ლიტერატურული საქმიანობა 50 წლის ასაკში დაიწყო. ნათარგმნი აქვს რუსული პოეზიის შედევრები, ვერცხლის საუკუნის ავტორები, შექსპირის სონეტები და აღმოსავლური პოეზიის გამორჩეული ქმნილებები.
მოგვიანებით მკითხველს შესთავაზა განსხვავებული, ახალი ჟანრის ნაწარმოები – მინიატურული ნოველების კრებული, რომელიც შვილიშვილთან მის ემოციურ და საინტერესო დიალოგზეა აგებული.
მისი წიგნი „მე - ნამდვილი კოკოშა“ ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალზე იყო წარდგენილი.
- ქალბატონო ჯანა, ვიცი, პოეზიას ფილოსოფიურად უდგებით და ამიტომ საუბარს ცოტა „ხმამაღალი“ კითხვით დავიწყებ: რა არის ის, რამაც დღემდე შეგაძლებინათ საკუთარი თავისა და პრინციპებისთვის არ გეღალატათ?
- მოკლედ გიპასუხებთ: ადამიანად ყოფნის ვალდებულება და ირგვლივ მყოფთა სიყვარულია. აგრეთვე უაღრესად საყვარელი საქმის კეთება, რომელიც მომწონს, რომლითაც ვამაყობ და რის გამოც მადლიერი ვარ ღმერთისა და ბედის, რომ ამ საქმეში ჩამაყენა.
საკუთარი თავისა და პრინციპებისთვის რომ მეღალატა, სულ ცოტა, ადვილი გზებით უნდა მევლო და გზად და ხიდად დამხვედროდა დანატოვარი სახელი ან კეთილდღეობა. არაფერს გაუადვილებია ჩემთვის ცხოვრება სიყვარულის გარდა, ალბათ საკუთარ თავსაც ამიტომ ვუერთგულე.
- როგორც მთარგმნელს გეკითხებით: რა არის „ვერცხლის საუკუნის“ ქალი-პოეტების მთავარი ღირსება და ძალა, რაც მათ ასე საოცრად გარითმეს?
- მე ვფიქრობ, ეს მათი უძლურებაა!.. რადგან მათი ძალა მათსავე უძლურებაზე გადის. მათი ცხოვრება ბედით განწირულებაა, ბედისწერისა და სიკვდილის აჩრდილი სულ თან დასდევს მათ ყოველდღიურობას. ჭლექსა და შიმშილთან, რეპრესიებსა და უსამართლობასთან მუდმივი ორთაბრძოლაა მათი ძალისა და უძლურების გამოცდა. ამ ყველაფერს ისინი ფარად პოეზიას უფარებენ. მათი იარაღიც პოეზიაა და მისი წყალობით ტრაგიზმს ისეთ პოეტურ სრულყოფილებად და ესთეტიზმად აქცევენ, რომ ხანდახან ფიქრობ – ეს არ არის ცხოვრება უმძიმესი ტვირთით. ამდენი გენიალური ლექსი უბრალოდ არ დაიწერებოდა.
- თქვენი ყველაზე დიდი ცხოვრებისეული „აღმოჩენა“…
- ღმერთის აღმოჩენა სამყაროში! ჩვენ სულ ბედნიერებას დავეძებთ და ვესწრაფვით, ეს კი სამოთხის ნოსტალგიაა. ჩვენ ხომ წარმომავლობით სამოთხიდან ვართ... ჩვენი მეხსიერების საცავები სამოთხის სუნს, გემოსა და შეგრძნებებს ინახავს. როცა გარემომცველი ბუნება სიხარულს გვანიჭებს – ზღვა გვამშვიდებს, მთები გვიყვარს და მის დიდებულებასთან შეხება ენერგიით გვავსებს, მზის ჩასვლა გვასევდიანებს და გვაიმედებს; სიმწვანე, სივრცე, სილურჯე, რბილი და თბილი ნიავი – ეს ყველაფერი ბედნიერებაა. ამ დროს ვხვდებით, რომ ყველა ამ ქმნილებას, ყველა მოვლენას ღმერთის ტვიფარი ადევს და მათში ღმერთი იქადაგება.
ღმერთის აღმოჩენა სამყაროში ჩემთვის ყველაზე დიდი აღმოჩენა იყო...
- რომელია ლექსი, რომელიც პირველად გადმოაქართულეთ?
- ეს იყო მარინა ცვეტაევას შედევრი Офелия - в защиту королевы.
დანიის პრინცი ჰამლეტი ჩემთვის უსამართლობასთან ბრძოლის სიმბოლოა. თან მსხვერპლი–სიმბოლო. ლექსი ჰამლეტის მიმართ ოფელიას პროტესტს გამოხატავს და ის დედოფლის ვნებების გასამართლებლად შეუქმნია ცვეტაევას და ოფელიას პირით გაუჟღერებია. ჰამლეტზე ვგიჟდები, მაგრამ ჰერტრუდას ძალიან თანავუგრძნობ.
- ბებიის სტატუსთან ერთად მწერლის სტატუსიც კარგად მოირგეთ, როგორ მოხდა ეს?
- ეს ძალიან მოულოდნელად მოხდა. „ფეისბუქის“ ოპუსებით კოკოშაზე ისეთი გემოვნებიანი მკითხველები დაინტერესდნენ, რომელთა აზრსაც, როგორც ლიტერატორი, დიდ ანგარიშს ვუწევ. მათ წამაქეზეს საამისოდ – აქედან არც ერთი სიტყვა არ უნდა დაიკარგოს, ამიტომ ყველაფერი ჩაწერე და დაიმახსოვრეო. მეც დავიწყე შენახვა. კოკოშას წყალობით მასალა არ მომკლებია და 177 ნოველა მოგროვდა.
- როგორ უყურებთ ეპითეტს, რომ ქართველი ასტრიდ ლინდგრენი ხართ, თქვენ გმირს კი ქართველი ტომ სოიერი უწოდეს?
- ყოველგვარი ამბიციების გარეშე, მაგრამ მშვიდად ვერა, რადგან ძალიან მრცხვენია, თანაც ეს შედარება მახარებს, იმედით მავსებს და ენერგიას მმატებს, რომ არ გავჩერდე.
- რას უსურვებთ თქვენი წიგნის გმირს ცხოვრებაში?
- არ მაქვს იმის განცდა, რომ კოკოშა ჩემი წიგნის გმირია. ის ჩემი შვილიშვილია, ჩემთვის ძალიან ძვირფასი ქალიშვილის შვილი.
ამიტომ მინდა, რომ ბედნიერი იყოს. რა თქმა უნდა, მინდა, რომ დარჩეს უცნაურად და უჩვეულოდ პრინციპულ, მაგრამ კეთილ ადამიანად, თუმცა ვიცი, რომ წლებთან ერთად ისიც შეიცვლება. როდესაც აღმოვაჩენ, რომ ის აღარ არის ისეთი, როგორიც წიგნშია, მაშინ პატარა და ნამდვილი კოკოშაც ძალიან მომენატრება...
- წიგნში საინტერესოდ ჰყვებით კოკოშას ამბებს. შეგიძლიათ გაიხსენოთ სამი ამბავი, რომელმაც თქვენი ცხოვრება შეცვალა?
- გავიხსენებ... პირველი ამბავი: 42 წლის წინ ვნახე სიზმარი, ალბათ ცხოვრების მთავარი სიზმარი, რომელმაც მაუწყა, რომ ჩემთან ნამდვილი სიყვარული მოვიდა და ამაში ღვთაებრივი კანონზომიერება მონაწილეობდა. მეორე ამბავი: ზღვაში, საკმაოდ შორს მარტო გავედი და მივცურე იახტამდე, რომელშიც ჩემი შეყვარებული იყო. ეს უკვე ცხადად მოხდა... ამბავი N3: ჩემი შვილი უსამართლოდ დატოვეს უნივერსტეტის გარეთ. მე, ყოველგვარი პროტექციის გარეშე, ჩემი პრინციპული პოზიციით შევედი უნივერსტეტის რექტორთან და იქიდან გამარჯვებული გამოვედი. სამი ამბის გახსენება მთხოვეთ, მაგრამ მე მეოთხეც გამახსენდა: ერთხელ ძალიან უსამართლოდ მომექცნენ, იმდენად უსამართლოდ, რომ სიკვდილის მოახლოებას ვგრძნობდი, მაგრამ დამეხმარა იმის გააზრება, რომ უკანასკნელი სიტყვა ღმერთს ეკუთვნის და გადავრჩი...
- სიყვარულის მარადიულობა პოეტების მოგონილი მითია?
- არ არის ეს მითი, მით უფრო, პოეტების მოგონილი. უბრალოდ, პოეტები აღარ იარსებებდნენ, რომ არა მისი უდიდებულესობა სიყვარული. რა თქმა უნდა, მარადიული და ღვთაებრივი ძალაა, ურომლისოდაც არა მარტო პოეტები ვერ იარსებებდნენ, უბრალოდ, არც გათენდებოდა. ამის არგუმენტი – ყოველი გათენებული დილაა...
