ბოლო სერია გიორგი გახარიასთვის: ხედვა მოსკოვიდან

© Government of Georgia / FBგიორგი გახარია
გიორგი გახარია - Sputnik საქართველო, 1920, 19.02.2021
გამოწერა
საახალწლო დღესასწაულების შემდეგ ჟურნალისტების მიერ დასმულ კითხვას, რომელიც მის შესაძლო გადადგომას ეხებოდა, საქართველოს მაშინდელმა პრემიერ-მინისტრმა გიორგი გახარიამ ასე უპასუხა: „ისე დაჟინებით მეკითხებით, გინდათ „დაგასპოილეროთ“? დაელოდეთ ფინალურ სერიას“.

სერგეი მარკედონოვი

საქართველოს მთავრობის მეთაურისთვის 18 თებერვალს დასრულდა ერთი წლისა და ხუთი თვის განმავლობაში მიმდინარე პოლიტიკური სერიალი.

გახარიამ პრემიერის თანამდებობა მზარდი ტურბულენტობის ფონზე დაიკავა. მინისტრთა კაბინეტის მეთაურის სავარძელში ის „გავრილოვის ღამისა“ და მასობრივი პროტესტის შემდეგ აღმოჩნდა, რომლის განმუხტვასაც ის შინაგან საქმეთა მინისტრის რანგში ცდილობდა. სხვათა შორის, მის შინაგან საქმეთა მინისტრობას დაემთხვა ხელისუფლებაში „ქართული ოცნების“ მოსვლის შემდეგ პირველი დიდი საზოგადოებრივი გამოსვლები.

გიორგი გახარია - Sputnik საქართველო, 1920, 18.02.2021
გახარია: ჩემი თანამდებობიდან გადადგომით იმედია შევამცირებ პოლარიზაციას

გახარიამ ანტიკრიზისული მენეჯერის უზარმაზარი გამოცდილება შეიძინა. ამ რანგში ის 2019 წლის მიწურულისა და 2020 წლის დასაწყისის პროტესტის შეკავებითა და ასევე მინისტრთა კაბინეტის მართვით იყო დაკავებული COVID-19-ის პანდემიის პირობებში. მისი პრემიერობისას ხელი მოეწერა მემორანდუმს ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის. გახარია მინისტრთა კაბინეტის სათავეში იდგა ოთხწლიანი პოლიტიკური ციკლის მთავარი კამპანიის — საპარლამენტო არჩევნებისთვის მზადება–ჩატარების პერიოდში, რომელიც „ქართული ოცნებისთვის“ ყველაზე რთული პერიოდი იყო 2012 წლის შემდეგ. ყოფილ პრემიერს ალბათ ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე შეიძლება ეწოდოს კრიზისების მართვის ყველაზე ცნობილი სპეციალისტი. თუმცა, გარკვეულწილად — მათი შექმნისაც.

გამორიცხული არ არის, რომ მომავალში მასზე კვლავ გაჩნდეს მოთხოვნილება სხვა, არანაკლებ საინტერესო პოლიტიკურ სერიალებში — შესაძლოა, ოპოზიციური მხრიდანაც. საქართველოს პოსტსაბჭოური ისტორია სავსეა მსგავსი გარდასახვებით — დაწყებული მიხეილ სააკაშვილითა და ნინო ბურჯანაძით, დამთავრებული გიორგი მარგველაშვილით, რომელიც თავს „ოპოზიციონერ პრეზიდენტად“ წარმოაჩენდა, და ყოფილი მინისტრით გიორგი ხაინდრავათი, რომელიც ჩინოვნიკის კარიერის დასრულების შემდეგ ხელისუფლების ერთ-ერთი ყველაზე შეურიგებელი კრიტიკოსი გახდა.

მაგრამ ეს ყველაფერი ჯერ წინაა — ვარაუდების სფეროა. დღეს დანამდვილებით მხოლოდ იმის თქმა შეიძლება, რომ საქართველოს მალე ახალი პრემიერი ეყოლება. გახარიას ამჟამინდელი გადადგომა კი 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგად წარმოქმნილი ახალი ტურბულენტობის შედეგია. რამდენად სერიოზულია ეს ძვრა საქართველოსთვის? შეიძლება თუ არა, ეს მხოლოდ და მხოლოდ საშინაო მოვლენად განიხილებოდეს? ექნება თუ არა მას საგარეო პოლიტიკური შედეგები?

ირაკლი ღარიბაშვილი - Sputnik საქართველო, 1920, 19.02.2021
ღარიბაშვილმა შესაძლოა პრემიერის პორტფელი ჩაიბაროს – რა არის ცნობილი პოლიტიკოსზე

გადადგომა: საბაბი და მიზეზები

პრემიერის თანამდებობის დატოვების გადაწყვეტილება გახარიამ სავსებით მკაფიოდ და არაორაზროვნად ახსნა. საგანგებო ბრიფინგზე მან თქვა, რომ გადაწყვეტილება ქვეყანაში პოლარიზაციის შემცირების მიზნით მიიღო. მან ხაზი გაუსვა, რომ გადადგომის უშუალო საბაბი პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარის ნიკანორ მელიას სისხლის სამართლებრივი დევნა გახდა.

მელიას ბრალად ედება 2019 წლის ივნისში მასობრივი არეულობის ორგანიზება. ამ მოვლენებმა დიდწილად განაპირობა კიდეც ქართულ ავანსცენაზე გიორგი გახარიას გამოჩენა. მანამდე მელია გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლეს, მაგრამ 17 თებერვალს თბილისის საქალაქო სასამართლომ ოპოზიციონერის დაპატიმრების გადაწყვეტილება მიიღო. მისმა მხარდამჭერებმა კი სცადეს – არ დაეშვათ ეს. როგორც ჩანს, ყოფილ პრემიერს მმართველ პარტიასთან და ბიძინა ივანიშვილთან (რომელმაც ჩრდილში გადაინაცვლა) არჩევნების შემდგომი კრიზისის მოგვარების საბაზისო სცენარის თაობაზე უთანხმოებები დაუგროვდა.

განვიხილოთ მისი ძირითადი ელემენტები. პარლამენტის საარჩევნო კამპანიის შედეგად „ქართულმა ოცნებამ“ გაიმარჯვა. თუმცა ჭრელმა ოპოზიციურმა სპექტრმა, მიუხედავად მის ლიდერებს შორის მრავალი უთანხმოებისა, ახალი მოწვევის პარლამენტის მიუღებლობის საკითხში გასაოცარი ერთიანობა გამოავლინა. მან ბოიკოტი გამოუცხადა პარლამენტის მუშაობას და მთავრობის ჩამოყალიბება მხოლოდ მმართველ პარტიას ხვდა წილად. „ქართულმა ოცნებამაც“ არ დააყოვნა და შემთხვევით ისარგებლა, თუმცა ამ წარმატებამ შიდა პოლიტიკური სტაბილიზაცია არ მოუტანა. ერთი შეხედვით, ყველა საკვანძო პოზიცია „მეოცნებეების“ კონტროლქვეშ აღმოჩნდა, მაგრამ ხელახლა ჩამოყალიბებული ხელისუფლების სტრუქტურები, ფაქტობრივად, კვლავ ლეგიტიმურობის დეფიციტის წინაშე აღმოჩნდნენ.

პარლამენტი - Sputnik საქართველო, 1920, 19.02.2021
პარლამენტი ახალ მინისტრთა კაბინეტს ნდობას უახლოეს დღეებში გამოუცხადებს

ამ ვითარებაში მთავრობის წინაშე რამდენიმე შესაძლო ოფცია გაიხსნა. პირველი — ძალისმიერი. მეორე — მოლაპარაკებების გზა. და, ბოლოს, მესამე — „მათრახისა და თაფლაკვერის“ შერწყმის მცდელობა. მმართველ პარტიასა და ოპოზიციას შორის მოლაპარაკებებიც გაიმართა, მაგრამ მას არსებითი წინსვლა არ მოჰყოლია. ალბათ გარკვეულ მომენტში ხელისუფლებამ დაღლა იგრძნო. ოპოზიციის განწყობის გარდატეხა ვერ მოხერხდა, რასაც შედეგად ოპონენტებთან დიალოგის გამკაცრების მცდელობა მოჰყვა. მელიას კაზუსი ამის დასტურია. სხვათა შორის, ამ პოლიტიკოსს დღეს ეძლევა შანსი, განიმტკიცოს პირადი პოზიციები როგორც საკუთარ პარტიაში, ისე მთლიანად ოპოზიციურ მოძრაობაში. მელია პოლიტემიგრანტი კი არ არის, რომელიც შორიდან იწერება წერილებს, არამედ შიდა ბრძოლაში ჩართული მოღვაწეა.  

გახარიას გადადგომა — ეს ერთ-ერთი ოპოზიციონერის გაძლიერებაცაა. დიდი ალბათობით, პრემიერი არ ეთანხმებოდა ძალოვანი შემადგენლის გაძლიერებას. მასზე უკეთ ხომ არავინ იცის, რა დანაკარგები ახლავს ამ გზას. 2019 წლის გამოცდილება ამაზე არაორაზროვნად მიუთითებს.

საგარეო პოლიტიკური განზომილება

საქართველოში დღეს განვითარებული მოვლენები, რასაკვირველია, შიდა პოლიტიკური კრიზისის შედეგია. ის ვერ იქნება განხილული, როგორც კავკასიის რეგიონში გეოპოლიტიკური მეტოქეობის პირდაპირი გაგრძელება. თუმცა ამ ყველაფერს საგარეო პოლიტიკური მიზეზებიც აქვს.

ნიკა მელია - Sputnik საქართველო, 1920, 19.02.2021
ნიკა მელია: ვაპირებ პოლიტიკურ აქტივობებში მონაწილეობას

დავიწყოთ იმით, რომ ოფიციალური თბილისის პარტნიორები აშშ-დან და ევროკავშირის ქვეყნებიდან მეტად სკეპტიკურად უყურებენ ძალისმიერ სცენარს, რომლის შედეგადაც „ქართული ოცნება“ მონოპოლისტი გახდებოდა. საქმე სულაც არ ეხება ბრიუსელისა და ვაშინგტონის სწრაფვას, დაიცვას ადამიანის უფლებები. ასეთი მზრუნველობა ყოველთვის არ ვლინდება არც პოსტსაბჭოურ პოლიტიკაში, არც ახლო აღმოსავლეთში. მაგრამ ასეთ მონოპოლიაში (რომელიც შტატებისა და, შედარებით მცირე დოზით, ევროკავშირის ხილული დახმარების გარეშე ყალიბდება) თბილისის პარტნიორები ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური კურსის შეცვლის საფრთხეს ხედავენ. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მხრიდან წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე ამის ჰიპოთეტური ალბათობა ჩნდება. სწორედ თეორიულად, მაგრამ ოკეანის გაღმა რისკების გათვლა შეუძლიათ. ამიტომ ის, რაც შესაძლებელია ბაქოსა თუ აშხაბადში, პრობლემურია თბილისში. შეუძლებელია, რომ გახარიასა და მის თანამებრძოლებს (ახლა კი უკვე მის ოპონენტებს მმართველ პარტიაში) ეს არ ესმოდეთ.

თუმცა, საგარეო მოთამაშეების გათვლების გარდა, ასევე მნიშვნელოვანია პოლიტიკოსთა ბრძოლის მეთოდებისა და მათი უნარის გათვალისწინება – მოახვიონ ისინი თავს საზოგადოებას.  

2021 წლის 16 თებერვალს ასი წელი შესრულდა იმ დღიდან, რაც საქართველოს რევოლუციურმა კომიტეტმა მისი თავმჯდომარის ფილიპე მახარაძის ხელმძღვანელობით საქართველოს საბჭოთა რესპუბლიკა გამოაცხადა და რუსეთის მთავრობას სამხედრო დახმარების თხოვნით მიმართა. დღეს ეს მოვლენა ოფიციალურ დონეზეა აღიარებული ოკუპაციის დასაწყისად. ამასთან, არავითარი არსებითი განსხვავება საბჭოთა და რუსულ პრაქტიკას შორის არ კეთდება. როგორც წესი, ზამთრის მიწურულს 1921 წლის მოვლენების გახსენებას ამა თუ იმ პოლიტიკური ძალების მობილიზაციისთვის იყენებენ დღევანდელი ამოცანების გადასაჭრელად. კერძოდ, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობაც“ აპელირებს ასი წლის წინანდელი ისტორიით და საქართველოს დღევანდელ მთავრობას რუსეთთან დათმობაზე წასვლასა და ლამის შემწყნარებლობაშიც კი სდებს ბრალს.

სალომე ზურაბიშვილი - Sputnik საქართველო, 1920, 19.02.2021
ზურაბიშვილი: საჭიროა ნამდვილი კონსტრუქციული დიალოგი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის

ხელისუფლებას კი, რომელიც იძულებულია თავი იმართლოს, ნებსით თუ უნებლიეთ, ითრევენ რუსული თემის აგორებაში, რაც ნაკლებად უკავშირდება საკუთრივ რუსეთის ფედერაციას, ორმხრივად აქტუალურ საკითხებს. ამის მიუხედავად, აღნიშნული საკითხი შიდა პოლიტიკური ბრძოლის ნაწილად ყალიბდება, რაც ხელს უშლის რუსეთ-საქართველოს შორის ურთიერთობების ნორმალიზებასა და ამ მიმართულებით პერსპექტივების არსებითი განხილვების დღის წესრიგში დაბრუნებას.

ამგვარად, არჩევნების შემდგომი კრიზისი საქართველოში გადალახული არ არის. ეს არ ნიშნავს დაუყოვნებლივ რევოლუციასა და ხელისუფლების შეცვლას. მაგრამ არც ჩიხიდან გამოსავალი არ ჩანს — მთავრობისა თუ ოპოზიციის მხრიდან დათმობების შემთხვევაშიც კი. ფსონების აწევას ყველა უფრთხის, მაგრამ არც დაპირისპირების გრადუსის დაწევას სურთ.

რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს

ყველა ახალი ამბავი
0