ნახატებად ქცეულ მის კეთილ იუმორს ის სინათლე ახლავს, რაც რეალურად სამწუხაროდ ასე გაიშვიათდა, ალბათ ამიტომ ერთნაირად გასაგები და მისაღებია მისი ნამუშევრები მშობლიურ თბილისში, პრაგმატულ ედინბურგში და ეგზოტიკურ ტაილანდშიც… მხატვარი ოთარ იმერლიშვილი — შემოქმედებასა და ცხოვრებაზე…
- ბატონო ოთარ, ის თბილისი, რაც თქვენს ნახატებშია, თქვენი მოგონებების ვიზუალური გამოძახილია?
— მართლაც ასეა, ორთაჭალაში ვარ გაზრდილი, შემდეგ პირველ საშუალო სკოლაში ვსწავლობდი. ცხოვრება, სწავლა, სკოლა, აკადემია, ნიკოლაძე — ყოველთვის ქალაქის ცენტრალურ უბნებში მიწევდა. ჩემს ნახატებშიც არა მარტო თბილისური სახლები და გარემოა, არამედ ადამიანური ურთიერთობებიცაა ასახული. იქ სხვადასხვანაირი ტიპაჟები არიან დახატული, ნამდვილი ადამიანები, ვინც ჩემს ცხოვრებაშიც იყვნენ და მისი ნაწილი არიან…
- თუ შეიძლება, ის ადამიანები გაიხსენეთ, ვინც თქვენს ცხოვრებასა და შემოქმედებაში ნათელი კვალი დატოვეს…
— ძნელია ყველას ჩამოთვლა, მეშინია, ვინმე არ გამომრჩეს… ჩემში დიდი კვალი დატოვეს მასწავლებლებმა, ნიკოლაძის სასწავლებლის პედაგოგებს ვგულისხმობ. სკოლა კი ჩვენს დროს სატუსაღოსავით იყო, სადამსჯელო დაწესებულებასავით..
- პირველ საშუალო სკოლას გულისხმობთ?
— დიახ, პირველ საშუალო სკოლას, საიდანაც გამოსვლა თავისუფალ სივრცეში გადასვლა იყო. ბავშვებს, ასე ვთქვათ, ბიუროკრატიულ მოწყობებს მაშინვე ასწავლიდნენ. კლასში მოსწავლეების კატეგორიებად დაყოფა ხდებოდა…
- იმას გულისხმობთ, რომ სკოლაში მოსწავლეების დეფინიცია სოციალური და იერარქიული ნიშნით ხდებოდა?
— დიახ, ნამდვილად ასე იყო… შემდეგ კი, ნიკოლაძეში, ასე აღარ ხდებოდა. ბავშვები სულ სხვა სივრცეში გადავედით, სადაც ყველა ერთი ჭკუის ადამიანი მოვხვდით, პედაგოგებიც ჩვენნაირი იყვნენ. ხშირად გავდიოდით ბუნებაში, ჩვენ შორის საოცარი სულიერი კავშირი იყო. პედაგოგებიდან ავთო პოპიაშვილს გავიხსენებ. ამ ადამიანმა პირველმა გაგვიყვანა სულ სხვა გარემოში, ბუნებაში, პლენერზე, ანუ სახატავად. ძალიან კარგი ადამიანი იყო, კიდევ მახსენდება ისტორიის მასწავლებელი, ძალიან სუფთა ადამიანი, ბეჟან ჯავახია, რომელმაც ისტორია შეგვაყვარა. ვახსენებ გია ბუღაძესაც, რომელიც მართალია, ჩვენი პედაგოგი არ იყო, მაგრამ ბავშვობიდან, იმ პერიოდიდან მოყოლებული, სულ მასთან ვიყავი, ხშირად ავდიოდი მის სახელოსნოში, კარგ მუსიკას ვუსმენდით და ვსაუბრობდით. გიამ აბსოლუტურად სხვა კუთხით დამანახა თბილისი, ჩემი ქვეყანა, ხელოვნება… პრინციპში, ასეთი ადამიანები, ვინც სწორ გზას მაჩვენებდნენ და კარგ კვალს ტოვებდნენ, ჩემი ცხოვრების ყველა ეტაპზე იყვნენ.
- ბატონო ოთარ, თქვენ ახსენეთ, რომ სკოლიდან ნიკოლაძის სასწავლებელში სულ სხვა, თავისუფალ სივრცეში მოვხვდითო, რა არის მხატვრისთვის თავისუფლება?
— თავისუფლებაა, როცა დირექტორი არ გყავს, როცა ბუღალტერიც შენ ხარ და ყველაფერიც…
- ანუ, პირველ რიგში, ფინანსურ თავისუფლებას გულისხმობთ?
— ყველანაირ თავისუფლებას ვგულისხმობ. ძნელია, ასე ერთმნიშვნელოვნად რაიმეს თავისუფლება დაარქვა. რაზეც იმ წუთში ფიქრობ, თავისუფლებაც ის არის!… ის ხან ეკონომიკურია, ხან სულიერი…
- რაც შეეხება, ეკონომიკურ თავისუფლებას, ჩვენს ქალაქში მხატვრისთვის ეს ადვილი არ არის…
— დიახ, ეს იმდენად რთულია, რომ ამ გზაზე დადგომას ჩემს შვილებსაც არ ვუსურვებ. თუმცა მარტივი რომ არ იყო, თავიდანვე ვგრძნობდი, რადგან ჩემი მშობლებიც მხატვრები არიან, პაპაჩემიც მხატვარი იყო…
- პაპა რას ხატავდა?
— პაპაჩემი, დედაჩემის მამა, ოთარ ალადაშვილი ყველაფერს ხატავდა: თბილისს, ადამიანებს, „ვეფხისტყაოსნის“ თემატიკას ამუშავებდა. სხვანაირი, ძველი თბილისის ყაიდის კაცი იყო. თელავიდან წამოსული იყო და თავისი, თელავური შარმი ჰქონდა. კარგი აღნაგობის კაცი, ბილიარდს თამაშობდა და სპორტის ამ სახეობაში საქართველოს ჩემპიონი იყო. პაპას ოთახი მახსოვს… იმ ოთახში არ მიშვებდნენ და სულ მეუბნებოდნენ: პაპა მუშაობსო. ჰოდა, შევიპარებოდი ხოლმე, მახსოვს, მთელ სახელოსნოში და სახლში საღებავების სუნი იდგა. პაპას ოთახიც ამით დამამახსოვრდა…
- ისე აღწერეთ… თუ დაგიხატავთ პაპა?
— არა, ოთხი წლის ვიყავი, როცა ის გარდაიცვალა… დედა და მამა კერამიკოსები არიან და ძალიან უნდოდათ, მეც კერამიკას გავყოლოდი, მაგრამ მე ამით არ ვიყავი დაინტერესებული, უფრო პაპაჩემის მუღამი მქონდა… შემდეგ რესტავრაციას გავყევი და 90-იან წლებში, ნიკოლაძეს რომ ვამთავრებდი, ახლო შეხება მქონდა ეროვნულად აღტყინებულ საზოგადოებასთან. მათი რჩევით, ქვეყანას რომ გამოვდგომოდი, რესტავრაციას მოვკიდე ხელი და ფერწერის რესტავრაციაზე ჩავაბარე. ერთი პერიოდი ექსპედიციაშიც დავდიოდი. მინდა ვახსენო კარგი ადამიანი, თათია ბაკურაძე, რომელიც კარგი რესტავრატორიცაა, ჩვენი დირექტორი იყო. მაშინდელ მხატვრის სახლში სარესტავრაციო ცენტრი იყო. ასეთი განყოფილება თემო გოცაძემ შექმნა. იმ დროს ექსპედიციაშიც ვიყავით, მაგრამ ცოტა ხანი, ნახევარი წელი მოგვიწია მუშაობა. შემდეგ მხატვრის სახლი დაიწვა და რესტავრაციაც აღარავის სჭირდებოდა…
- ბატონო ოთარ, მხატვრის სახლში საინტერესო დისკუსიები და შეხვედრები იმართებოდა…
— გამოფენების თვალსაზრისით საინტერესო ეტაპი იყო ის დრო, როცა ნიკოლაძეში ვსწავლობდი. მესამე კურსზე, პირველად რომ გავიტანე მხატვრის სახლში ნახატები, კომისიაში ჩემი პედაგოგები იყვნენ. მაშინ ბუღაძის გავლენა მქონდა. ჩემი დიდი ზომის ნამუშევარი, რომელსაც ერქვა „ოცნების ქალაქი“, რატომღაც მიიღეს, რაც მაშინ ვერ წარმომედგინა. თანაც, ნახატი კარგ ადგილას გამოფინეს. შემდეგ უკვე გავიტანე სხვა ნამუშევარი, რომელიც შეისყიდეს. იმ დროს ძალიან კარგი იყო, რომ ნამუშევრების განხილვა და კრიტიკა იმართებოდა. თემო გოცაძეს მხატვრის სახლში მაღალ სართულზე ჰქონდა ოთახი, სადაც მხატვრები იკრიბებოდნენ და გამოფენებს განიხილავდნენ. მე შევესწარი, როგორ განიხილავდნენ ჩემს ნამუშევარს, ეს ისე საინტერესო იყო… ბოლოს იკითხეს: მხატვარი აქ არისო? მე გავჩუმდი. მახსენდება, საკმაოდ გამაკრიტიკეს და ეს ძალიან კარგი იყო. დღესდღეობით კრიტიკა კი არა, არავის არაფერი აინტერესებს…
- იყო თქვენს ცხოვრებაში დრო, როცა თქვენი ნახატები ქუჩაში გაიტანეთ?
— ჩემთანაც იყო ისეთი პერიოდი, 85-86 წლები, როცა ქუჩაში გასვლა მომიწია. ერთი ასეთი გასვლის დროს, სანაპიროზე შემთხვევით გავიცანი ქეთი დოლიძე, რომელსაც უცხოელი სტუმრები ჰყავდა მოყვანილი. მან თავისი წვლილი შეიტანა ჩემს ცხოვრებაში, რადგან ქალბატონ ქეთის ძალიან უყვარს ნიჭიერი ადამიანების წარმოჩენა და მათი ხელშეწყობა. მისი მეშვეობით გამიცნეს ბრიტანელებმა, რომლებიც ედინბურგის თეატრალური ფესტივალის ორგანიზატორები იყვნენ. მათი დახმარებით, 2001 წელს, იმ ფესტივალზე ჩემი ნახატების წარდგენა მოხდა.
- ვიცი, რომ ამას უკვე ტრადიციული სახე მიეცა…
— ასე გახლავთ. ედინბურგის ფესტივალზე საგამოფენო სივრცეა, რომელიც ჩემს ნახატებს ეთმობა. მათზე ყოველ წელსაა მოთხოვნა. ჯერჯერობით, მარტო ჩემს ნამუშევრებს ითხოვენ. ახლა აგვისტოსთვის ვემზადები. რაც შეეხება თემატიკას, უცხოელებს ნახატებში გადმოცემული ჩვენი ყოფა და ქალაქი აინტერესებთ, მიკავშირდებიან, რადგან მეგობრული ურთიერთობა გვაქვს. მეუბნებიან, რომ ჩემი ნახატებით იმ ეპოქასა და ადგილს ხედავენ, საიდანაც მე ვარ, ალბათ იმ „მუღამსაც“ გრძნობენ… შარშან ტაივანში მქონდა გამოფენა და იქ წარმოდგენილი 3000 მხატვრიდან საუკეთესო ათეულში მოვხვდა. შარშან დამპატიჟეს, მაგრამ რადგან ამ ქვეყანასთან დიპლომატიური ურთიერთობა არ გვაქვს, ვერ ჩავედი და მხოლოდ ნახატები გავაგზავნე. წელსაც გავაგზავნე ჩემი 9 ნამუშევარი და მათგან რამდენიმე გაიყიდა. ტაივანიდან მიკავშირდებიან გალერისტები. ადრე თელავში მქონდა გამოფენები. წელს, მეგობრების თხოვნით, შემოდგომაზე თბილისშიც მოვაწყვე გამოფენა, რასაც საზოგადოება, სამწუხაროდ, მეტისმეტად უინტერესოდ შეხვდა. ჩემს გულისტკივილს გეტყვით, ზოგადად ქვეყანაში ძალიან დაბალი დონეა და მგონი, უფრო დაბლა ვეშვებით… რთულია, ამ პირობებში ხალხს რამე მოთხოვო. მგონი, უკვე ისიც მიკვირს, ქართულად რომ ჯერ კიდევ ვლაპარაკობთ. არასოდეს გამჩენია აქედან წასვლის სურვილი, მაგრამ ახლა მაქვს… თუმცა, რომ წავიდე, არც ის მინდა, ჩემი ქვეყანა ქართველებისგან დაიცალოს…
