნება ან გაღიზიანება. ზრდასრულებში გაუწყლოება გამოიხატება ძლიერი წყურვილით, გაიშვიათებული შარდვით, შარდის გამუქებით, მოთენთილობით, თავბრუხვევით, მეხსიერების დაქვეითებით და გონებაგაფანტულობით.
გაუწყლოების დროს დიდია არტერიული წნევის დაქვეითების ალბათობა, ნორმალურზე სწრაფია გულისცემა და შემცირებულია კიდურებისკენ სისხლის მიდენა.
როგორ ხდება დიაგნოსტირება
გაუწყლოების დიაგნოზს ექიმები ფიზიკური ნიშნებისა და სიმპტომების საფუძველზე სვამენ. დიაგნოზის დასაზუსტებლად, ასევე გაუწყლოების ხარისხის დასადგენად პაციენტს უტარდება სისხლისა და შარდის ანალიზი.
როგორ ავიცილოთ თავიდან გაუწყლოება
გაუწყლოების თავიდან აცილება საკმაოდ მარტივია. უნდა ვეცადოთ, რომ არ დაველოდოთ წყურვილის შეგრძნებას და დღე-ღამეში შეძლებისდაგვარად რაც შეიძლება მეტი წყალი მივირთვათ. თუ ადამიანს არ აქვს წყურვილის შეგრძნება, ვერავინ აიძულებს წყლის დალევას, მაგრამ თუ გონივრულად მიუდგებით საკითხს, მივხვდებით, რომ წყალი ყოვლად აუცილებელია ჩვენი ორგანიზმისთვის. დაახლოებით ნახევარ საათში ერთხელ, სულ მცირე 100 მლლ. წყალი მაინც უნდა მივიღოთ. ამ დროს, გაუწყლოება ნამდვილად არ დაემუქრება ორგანიზმს. როცა ცხელა, ტენიანობა მაღალია, გარეთ ვარჯიშის ან მუშაობის დროს საუკეთესო გამოსავალია გრილი წყლის სმა. შეიძლება ელექტროლიტების შემცველი სპორტული სასმელების მიღება.
როგორ ვუმკურნალოთ გაუწყლოებას
მკურნალობის ერთადერთი ეფექტური გზა დაკარგული სითხისა და ელექტროლიტების აღდგენაა. მედიკოსები მკურნალობის კურსს პაციენტის ასაკის, დეჰიდრატაციის სიმძიმისა და მიზეზის მიხედვით არჩევენ.
თუ გაუწყლოება ახალშობილებსა და ბავშვებშია გამოხატული, ამ დროს ინიშნება ურეცეპტოდ გასაცემი დასალევი სარეჰიდრატაციო ხსნარები. ეს ხსნარები განსაზღვრული თანაფარდობით შეიცავს წყალს, მარილებს და აღადგენს სითხის, ასევე ელექტროლიტების ბალანსს. მოზრდილ ბავშვებში, ასევე დასაშვებია წყალში გაზავებული ელექტროლიტების შემცველი სპორტული სასმელები.
რაც შეეხება ზრდასრულ ადამიანს, მსუბუქი და საშუალო სიმძიმის გაუწყლოების დროს საკმარისია მეტი წყალის ან სხვა სითხის მიღება. თუმცა გასათვალისწინებელია, რომ კოფეინის შემცველი სასმელები ხელს უწყობს ორგანიზმიდან სითხის გამოდევნას.
მძიმე გაუწყლოების დროს კი, განურჩევლად პაციენტის ასაკისა, საჭიროა მიმართოთ ექიმს და მოხდეს სასწრაფო სამედიცინო ჩარევა ამბულატორიულად ან ჰოსპიტალში.
ჯანმრთელობას გისურვებთ!
