მიმოხილვა: რუსული საბრძოლო რობოტები - რუსეთის არმიის დღევანდელობა

საინჟინრო ჯარების მასშტაბური სამდღიანი მანევრები, რა დროსაც რობოტიზებული ტექნიკა იყო გამოყენებული, 30 ივლისს დასრულდა დასავლეთ სამხედრო ოლქში. სწავლება რუსეთის ფედერაციის ექვს სუბიექტს, 12 პოლიგონსა და მდინარე ოკის ნაწილს  მოიცავდა. წვრთნებში ჩართული იყო 8 ათასუ სამხედრო და დაახლოებით 1500 ერთეული ტექნიკა, განაღმვის რობოტექნიკური კომპლექსების, Уран-6-ისა და ხანძარმქრობი Уран-14-ის ჩათვლით.

სწავლების ერთ-ერთ ეპიზოდში, მულინოს პოლიგონზე, საინჟინრო დანაყოფებმა, სადესანტო ჯარებთან ერთად, საიერიშო მოქმედებები დაამუშავეს მჭიდრო დასახლებაში

წვრთნების ერთ-ერთ ეპიზოდში, ნიჟეგოროდის ოლქის მულინოს პოლიგონზე, საინჟინრო დანაყოფებმა და საჰაერო სადესანტო ძალებმა საიერიშო მოქმედებები დაამუშავეს მჭიდრო ურბანულ რაიონში — სერია Уран-ის რობოტების მხარდაჭერით. ქვედანაყოფებმა სირიაში მიღებული გამოცდილება გამოიყენეს.

ნჟეგოროდის ჯარებს საკუთარი სპეციფიკა აქვთ — ნგრევა და შენება. ამასთან რუსულ არმიაში იქმნება ათობით ავტონომიური მოიერიშე რობოტით დაკომპლექტებული პირველი ქვედანაყოფები. მათი გამოყენების ტაქტიკა პოლიგონების მიღმაც მუშავდება.

გასულ კვირაში ვიდეჩანაწერი გამოქვეყნდა, რომელზეც სირიელი ტერორისტების განადგურებაა აღბეჭდილი რუსული საბრძოლო რობოტ Соратник-ით. დაჯავშნილი შ ვიდტონიანი მანქანა სირიის ტერიტორიაზე რუსეთის შეიარაღებული ძალების სპეცოპერაციების ძალებს უწევდა მხარდაჭერას — დღისითაც და ღამითაც ზუსტად ანადგურებდა ცალკეულ ბიევიკებსა და „ჯიჰადისტების“ სატრანსპორტო საშუალებებს.

მანამდე რუსეთის თავდაცვის მინისტრმა სერგეი შოიგუმ ქვეყანაში ხელოვნური ინტელექტის მქონე საბრძოლო რობოტების სერიული წარმოების დაწყების ტაობაზე განაცხადა, რომლებსაც დამოუკიდებლად ბრძოლის უნარი აქვს: „გაჩნდა უკვე არა უბრალოდ ექსპერიმენტული ნიმუშები, არამედ რობოტები, რომელთა ჩვენებაც ნამდვილად შეიძლება ფანტასტიკის ჟანრის ფილმებში“.

მსგავსი მანქანებით ჯარების აღჭურვა — ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმართულებაა. რუსეთის თავდაცვის სამინისტროსი სპეციალიზებული სამმართველოა შექმნილი, რომელიც საბრძოლო რობოტების დანერგვაზეა პასუხისმგებელი. ხელოვნური ინტელექტის განვითარება რუსეთში ახალ დონეზე გადის — ეს დროის მოთხოვნაა. ყველა ტიპისა და სახეობის ჯარების უახლეს შეიარაღებაში სწრაფად იზრდება ავტომატიზებული სისტემების მნიშვნელობა.

შორეული მომავლის შეიარაღებულ კონფლიქტებში გამარჯვებებს უკვე დღეს უზრუნველყოფს რამდენიმე რუსული თავდაცვითი საწარმო, სადაც საბრძოლო რობოტები იწარმოება საჰაერო-კოსმოსური ძალების, სამხედრო-საზღვაო ფლოტისა და სახმელეთო ჯარებისთვის. განვიხილოთ უფრო ცნობილი ნიმუშები.

ზემოთ ხსენებული Соратник-ი პირველად საეღტაშორისო სამხედრო-ტექნიკურ ფორუმ „არმია 2016-ზე“ გამოჩნდა. მისი დანიშნულებაა ჯარებისა და დაზვერვის საცეცხლე მხარდაჭერა, ტერიტორიების პატრულირება და ობიექტების დაცვა, განაღმვა და ბარიერების მოხსნა, რეტრანსლაცია, საბრძოლო მასალებისა და საწვავის მიწოდება.

რობოტი მძლავრი შეიარაღებისაა: 30-40 მმ-ანი ნაღმმტყორცნები, 12,7-მმ ან 7,62-მმ ტყვიამფრქვევები, ოთხი ტანკსაწინააღმდეგო მართვადი სარაკეტო ან რეაქტიული ცეხცლმფრქვევი Шмель-ი. „სორატნიკი“ განსაკუთრებით ეფექტურია და სხვადასხვა ოპერაციებისას სიმაგრეებზე შეტევისას. აუცილებლობის შემთხვევაში ორ „სორატნიკს“ ინფორმაციის გაცვლა შეუძლია ბრძოლის ველზე. ამ ავტომატიზებულ სისტემას აქვს უნარი, ოცდაოთხ საათიან რეჟიმში იმუშაოს ნებისმიერ კლიმატურ პირობებში. მისი სიჩქარე საათში 40 კმ-მდეა, საწვავით ერთხელ შევსებისას 400 კმ-ს გადის.

მოიერიშე მუხლუხოვანი დრონი Уран-9 ასევე საბრძოლო გარემოშია შემოწმებული. საზოგადოებას ის პირველად მოსკოვში წარუდგინეს 2018 წლის გამარჯვების აღლუმზე. მისი დანიშნულებაა დაზვერვის წარმოება, ჯარების საცეცხლე მხარდაჭერა და მოწინააღმდეგის საბრძოლო ტექნიკის განადგურება.

12-ტონიანი ჯავშანმანქანა მართვალ შეიარაღება „ატაკას“ ზიდავს: ტანკსაწინააღმდეგო რაკეტებს, რეაქტიულ ცეცხლმფრქვევ „შმელს“, 300 მმ-ან ავტომატიზებულ ქვემეხს, 7,62 მმ ტყვიამფრქვევით.

მანქანას აქვს სტელს-დაცვა, ლაზერული დასხივბის წინასწარი შეტყობინება და სხვა უნიკალური მახასიათებლები. მისი დასავლური ანალოგები არ არსებობს. სპეციალიზებულმა ჟურნალმა The National Interest-მა რუსული ტექნოლოგიის უპირატესობა აღიარა.

თუ სრულფორმატიან ტანჯებზე ვისაუბრებთ, „ურალვაგონზავოდი“ რობოტიზებული დრონების ორი მოდიფიკაციითა დაკავებული, რომლებიც Т-72Б3 ბაზაზეა აგებული;  ხოლო სახელმწიფო კორპორაცია „როსტექმა“ Т-14 „არმატას“ რობოტიზებული, ხელოვნური ინტელექტის მქონე ვერსია შექმნა.

უპილოტო ტანკმა Т-14 „არმატამ“ ივლისში წარმატებით გაიარა სატესტო გამოცდები. სრულად რობოტიზებული ტანკების შემქნას ექსპერტები რუსული თავდაცვითი მრეწველობის ნამდვილ გარღვევად აფასებენ. მანქანა პრაქტიკულად ყველაფერს თავად აკეთებს, ადამიანს სამიზნის გასანადგურებლად მხოლოდ მისი არჩევანის დადასტურება უხდება. დიდი ალბათობით, შეიქმნება ასეთი ტანკის საექსპორტო ვერსიაც.

სირიაში სატანკო ქვედანაყოფების გამოყენების გამოცდილებამ დაადასტურა ბრძოლის ველზე რობოტიზებული კომპლექსების რამდენიმე ტიპის ერთდროულად ყოფნის აუცილებლობა — მსუბუქის, საშუალო და მძიმე კომპლექსებისა.

მრავალფუნქციური რობოტების ქვედანაყოფები რუსეთის არმიაში 2025 წლისთვის გამოჩნდება.

ამ მწკრივში განსაკუთრებული ადგილი უკავია ბირთვულ ძრავიან წყალქვეშა სისტემა „პოსეიდონს“, რომელიც აგრესორი ქვეყნის ნებისმიერი სამიზნის განადგურების გარანტიას იძლევა. შეიარაღების მოქმედი სახელმწიფო პროგრამის თანახმად რუსეთი სამ სუბმარინას ააგებს, რომელთაგან თითოეულის ბორტზე ექვსამდე „განკითხვის დღის ტორპედო“ განთავსდება.

საბრძოლო რობოტები ადამიანების სიცოცხლის შენარჩუნების საშუალებას იძლევა. მათ აქვთ სწორი გადაწყვეტილებების სწრაფად მიღების უნარი.

რობოტოტექნიკური კომპლექსების განვითარებისა და საბრძოლო გამოყენების კონცეფციის თანახმად, 2025 წლამდე რობოტების წილი რუსეთის შეიარაღების საერთო სტრუქტურაში 30%-ს მიაღწევს.

ამ სისტემების მნიშვნელოვანი ნაწილი სრულად ავტონომიური იქნება. რუს კონსტრუქტორებს, პროგრამისტებსა და ინჟინრებს სულ ცოტაღა დარჩათ, რათა საბრძოლო რობოტების სრულ ავტონომიზაციას მიაღწიონ.

რობოტიზაციის დამამთავრებელი ეტაპი — ეს ჯარების მართვის ერთიანი ავტომატიზებული სისტემაა. მაღალტექნოლოგიური შეიარაღების კუთხით რუსეთი ლიდერობს, თუმცა პარტნიორებიც მილიარდობით დოლარს დებენ შეიარაღების განვითარებაში, რათა რუსეთს გაუსწრონ.

უახლოეს ათ წელიწადში პენტაგონი 2,4 მლრდ დოლარის დახარჯვას აპირებს მომავლის კიბერომებისთვის მხოლოდ მომზადებაში. აშშ-ის მიზანია სეტეცენტრიკული საბრძოლო მოქმედებების სრულყოფა და შეიარაღებული ძალების მოდერნიზაციას ეწევა.

პენტაგონისთვის ხელოვნური ინტელექტის მქონე პერსპექტიულ სისტემებს სააგენტო DARPA ამუშავებს, რომელიც ყოველწლიურად ატარებს ავტონომიური რობოტების „შეჯიბრს“ (2015 წლის შემდეგ — დახურულად). ასეთი მანქანების დანიშნულება — ეს ბრძოლის ველზე მაღალტექნოლოგიური მოწინააღმდეგის განადგურებაა. რუსეთი ოფიციალურადაა აღიარებული ნატოს მთავარ სამხედრო საფრთხედ 2030 წლამდე და მას „პარტნირების“ შეკავება უწევს მაღალტექნოლოგიური, ეფექტური და გასაგები საშუალებებით.