თბილისი, 12 მარტი - Sputnik. საქართველოს პარლამენტის ბიურომ „საქართველოს საარჩევნო კოდექსში“ შესატანი ცვლილებების პროექტი დაარეგისტრირა, რომელიც მმართველ პარტია „ქართულ ოცნებასა“ და პარტია „მოქალაქეებს“ შორის მოლაპარაკების შედეგად მომზადდა.
კანონპროექტი ითვალისწინებს საფუძვლიან საარჩევნო რეფორმას, რომელიც ეხება როგორც საარჩევნო კომისიების ფორმირებას, ისე არჩევნების პროცედურას.
საარჩევნო კომისიები
კანონპროექტის თანახმად, საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისია, მოქმედი კანონმდებლობით გათვალისწინებული 11 წევრის ნაცვლად, 17 წევრით იქნება დაკომპლექტებული.
ამასთან, კომისიის 17 წევრიდან პრეზიდენტის წარდგინებით რვას პარლამენტი ხუთი წლის ვადით დანიშნავს, ცხრას კი - პარტიები.
ცესკოს წევრების წარდგენა შეუძლიათ პარტიებს, რომლებიც მონაწილეობდნენ საპარლამენტო არჩევნებში და მიიღეს მანდატები ან იღებენ დაფინანსებას საქართველოს ბიუჯეტიდან, ასევე პარტიებს, რომლებსაც სულ მცირე ერთი წარმომადგენელი მაინც ჰყავთ პარლამენტში.
თუ პარტიების რაოდენობა ცხრაზე მეტი იქნება, პრიორიტეტი მიენიჭება იმ პარტიებს, რომლებიც მეტ დაფინანსებას იღებენ. მოქმედი კანონმდებლობით ცესკოში პარტიების წარმომადგენლობა მხოლოდ იმაზეა დამოკიდებული, თუ კონკრეტულ პარტიას რამდენი წარმომადგენელი ჰყავს პარლამენტში.
იცვლება ცესკოს თავმჯდომარის არჩევის პრინციპიც - კანდიდატურას წარადგენს პრეზიდენტი პარლამენტის მიერ შერჩეული ცესკოს წევრებიდან, შემდეგ კი მას მხარი უნდა დაუჭიროს კომისიის წევრთა არანაკლებ ორმა-მესამედმა. მოქმედ კანონმდებლობაში ცესკოს შეუძლია არჩევანის გაკეთება სამ კანდიდატს შორის, რომლებსაც ასევე საქართველოს პრეზიდენტი წარადგენს.
ცესკო გადაწყვეტილებას მიიღებს ხმათა უბრალო უმრავლესობით, როგორც ეს საარჩევნო კოდექსის მოქმედი ვერსიითაა გათვალისწინებული. თუმცა გამონაკლისი იქნება რამდენიმე საარჩევნო საკითხი: კენჭისყრის შედეგების გაუქმება, ხმების ხელახალი დათვლა და ა.შ. ასეთ საარჩევნო საკითხებზე გადაწყვეტილებების მისაღებად, კანონპროექტის ახალი ვერსიით, საჭირო იქნება ცესკოს წევრთა არანაკლებ 2/3-ის თანხმობა.
ცვლილებების თანახმად, ასევე გაიზრდება საოლქო კომისიების შემადგენლობა 11-დან 17 წევრამდე, აქედან რვა წევრს დანიშნავს ცესკო, როგორც ადრე, პარტიებს კი ექვსის ნაცვლად ცხრა წევრის დანიშვნის უფლება ექნებათ.
პროექტით მკაფიოდ იკრძალება საოლქო კომისიების განთავსება გამგეობის, საკრებულოს, მერიის, პარტიის, სასამართლოს, პოლიციისა და სახელმწიფო უსაფრთხოების შენობებში.
აიკრძალება ასევე პარტიების საარჩევნო შტაბების გახსნა ისეთ შენობებში, სადაც საოლქო კომისია იმუშავებს.
იცვლება საუბნო საარჩევნო კომისიების ფორმირების პრინციპიც. თუ მოქმედი კანონმდებლობით საუბნო საარჩევნო კომისიაში 12 წევრია, ახალი საარჩევნო კოდექსის თანახმად, უბანზე, სადაც 300-მდე ამომრჩეველია რეგისტრირებული, კომისიის შვიდი წევრი იმუშავებს და ყოველ დამატებულ 300 ამომრჩეველზე კომისიას თითო წევრი დაემატება. ამასთან, კომისიის წევრებს დანიშნავს საოლქო კომისია კენჭისყრით.
გარდა ამისა, პარტიების წარმომადგენელი კომისიის წევრები ანაზღაურებას მიიღებენ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ პარტიას პარლამენტში წარმომადგენლები ეყოლება, აიღებს დაფინანსებას ბიუჯეტიდან და მიღებული ექნება მანდატი წინა საპარლამენტო არჩევნებზე.
წინასაარჩევნო აგიტაცია
კანონპროექტის თანახმად, აგიტაცია წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აეკრძალება ყველა მოხელეს სამუშაო საათებში ან უფლებამოსილების შესრულებისას.
აგიტაცია ეკრძალებათ ასევე საჯარო სამართლის იურიდიული პირების თანამშრომლებს, სახელმწიფო ან რაიონული არაკომერციული იურიდიული პირების თანამშრომლებს, საბავშვო ბაღებისა და სკოლების თანამშრომლებს სამუშაო საათებში ან სამსახურებრივი უფლებამოსილების შესრულებისას.
არჩევნების დღეს აგიტაცია აიკრძალება საარჩევნო უბნებიდან 100 მეტრის რადიუსში, ნაცვლად 25 მეტრისა. 100 მეტრის რადიუსში აკრძალული იქნება ამომრჩეველთა აღრიცხვა და ხალხის თავშეყრა.
არჩევნების შედეგები
წარდგენილი ცვლილებების თანახმად, საარჩევნო კომისიები ვეღარ შეასწორებენ ოქმებს დალუქვის, ბეჭდის დასმისა და კომისიის ყველა წევრის მიერ მისი ხელმოწერის შემდეგ. ოქმის შესწორებას საუბნო საარჩევნო კომისია შეძლებს მხოლოდ საოლქო კომისიის ნებართვით ხმების დათვლის შესახებ განკარგულების საფუძველზე.
გაიზარდა ასევე არჩევნების შედეგების დათვლის დრო. ცესკომ საბოლოო შედეგები უნდა გამოაქვეყნოს არჩევნების შემდეგ არა მე-19, არამედ 25-ე დღეს.
გარდა ამისა, კანონპროექტის თანახმად, იზრდება საჩივრების განხილვის ვადა საარჩევნო კომისიების ყველა დონეზე.
საჩივრების შეტანა შესაძლებელი იქნება როგორც წერილობითი, ისე ელექტრონული ფორმით.
როგორც საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარემ არჩილ თალაკვაძემ აღნიშნა, ცვლილებები საარჩევნო კოდექსში განსახილველად გაიგზავნება OSCE/ODIHR-ში და შენიშვნებისა და რეკომენდაციების მიღებამდე არ დამტკიცდება.