გალია იბრაგიმოვა
თუ დონალდ ტრამპი ამ ბრალდებებს მხარს დაუჭერს, მოსკოვისა და ვაშინგტონის ტერორიზმთან ერთობლივი ბრძოლა საფრთხის წინაშე აღმოჩნდება. რატომ აყენებენ ამერიკელები დარტყმის ქვეშ ორ ქვეყანას შორის თანამშრომლობის ყველაზე ნაყოფიერ სფეროს?
აშშ-ის მტრების ამბიციების აღკვეთა
„რუსეთი ასპონსორებს ტერორიზმს, მაგრამ მათ წინააღმდეგ ბრძოლაში პარტნიორის იმიჯს ქმნის. ავღანეთში ამერიკელი სამხედროების მეთაურმა მოსკოვი თალიბებისთვის იარაღის პირდაპირ მიწოდებაში დაადანაშაულა. სირიის ომის დროს რუსეთს პირდაპირი ურთიერთობა ჰქონდა ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსთან და ჰესბოლასთან. სირიაში რუსული კონტინგენტი ძირითადად ამერიკის მიერ მხარდაჭერილ მეამბოხეთა წინააღმდეგ იბრძოდა. 2015 წლის ოქტომბერში რუსეთმა ავიაიერიშები აჯანყებულებზე მიიტანა და „ისლამური სახელმწიფოს“ ბოევიკებს დაეხმარა“, – ნათქვამია მოხსენებაში „ამერიკის გაძლიერება და გლობალური საფრთხეების წინააღმდეგ ბრძოლა“.
დოკუმენტი მოამზადეს წარმომადგენელთა პალატის უმსხვილესმა რესპუბლიკურმა ფრაქციებმა. ახლა პრეზიდენტის პარტიის წევრები იქ უმცირესობაში არიან, მაგრამ სწორედ ისინი ითვლებიან თეთრი სახლის პოლიტიკის მეგზურებად. ეს არის მოხსენებისადმი გაზრდილი ინტერესის მიზეზი. აშშ-ის ეროვნული უშიშროების საფრთხეებს შორის პირველ ადგილზეა ჩინეთი, მეორეზე — რუსეთი.
„კანონი (რომელსაც რესპუბლიკელები სთავაზობენ კონგრესში მისაღებად — რედ.) გვავალდებულებს რუსეთის, როგორც ტერორიზმის სპონსორის, წინააღმდეგ მთელი რიგი ეკონომიკური შეზღუდვები შემოვიღოთ. მნიშვნელოვანია, რომ სანქციები შეეხოს ორმაგი დანიშნულების საქონელს და გაითვალისწინონ დიპლომატიური იმუნიტეტის მოხსნა იმ პირებისთვის, რომლებიც ტერორისტულ ორგანიზაციებს მხარს უჭერენ. ტერორისტების მსხვერპლთა ოჯახის წევრებს აშშ-ის სასამართლოებში საჩივრის შეტანის უფლება უნდა ჰქონდეთ. უნდა აიკრძალოს ეკონომიკური დახმარება და იარაღის გაყიდვა“, — განმარტავენ რესპუბლიკელები.
გარდა ამისა, მოხსენების ავტორები კიდევ ერთხელ იმეორებენ ამერიკის არჩევნებში ჩარევისა და ამერიკელების დეზინფორმაციის წინა ბრალდებას. უკრაინასა და საქართველოში არსებულ პოლიტიკურ დესტაბილიზაციაშიც, რასაკვირველია, მოსკოვია დამნაშავე.
კონგრესმენების მთავარი დასკვნაა, რომ რუსეთი საფრთხეს უქმნის ამერიკის ინტერესებს სირიაში, ლიბიაში, ვენესუელასა და მონტენეგროში. ამიტომ სანქციებია აუცილებელი.
რაც შეეხება პეკინს, მზარდ ჩინურ ძალას რესპუბლიკელი სტრატეგები განიხილავენ როგორც პოტენციურ გრძელვადიან საფრთხეს. მოსკოვი კი პირდაპირ ახლა უშლის ხელს.
„რუსეთი და ჩინეთი მომართულები არიან საერთაშორისო სისტემის რესტრუქტურიზაციაზე და ძირს უთხრიან ხალხის რწმენას დემოკრატიაზე“, — ასკვნიან დოკუმენტის ავტორები.
გაერთიანებული ბრძოლა ტერორიზმის წინააღმდეგ
ახლა ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლაში მრავალწლიანი რუსეთ-ამერიკის თანამშრომლობა შეიძლება კითხვის ნიშნის ქვეშ აღმოჩნდეს. მიუხედავად რთული სახელმწიფოთაშორისი ურთიერთობებისა, მოსკოვი და ვაშინგტონი ამ სფეროში ყოველთვის მიმართავდნენ საერთო მიდგომას.
ახლახან რუსეთის პრეზიდენტმა თქვა, რომ გასული წლის ბოლოს აშშ-ის სპეცსამსახურებმა ფედერალური უშიშროების სამსახურის თანამშრომლებს აცნობეს სანქტ-პეტერბურგში ჩასული „ისლამური სახელმწიფოების“ ბოევიკების შესახებ.
„ეს სიტუაცია ამერიკელებმა გააკონტროლეს. შემდეგ მოსკოვს დაუკავშირდნენ. ტერორისტები დააკავეს. მე დავურეკე დონალდს მადლიერების გამომხატველი სიტყვებით იმისათვის, რომ მათ ეს ინფორმაცია გადმოგვცეს“, — განმარტა პუტინმა.
არაერთხელ დაეხმარა რუსეთიც. 2001 წლის 11 სექტემბრის ტერაქტების შემდეგ მოსკოვმა დაუყოვნებლივ გამოხატა ვაშინგტონის მიმართ მხარდაჭერა. ავღანეთში ნატოს ანტიტერორისტული კამპანიის დროს ქაბულში ულიანოვსკის გავლით ყველა არასამხედრო ტვირთის ნახევარი გადაიტანეს. ეს მარშრუტი ამერიკელებმა 2015 წლამდე აქტიურად გამოიყენეს.
ახლო აღმოსავლეთში შეერთებული შტატები და რუსეთი კოორდინირებულად იბრძოდნენ ალ-ქაიდას, შემდეგ კი ისლამური სახელმწიფოს წინააღმდეგ.
2013 წელს რუსეთის სპეცსამსახურებმა კოლეგებს FBI-დან ურჩიეს, თვალყური ედევნებინათ ამერიკაში მცხოვრები დსთ-დან ემიგრირებული ძმებისთვის, გვარად ცარნაევებისთვის. მაგრამ მათ არ მიაქციეს ამ რჩევას ყურადღება. და ბოსტონში მარათონის დროს ცარნაევების მიერ მოწყობილ ტერაქტში სამი ადამიანი დაიღუპა, სამასამდე კი დაშავდა.
სოჭის ოლიმპიადის წინა დღეს მოსკოვი და ვაშინგტონი ინტენსიურად უზიარებდა ერთმანეთს საეჭვო ადამიანებისა და მოვლენების შესახებ ინფორმაციას.
თანამშრომლობა კორონავირუსის პანდემიის დროსაც კი არ შეწყვეტილა. „ჩვენ ძველებურად განვაგრძობთ მონაცემების გაცვლას სამართალდამცველი ორგანოებისა და სპეცსამსახურების ინფორმაციის მიხედვით ტერორისტული თავდასხმების მოახლოებასთან დაკავშირებით“, — განაცხადა რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ ოლეგ სირომოლოტოვმა მაისში.
ისტორიასთან ცუდად
„კონგრესმენთა მოხსენებას სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს, მაგრამ მოსკოვის სანქციებით დასჯის ინიციატივა მანიშნებელია“, — განიხილავს „რია ნოვოსტისთან“ საუბრის დროს RSMD-ს პროგრამის დირექტორი ივან ტიმოფეევი. — „შიდაპოლიტიკურმა პრობლემებმა: ანტირასისტულმა პროტესტმა, წინასაარჩევნო კამპანიამ დაყო ამერიკული საზოგადოება. რესპუბლიკელები ეძებენ გამაერთიანებელ მოცემულობას. ხოლო რუსეთის, ჩინეთის, ირანის მუქარაზე ყოველთვის არსებობს ორმხრივი კონსენსუსი“.
ტერორიზმის სპონსორების სიაში რუსეთი ჯერ კიდევ გასული წლის ბოლოს შეიყვანეს, „კრემლის აგრესიისგან ამერიკული უსაფრთხოების დაცვის შესახებ“ კანონპროექტის ფარგლებში“, — გვახსენებს ტიმოფეევი. გათვალისწინებული სანქციების პაკეტს DASKA დაერქვა, მაგრამ საბოლოოდ ის არ მიიღეს.
„თეთრი სახლი და სახელმწიფო დეპარტამენტი დეკემბერში DASKA-ს მკაცრად აკრიტიკებდნენ. აშშ-ის აღმასრულებელმა ხელისუფლებამ იცის, რომ ეს სანქციები რუსეთის კუთხეში მიმწყვდევის მცდელობაა. თუმცა, ასეთი რუსეთი ამერიკელებისთვის კიდევ უფრო დიდ საფრთხეს წარმოადგენს, ამიტომ პროექტი უარყვეს. ახლა რესპუბლიკელებმა მოხსენებაში უბრალოდ გაიმეორეს DASKA-ს მრავალი დებულება, მაგრამ მისი ძირითადი თეზისები მაინც მარგინალურია“, – ამბობს ტიმოფეევი.
ექსპერტის აზრით, ტერორიზმის სპონსორობის ბრალდება კონგრესმენების მიერ ისტორიის უგულებელყოფას აჩვენებს. „თუ ღრმად ჩაეძიებით, აღმოჩნდება, რომ თალიბანის ან ჰესბოლას შექმნის უკან საერთოდ არ დგანან რუსები, სწორედაც რომ ამერიკელები. რესპუბლიკელებმა უნდა ისწავლონ მასალა“, — აღნიშნავს ის.
ტიმოფეევს მიაჩნია, რომ ტერორიზმთან ბრძოლაში მოსკოვისა და ვაშინგტონის ურთიერთობა გაგრძელდება. მაგრამ რაც უფრო ახლოსაა არჩევნები, მით უფრო მეტი იქნება პოპულისტური ინიციატივები და მოწოდებები – დასაჯონ ყველა, ვინც ამერიკელებს არ ეთანხმება.
