https://sputnik-georgia.com/20210706/mzia-salvaridze-252229155.html
„ყველაზე კაჲ და გულიანი“ ქართველებით სავსე საქართველო ანუ „არ გადავქართულდეთ!“
„ყველაზე კაჲ და გულიანი“ ქართველებით სავსე საქართველო ანუ „არ გადავქართულდეთ!“
Sputnik საქართველო
მან კარგად იცის „ღელიგაღმა“დარჩენილი, გულდასეტყვილი ქართველების ტკივილიც და სიხარულიც, რადგან ქალბატონი მზია, რომელიც საქართველოს მწერალთა კავშირის წევრია... 06.07.2021-ს, Sputnik საქართველო
2021-07-06T17:08+0400
2021-07-06T17:08+0400
2023-07-20T15:42+0400
საინტერესო ადამიანები
წასაკითხი ამბები
საქართველო
მსოფლიოს ახალი ამბები
https://cdnn1.img.sputnik-georgia.com/img/07e5/07/06/252224775_0:0:2049:1159_1920x0_80_0_0_05aedf0e7e03e9843b84635cfb846e26.jpg
„ჩვენ, საზღვრის მიღმა დარჩენილმა აჭარლებმა თავიდან ამევყარეთ, ამოვფუფუნდით, ამოვდინდით მიწიდან და შენიდან გულდებულებმა, ჩვენო ქვეყანავ, საზღვრები შემოვანგრიეთ, გულში ჩეგეკარით და ყიაზე ჩამოგეკიდეთ“ – მწერალ მზია სალვარიძის გულიდან ამოხეთქილი ეს სიტყვები ალბათ ყველა მაჭახლელის სათქმელს გამოხატავს. მისი შემოქმედება ერთგვარი სულიერი ხიდია საზღვარს აქეთ და იქით დარჩენილი ქართველებისთვის...- ქალბატონო მზია, რა შთაბეჭდილებები და შეგრძნებები მოგყვებათ ბავშვობიდან?- უკვე აღარც მახსოვს, ოდესმე ვიყავი თუ არა ბავშვი, მიუხედავად იმისა, რომ სადღაც ორი-სამი წლიდან ზუსტად შემიძლია აღვიდგინო ყველა მნიშვნელოვანი სიუჟეტი ჩემი ცხოვრებიდან... არ ვიყავი უბრალოდ ბავშვი იმიტომ, რომ ძალიან ადრე, ლამის ლაპარაკთან ერთად დავიწყე ფიქრი, ამბების შეთხზვა, მსჯელობა, კამათი, საკუთარი აზრის ღიად გამოხატვა და სამყაროს აღქმა.- ანუ თქვენთან ერთად თქვენი წარმოსახვითი სამყაროც გაჩნდა...- დიახ, ასეა... უპირველესი, რამაც ჩემი პიროვნების ხასიათის ფორმირება განაპირობა, ეს იყო თვითრწმენა, რომელიც მშობლებმა მოჭარბებულად ჩამინერგეს. მათგან სულ მესმოდა: რას ჰქვია, არ იცი?! რას ჰქვია, ვერ შეძლებ?! რას ჰქვია, გტკივა?! და ა.შ. ერთი სიტყვით, საკუთარი თავისა და სიტყვის ძალა დაბადებიდან ვირწმუნე და ეს მშობლების მხრიდან ჩემში ჩადებული ყველაზე დიდი ინვესტიცია იყო.- დღეს თქვენ ითვლებით თანამედროვეობის ერთადერთ მწერლად, ვინც აკადემიურ დონეზე აჭარულ დიალექტზე მუშაობს. რამდენად ამოუწურავია ეს თემა?- რამდენად აკადემიურად ვწერ, არ ვიცი, თუმცა ვცდილობ. ჩემი აზრით, დიალექტურ ნაწარმოებებზე მუშაობისას უმნიშვნელოვანესია სალიტერატურო და სალაპარაკო ენებს შორის ოქროს შუალედის მიგნება. ბევრად მეტი პასუხისმგებლობა და სიფრთხილე მართებს ავტორს, როცა ამ გზას ირჩევს. დიალექტთან დაკავშირებული თემები რომ ამოუწურავია, ამას ჩვენი მეცნიერების ღვაწლიც მოწმობს და თუ რაიმე ჯერაც შეუსწავლელი და დაუფასებელია, ეს მათი უნიკალური ნაშრომებია. არავის აქვს უფლება, რომ თავისი დიალექტი საქილიკოდ აქციოს მის მიერვე შექმნილი მდარე ხარისხის ნაწარმოებებით.- „ხალხი დიალექტს ებრძვის, არადა, ეს ენის სიმდიდრეა“ - ეს თქვენი მოსაზრებაა, რატომ თვლით, რომ დიალექტს ებრძვიან?- დიახ, მე ვიზიარებ კონსტანტინე გამსახურდიას მოსაზრებას, რომ დიალექტი ენის სიმდიდრეა, მაგრამ ძალიან მიკვირს, როცა ლიტერატორები ებრძვიან მის შემოდინებას სალიტერატურო ენაში. სოციალურ ქსელში და პერიოდულ გამოცემებში ხშირად შევხვედრივარ დიალექტური ტექსტების ვიწრო ჭრილში განხილვას და ზედაპირულ მიდგომას ამ სათუთ საკითხთან. ერთხელ იმის მომსწრეც კი გავხდით, რომ თანამედროვეობის ერთ-ერთმა თვალსაჩინო ლიტერატორმა ბარბარიზმი და დიალექტი ერთმანეთს გაუთანაბრა და დასვა კითხვა: „ნეტავ რომელი უფრო ადრე მოერევა და ბოლოს მოუღებს ლიტერატურულ ქართულს?" მახსენდება შემთხვევა, როცა ერთმა „გონიერმა" თანამედროვე პოეტმა ჩემი „მაჭახელას ფუტკარო" დიალექტიდან გადმომიქართულა... ამიტომ მიმაჩნია, რომ ამ თემაზე იმას არ უნდა ეკამათო, ვინც დიალექტთან დაკავშირებულ თემებს ზედაპირულად განიხილავს.- რადგან ახსენეთ, ნიმუშის სახით რამდენიმე სტროფი გავაცნოთ ჩვენს მკითხველს აჭარული დიალექტით დაწერილი თქვენი ლექსიდან „მაჭახელას ფუტკარო"...„შეფრენილო ფუტკარო, წადი, მავანს უთხარო..."ნეტაი, ჰაითკენ მიფრინავმაჭახელას ფუტკარო?ბაბაის თქმული თუ გახსოვს,გაღმელ ბერებს უთხარო:ზედვაკიდან* ვაკემდე*,ნისლი ღოღავს უჰალო*...ნეტაი, კიდევ რამდენ ხანს,უნდა გუუძლოთ უფალო?ხედავ, კარჩხლის* წვერიდანრაფერ დგება მზებერი,ალბთ, ჩემმა ნენულამ*შემეითვალა ხებერი*,ჰოდა, გევდეთ კალოზედარდით გამოკამპულნი*და მევსმინოთ იქიდანშემოთლილი ქართული.- რაზეა თქვენი მისტიკური პროზა „სისხლის ყივილი“ და სინამდვილეში რამდენად გჯერათ მისტიკის?- ჩემი „სისხლის ყივილი" ბოშისა და ქართველის ძალადობრივი შერწყმის შედეგად გაჩენილი ქალიშვილის შესახებ მოგვითხრობს. ზებუნებრივი ნიჭით დაჯილდოებული მაკინე ქრისტიანული დოგმებისა და ბოშური სისხლის ყივილის შუაშია მოქცეული და საკუთარ თავთან ჭიდილში მყოფი ცდილობს სიყვარულის შენარჩუნებას... იქიდან გამომდინარე, რომ თხრობა ძალიან დინამიურია, მკითხველმა უნდა იცოდეს, რომ ყურადღების მოდუნების შემთხვევაში შეიძლება წარმოსახვითი და რეალური სიუჟეტები ერთმანეთისგან ვერ გამიჯნოს და ეროტიკული პასაჟები უხამსობად მიიჩნიოს. თუმცა იქ მსგავსი არაფერი ხდება...- თქვენი რეალური ცხოვრებიდან თუ გახსენდებათ რაიმე მისტიკური ამბავი?- არ მინდა ამ თემას ჩავუღრმავდე. თუმცა ვაღიარებ, იმდენად ძლიერია ჩემი შინაგანი ძალა, ყოველთვის ვცდილობ, რომ ვიდგე იმის გვერდით, ვისაც ეს ძალა აკლია. მისტიკურ ამბებზე სახალხოდ ვერ ვსაუბრობ. თუნდაც ვისაუბრო, არავინ დაიჯერებს. ეს ჩემი პირადი კომფორტის სივრცეა, რომელშიც არავის ვუშვებ...- მაჭახლელებს დროში გამოცდილ ქართველობას უწოდებთ, რომელი გამორჩეული მაჭახლელი გახსენდებათ? - ჩემთვის ყველაზე საინტერესო მაჭახლელი დღესდღეობით პროფესორი როინ მალაყმაძეა. წარმოუდგენელია ვინმეს ისე უყვარდეს და ენაღვლებოდეს ჩვენი ხეობა, როგორც ამ ადამიანს უყვარს. მიხარია, რომ ის ჩემი ნათესავი და გვერდში მდგომია.- ბოლოს, თუ შეიძლება ქართველებს აჭარულ დიალექტზე რომ უთხრათ თქვენი მთავარი სათქმელი...- ჩვენ, საზღვრის მიღმა დარჩენილმა აჭარლებმა თავიდან ამევყარეთ, ამოვფუფუნდით, ამოვდინდით მიწიდან და შენიდან გულდებულებმა, ჩვენო ქვეყანავ, საზღვრები შემოვანგრიეთ. მოვეჲთ, მარა შიშველი ხელებით... გულში ჩეგეკარით, ყიაზე ჩამოგეკიდეთ და კალთაზე ეგეწეპეთ დარცხვენილებმა. დარცხვენილებმა–მეთქი იმიზა ვამბობ, რომ ბოლომდე არ გვეყო ძალა და იქ, ღელიგაღმა, მთიგაღმა და გულიგაღმა, ყველაზე კაჲ და გულიანი ქართველებით სავსე, ერთი დიდი საქართველო დავტიეთ. ახლა იმათ იმედზეა დარჩენილი ჩვენი ეკლესია-მონასტრები, ციხეები თუ გულდადულ გადებული ხიდები... ღმერთია მომწმე, არც აქამდე წავხდენილვართ და არც ამის იქითობას წავხდებით, მთავარია, არ გადავქართულდეთ!- „არ გადავქართულდით!“ - თქვენი მწერლობის მთავარი ფრაზაა...- ეს იმდენად მრავლის მომცველი ფრაზაა ჩემთვის, რომ გადავწყვიტე პროზაული კრებულის სათაურად ვაქციო. მე მაჭახლის ხეობის შვილი ვარ, სულ რამდენიმე კილომეტრით აცილებული თურქეთის საზღვარს. დღეს შეიძლება მეც ვყოფილიყავი გურჯი... მაგრამ მჯერა, სადაც უნდა ვყოფილიყავი, ისევე არ გადავქართულდებოდი, როგორც ჩვენებურები არ გადაქართულდნენ...
საქართველო
Sputnik საქართველო
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2021
თეონა გოგნიაშვილი
https://cdnn1.img.sputnik-georgia.com/img/22975/95/229759509_20:0:2126:2106_100x100_80_0_0_c3f6aac9ef9e6c4affc8488a71ff51f1.jpg
თეონა გოგნიაშვილი
https://cdnn1.img.sputnik-georgia.com/img/22975/95/229759509_20:0:2126:2106_100x100_80_0_0_c3f6aac9ef9e6c4affc8488a71ff51f1.jpg
ახალი ამბები
ka_KA
Sputnik საქართველო
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik საქართველო
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
თეონა გოგნიაშვილი
https://cdnn1.img.sputnik-georgia.com/img/22975/95/229759509_20:0:2126:2106_100x100_80_0_0_c3f6aac9ef9e6c4affc8488a71ff51f1.jpg
საინტერესო ადამიანები , წასაკითხი ამბები, საქართველო, მსოფლიოს ახალი ამბები
საინტერესო ადამიანები , წასაკითხი ამბები, საქართველო, მსოფლიოს ახალი ამბები
„ყველაზე კაჲ და გულიანი“ ქართველებით სავსე საქართველო ანუ „არ გადავქართულდეთ!“
17:08 06.07.2021 (განახლებულია: 15:42 20.07.2023) მან კარგად იცის „ღელიგაღმა“დარჩენილი, გულდასეტყვილი ქართველების ტკივილიც და სიხარულიც, რადგან ქალბატონი მზია, რომელიც საქართველოს მწერალთა კავშირის წევრია, ერთადერთია ჩვენს მწერლებს შორის, რომელიც დღეს აჭარულ დიალექტზე წერს.
„ჩვენ, საზღვრის მიღმა დარჩენილმა აჭარლებმა თავიდან ამევყარეთ, ამოვფუფუნდით, ამოვდინდით მიწიდან და შენიდან გულდებულებმა, ჩვენო ქვეყანავ, საზღვრები შემოვანგრიეთ, გულში ჩეგეკარით და ყიაზე ჩამოგეკიდეთ“ – მწერალ მზია სალვარიძის გულიდან ამოხეთქილი ეს სიტყვები ალბათ ყველა მაჭახლელის სათქმელს გამოხატავს.
მისი შემოქმედება ერთგვარი სულიერი ხიდია საზღვარს აქეთ და იქით დარჩენილი ქართველებისთვის...
- ქალბატონო მზია, რა შთაბეჭდილებები და შეგრძნებები მოგყვებათ ბავშვობიდან?
- უკვე აღარც მახსოვს, ოდესმე ვიყავი თუ არა ბავშვი, მიუხედავად იმისა, რომ სადღაც ორი-სამი წლიდან ზუსტად შემიძლია აღვიდგინო ყველა მნიშვნელოვანი სიუჟეტი ჩემი ცხოვრებიდან... არ ვიყავი უბრალოდ ბავშვი იმიტომ, რომ ძალიან ადრე, ლამის ლაპარაკთან ერთად დავიწყე ფიქრი, ამბების შეთხზვა, მსჯელობა, კამათი, საკუთარი აზრის ღიად გამოხატვა და სამყაროს აღქმა.
- ანუ თქვენთან ერთად თქვენი წარმოსახვითი სამყაროც გაჩნდა...
- დიახ, ასეა... უპირველესი, რამაც ჩემი პიროვნების ხასიათის ფორმირება განაპირობა, ეს იყო თვითრწმენა, რომელიც მშობლებმა მოჭარბებულად ჩამინერგეს. მათგან სულ მესმოდა: რას ჰქვია, არ იცი?! რას ჰქვია, ვერ შეძლებ?! რას ჰქვია, გტკივა?! და ა.შ. ერთი სიტყვით, საკუთარი თავისა და სიტყვის ძალა დაბადებიდან ვირწმუნე და ეს მშობლების მხრიდან ჩემში ჩადებული ყველაზე დიდი ინვესტიცია იყო.
- დღეს თქვენ ითვლებით თანამედროვეობის ერთადერთ მწერლად, ვინც აკადემიურ დონეზე აჭარულ დიალექტზე მუშაობს. რამდენად ამოუწურავია ეს თემა?
- რამდენად აკადემიურად ვწერ, არ ვიცი, თუმცა ვცდილობ. ჩემი აზრით, დიალექტურ ნაწარმოებებზე მუშაობისას უმნიშვნელოვანესია სალიტერატურო და სალაპარაკო ენებს შორის ოქროს შუალედის მიგნება. ბევრად მეტი პასუხისმგებლობა და სიფრთხილე მართებს ავტორს, როცა ამ გზას ირჩევს. დიალექტთან დაკავშირებული თემები რომ ამოუწურავია, ამას ჩვენი მეცნიერების ღვაწლიც მოწმობს და თუ რაიმე ჯერაც შეუსწავლელი და დაუფასებელია, ეს მათი უნიკალური ნაშრომებია. არავის აქვს უფლება, რომ თავისი დიალექტი საქილიკოდ აქციოს მის მიერვე შექმნილი მდარე ხარისხის ნაწარმოებებით.
- „ხალხი დიალექტს ებრძვის, არადა, ეს ენის სიმდიდრეა“ - ეს თქვენი მოსაზრებაა, რატომ თვლით, რომ დიალექტს ებრძვიან?
- დიახ, მე ვიზიარებ კონსტანტინე გამსახურდიას მოსაზრებას, რომ დიალექტი ენის სიმდიდრეა, მაგრამ ძალიან მიკვირს, როცა ლიტერატორები ებრძვიან მის შემოდინებას სალიტერატურო ენაში. სოციალურ ქსელში და პერიოდულ გამოცემებში ხშირად შევხვედრივარ დიალექტური ტექსტების ვიწრო ჭრილში განხილვას და ზედაპირულ მიდგომას ამ სათუთ საკითხთან. ერთხელ იმის მომსწრეც კი გავხდით, რომ თანამედროვეობის ერთ-ერთმა თვალსაჩინო ლიტერატორმა ბარბარიზმი და დიალექტი ერთმანეთს გაუთანაბრა და დასვა კითხვა: „ნეტავ რომელი უფრო ადრე მოერევა და ბოლოს მოუღებს ლიტერატურულ ქართულს?" მახსენდება შემთხვევა, როცა ერთმა „გონიერმა" თანამედროვე პოეტმა ჩემი „მაჭახელას ფუტკარო" დიალექტიდან გადმომიქართულა... ამიტომ მიმაჩნია, რომ ამ თემაზე იმას არ უნდა ეკამათო, ვინც დიალექტთან დაკავშირებულ თემებს ზედაპირულად განიხილავს.
- რადგან ახსენეთ, ნიმუშის სახით რამდენიმე სტროფი გავაცნოთ ჩვენს მკითხველს აჭარული დიალექტით დაწერილი თქვენი ლექსიდან „მაჭახელას ფუტკარო"...
„შეფრენილო ფუტკარო, წადი, მავანს უთხარო..."
ბაბაის თქმული თუ გახსოვს,
ნეტაი, კიდევ რამდენ ხანს,
ხედავ, კარჩხლის* წვერიდან
- რაზეა თქვენი მისტიკური პროზა „სისხლის ყივილი“ და სინამდვილეში რამდენად გჯერათ მისტიკის?
- ჩემი „სისხლის ყივილი" ბოშისა და ქართველის ძალადობრივი შერწყმის შედეგად გაჩენილი ქალიშვილის შესახებ მოგვითხრობს. ზებუნებრივი ნიჭით დაჯილდოებული მაკინე ქრისტიანული დოგმებისა და ბოშური სისხლის ყივილის შუაშია მოქცეული და საკუთარ თავთან ჭიდილში მყოფი ცდილობს სიყვარულის შენარჩუნებას... იქიდან გამომდინარე, რომ თხრობა ძალიან დინამიურია, მკითხველმა უნდა იცოდეს, რომ ყურადღების მოდუნების შემთხვევაში შეიძლება წარმოსახვითი და რეალური სიუჟეტები ერთმანეთისგან ვერ გამიჯნოს და ეროტიკული პასაჟები უხამსობად მიიჩნიოს. თუმცა იქ მსგავსი არაფერი ხდება...
- თქვენი რეალური ცხოვრებიდან თუ გახსენდებათ რაიმე მისტიკური ამბავი?
- არ მინდა ამ თემას ჩავუღრმავდე. თუმცა ვაღიარებ, იმდენად ძლიერია ჩემი შინაგანი ძალა, ყოველთვის ვცდილობ, რომ ვიდგე იმის გვერდით, ვისაც ეს ძალა აკლია. მისტიკურ ამბებზე სახალხოდ ვერ ვსაუბრობ. თუნდაც ვისაუბრო, არავინ დაიჯერებს. ეს ჩემი პირადი კომფორტის სივრცეა, რომელშიც არავის ვუშვებ...
- მაჭახლელებს დროში გამოცდილ ქართველობას უწოდებთ, რომელი გამორჩეული მაჭახლელი გახსენდებათ?
- ჩემთვის ყველაზე საინტერესო მაჭახლელი დღესდღეობით პროფესორი როინ მალაყმაძეა. წარმოუდგენელია ვინმეს ისე უყვარდეს და ენაღვლებოდეს ჩვენი ხეობა, როგორც ამ ადამიანს უყვარს. მიხარია, რომ ის ჩემი ნათესავი და გვერდში მდგომია.
- ბოლოს, თუ შეიძლება ქართველებს აჭარულ დიალექტზე რომ უთხრათ თქვენი მთავარი სათქმელი...
- ჩვენ, საზღვრის მიღმა დარჩენილმა აჭარლებმა თავიდან ამევყარეთ, ამოვფუფუნდით, ამოვდინდით მიწიდან და შენიდან გულდებულებმა, ჩვენო ქვეყანავ, საზღვრები შემოვანგრიეთ. მოვეჲთ, მარა შიშველი ხელებით... გულში ჩეგეკარით, ყიაზე ჩამოგეკიდეთ და კალთაზე ეგეწეპეთ დარცხვენილებმა. დარცხვენილებმა–მეთქი იმიზა ვამბობ, რომ ბოლომდე არ გვეყო ძალა და იქ, ღელიგაღმა, მთიგაღმა და გულიგაღმა, ყველაზე კაჲ და გულიანი ქართველებით სავსე, ერთი დიდი საქართველო დავტიეთ. ახლა იმათ იმედზეა დარჩენილი ჩვენი ეკლესია-მონასტრები, ციხეები თუ გულდადულ გადებული ხიდები... ღმერთია მომწმე, არც აქამდე წავხდენილვართ და არც ამის იქითობას წავხდებით, მთავარია, არ გადავქართულდეთ!
- „არ გადავქართულდით!“ - თქვენი მწერლობის მთავარი ფრაზაა...
- ეს იმდენად მრავლის მომცველი ფრაზაა ჩემთვის, რომ გადავწყვიტე პროზაული კრებულის სათაურად ვაქციო. მე მაჭახლის ხეობის შვილი ვარ, სულ რამდენიმე კილომეტრით აცილებული თურქეთის საზღვარს. დღეს შეიძლება მეც ვყოფილიყავი გურჯი... მაგრამ მჯერა, სადაც უნდა ვყოფილიყავი, ისევე არ გადავქართულდებოდი, როგორც ჩვენებურები არ გადაქართულდნენ...
