სექტემბერში ინფლაციის წლიურმა დონემ 6,4% შეადგინა. ამასთან, საკვები პროდუქტები 11,7%-ით გაძვირდა. ექსპერტები ფასების მატებას ეროვნული ვალუტის გაუფასურებას უკავშირებენ.
ნახევარ წელიწადში ლარი დოლარის მიმართ 10%-ით გაუფასურდა. თუ 1 აპრილს ეროვნული ბანკის მიერ გამოცხადებული ლარის ოფიციალური კურსი დოლარის მიმართ იყო 2,7029 GEL/$1, 1 ოქტომბერს მან უკვე 2,9770 GEL/$1 მაჩვენებელს მიაღწია.
ეროვნულმა ბანკმა უკვე ორჯერ გაზარდა რეფინანსირების განაკვეთი და გაყიდა რეზერვების ნაწილი, მაგრამ ამ ზომებმა მხოლოდ ხანმოკლე შედეგი გამოიღო. ბოლოს ბანკმა სავალუტო ინტერვენცია განახორციელა 26 სექტემბერს, როდესაც ლარის კურსმა ანტირეკორდულ მაჩვენებელს მიაღწია – 2,9808 GEL/$1. ამის შემდეგ ლარი ცოტა ხნით გამყარდა, მაგრამ 1 ოქტომბრისთვის თითქმის დაუბრუნდა ამავე პოზიციას.
პანიკის საფუძველი არ არსებობს
„პანიკის საფუძველი არ არის, ჩვენ თანმიმდევრულად ვიყენებთ ყველა ბერკეტს, რომელმაც ინფლაციაზე ზეწოლა უნდა შეამციროს“, – განაცხადა ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა კობა გვენეტაძემ პირველი არხის ეთერში.
გვენეტაძის განმარტებით, მოცემულ შემთხვევაში ინფლაციაზე მნიშვნელოვანი ზეწოლა ეროვნული ვალუტის მოსალოდნელზე მეტად გაუფასურებამაც გამოიწვია, რაც ზაფხულში რუსეთის მიერ ორ ქვეყნას შორის ფრენების აკრძალვას მოჰყვა შედეგად.
„მოგეხსენებათ, რომ ზაფხულში რუსეთის მხრიდან ავიასანქციების დაწესებამ გააჩინა მოლოდინები, ჯერ კიდევ მანამდე, ვიდრე სავალუტო შემოდინებები ფაქტობრივად შემცირდებოდა, რომ იქნებოდა ასეთი შემცირება. მოლოდინების მექანიზმი მცურავი გაცვლითი კურსის რეჟიმის დროს ძალიან მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. ამას შემდეგ ტურისტული შემოსავლების ფაქტობრივი შემცირებაც მოჰყვა: ივლისში – 13 პროცენტით, აგვისტოში – 11 პროცენტით“, – აღნიშნა გვენეტაძემ.
ეროვნული ბანკი: საქართველომ აგვისტოში ტურიზმიდან შემოსავლების 10% დაკარგა>>
მისი თქმით, პირველ პერიოდში კურსის გაუფასურებას ინფლაციისთვის პრობლემები არ შეუქმნია, მაგრამ ახლა ეს უკვე ქმნის პრობლემას.
ეროვნული ბანკის პრეზიდენტს მიაჩნია, რომ პანიკის საფუძველი არ არსებობს, ვინაიდან ეროვნულ ბანკს ინფლაციის სამართავად საკმარისი ბერკეტები აქვს და იგი ამ ბერკეტებს გამოიყენებს. ამიტომ ინფლაცია აუცილებლად შემცირდება.
„ჩვენ ვიყენებთ ყველა იმ ბერკეტს, რომელიც ეროვნულ ბანკს აქვს. გამოვიყენეთ საპროცენტო რეფინასირების განაკვეთი და ორჯერ გავზარდეთ 0.5 პროცენტით. ორჯერ გავყიდეთ სავალუტო რეზერვები და ორი დღის წინ 5 პროცენტით შევამცირეთ უცხოურ ვალუტაზე რეზერვების მოთხოვნა“, – აღნიშნა გვენეტაძემ.
შედეგად, ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის თქმით, საბანკო სექტორს შესაძლებლობა აქვს, ეკონომიკას უცხოური ვალუტის მეტი ლიკვიდური სახსრები მიაწოდოს.
„ჩვენ თანმიმდევრულად ვიყენებთ ყველა იმ ბერკეტს, რომელმაც უნდა შეამციროს ნომინალური ეფექტური გაცვლითი კურსის გაუფასურებიდან ინფლაციაზე ზეწოლის პირობები და ინფლაცია აუცილებლად შემცირდება“, – განმარტა გვენეტაძემ.
ლარის გამყარება უახლოესი ერთ თვის განმავლობაში დაიწყება
ეკონომიკურ საკითხთა ექსპერტი, პროფესორი სოსო არჩვაძე ფიქრობს, რომ საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ მიღებულმა ზომებმა შედეგი უნდა გამოიღოს – პირველ რიგში, ლარის კურსის ვარდნა შეაჩეროს, შემდეგ კი გაამყაროს.
„მთლიანობაში, ზომები დადებითად შეიძლება შეფასდეს. მაგრამ, მეორე მხრივ, ამ ზომების გატარება ბევრად ადრე შეიძლებოდა. ნაკლები დანაკარგით როგორც ბანკის რეპუტაციისთვის, ისე ვალუტის კურსისთვის“, – განაცხადა არჩვაძემ „Sputnik–საქართველოსთან“ საუბრისას.
„კურსის გამყარება, ვფიქრობ, აუცილებლად დაიწყება უახლოეს თვე-ნახევარში. რადგან უკვე დაგროვილია გარკვეული პოზიტიური შედეგი. ეკონომიკაში არ არსებობს ასეთი ელვისებური რეაგირება შეცვლილ პირობებზე. ანუ გადაწყვეტილებები მიიღება გარკვეულ პერიოდში, შედეგები კი მიიღწევა რამდენიმე კვირის ან თვის შემდეგ. მით უმეტეს, ჩვენ აღგვენიშნება დადებითი შემთხვევა, რომელიც იმპორტთან შედარებით ექსპორტის ზრდას უსწრებს“, – აღნიშნა არჩვაძემ.
საქართველოს სავალუტო კრიზისის მიზეზები ეკონომიკურ პოლიტიკას უკავშირდება
ეკონომიკურ საკითხთა ექსპერტი დემურ გიორხელიძე მიიჩნევს, რომ ეროვნული ვალუტის არასტაბილურობის მიზეზი ფუნდამენტური მაკროეკონომიკური პრობლემაა.
„ეროვნული ვალუტის მოცულობა თითქმის ხუთჯერ ნაკლებია ქართული ეკონომიკის მოცულობაზე. ბუნებრივია, ასეთ პირობებში ნებისმიერი, მეტ-ნაკლებად შესამჩნევი შოკის დროს ლარი იწყებს დიდი ამპლიტუდით ხტუნაობას ხან ერთ, ხან მეორე მხარეს. და ამას ხელს უწყობს ეროვნული ბანკის არასწორი პოლიტიკა“, – განუცხადა გიორხელიძემ „Sputnik–საქართველოს“.
მისი აზრით, ვერანაირი ინტერვენცია ამ ვითარებას ვერ გამოასწორებს, რადგან საჭიროა უფრო მკაფიო და ურთიერთდაკავშირებული პოლიტიკა.
„ქვეყანაში, რომელიც იმპორტზეა ჩამოკიდებული და არასწორი ეკონომიკური პოლიტიკის გამო საკმაოდ შეზღუდული საექსპორტო შესაძლებლობები გააჩნია, ბიზნესმენები მოქმედებენ საკუთარი ნეგატიური მოლოდინების საფუძველზე. კურსი მყარდება – აგებენ ექსპორტიორები, კურსი სუსტდება – წაგებული რჩებიან იმპორტიორები. ორივე შემთხვევაში ამ ყველაფრისგან ზარალდება ბიზნესი და ჩვენი მოსახლეობა“, – ფიქრობს გიორხელიძე.
მისი თქმით, როდესაც ეროვნული ბანკი რეფინანსირების პროცენტს ზრდის, ეს ფულის გაძვირებასაც ნიშნავს.
ეროვნულმა ბანკმა რეფინანსირების განაკვეთი 7,5 პროცენტამდე გაზარდა>>
„ეს ძალიან უარყოფითად აისახება ეკონომიკაზე უბრალო მიზეზის გამო – საქართველოში ფული ცოტაა, ბიზნესს ქრონიკულად არ ჰქოფნის ფული, ასე რომ, ეროვნული ბანკი წყვეტს თავის პრობლემებს და არა ეკონომიკის პრობლემებს. ამიტომ ამ ზომების არ მჯერა“, – ხაზგასმით აღნიშნა ექსპერტმა.
