ქალბატონი ნანა იაშვილი 31 წელია, რაც კასპის მესამე საჯარო სკოლის მასწავლებელია და უკვე სამი თაობა გამოზარდა. ამ ხნის მანძილზე მარტო მშობლიური ენა კი არ შეასწავლა ბავშვებს, ურთიერთობების ხელოვნებასაც აზიარა და, შეიძლება ითქვას, თავადაც ბევრი რამ ისწავლა მათგან...
- ქალბატონო ნანა, დღეს ხარებაა, გილოცავთ, როგორია ამ დღის განწყობა?
- ვულოცავ ყველას ამ დღეს, სიხარული დღეს ყველაზე მეტად გვჭირდება პატარებსაც და დიდებსაც. სასიხარულოა, რომ ჩვენთან დილიდან ლეტალური შემთხვევა არ დაფიქირებულა. ალბათ როცა ყველაფერი გადაივლის, მერე უფრო დავაფასებთ თითოეულ დღეს, უკვე ძალიან მენტარება ჩემი სკოლა და ბავშვები, მახარებს, რომ მათაც იგივე გრძნობა აქვთ...
- მაინტერესებს, 31 წელი ერთ სკოლაში მუშაობა - ეს რთულია თუ, პირიქით, აიოლებს მასწავლებლის სამუშაოს?
- რადგანაც სამ ათეულ წელზე მეტია ერთ სკოლაში ვმუშაობ, თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ თაობები გავზარდე. დღეს ჩემ მოსწავლეთა დიდი ნაწილის მშობლებიც ჩემი ყოფილი მოსწავლეები არიან, თითოეული მათგანი ძალიან კარგად მახსოვს და ეს, ბუნებრივია, ორივე თაობასთნ მუშაობას და ურთიერთობას მიადვილებს. მასწავლებლობა რთული სამუშაოა, უამრავ ბავშვთან და მშობელთან გიწევს ურთიერთობა, თითოეულს უნდა გაუგო, მოუსმინო და მათი ცხოვრების მონაწილე გახდე. ამდენი წლის მანძილზე ისე შევეჩვიე ჩემს სკოლას, რომ უკვე მეორე ოჯახად მიმაჩნია და ისევე მიხარია იქ მისვლა, როგორც საკუთარ სახლში.
- გაიხსენეთ წლების წინ როგორ შეხვდნენ მაღალი კლასის მოსწავლეები მათ ახალგაზრდა მასწავლებელს?
- სკოლაში მუშაობა 23 წლის ასაკში დავიწყე. სპეციალობიდან გამომდინარე, მასწავლებლობის დაწყება უფროს კლასელებთან მომიწია. ზოგადად ახალგაზრდა მასწავლებელი მოსწავლეებს უყვართ. ცდილობენ მასთან დამეგობრებას, თითქოს უფრო ენდობიან კიდეც და უფრო გულახდილებიც არიან. თუმცა ისიც ხდება, რომ ზოგჯერ ახალგაზრდა პედაგოგი საკუთარ თავს უფროსად წარმოაჩენს მოსწავლეებთან და ამის მერე მათ შორის გაუცხოება და უნდობლობა იწყება.
- თუ დააკვირდით, რომელ ჩვევას არ ღალატობენ ხოლმე ბავშვები?
- ბავშვებს აქვთ ასეთი ჩვევა: ახალი მასწავლებლის შესახებ ერთმანეთს ეკითხებიან ხოლმე და რა „იარლიყსაც“ მოგაწებებს ერთი კლასი, შეიძლება მთელი ცხოვრება ვერ მოიშორო. მეც მყავდნენ ახალგაზრდა მასწავლებლები და ჩემთვის უცხო არ იყო ეს გრძნობა, ამიტომაც შევეცადე თავიდანვე ახლო ურთიერთობა მქონოდა მათთან და დღესაც ასე გრძელდება. როგორი მცირე ასაკისაც უნდა იყოს ჩემი მოსწავლე, მას, პირველ რიგში, სრულფასოვან პიროვნებად აღვიქვამ და ვცდილობ საკუთარი თავის მიმართაც ასეთივე დამოკიდებულება გავუჩინო. ეს კი მეხმარება მოსწავლეებთან ურთიერთობაში, ამიტომაცაა, რომ ბევრი მათგანისთვის მასწავლებელთან ერთად უფროსი მეგობარიც ვარ. თუმცა ზღვარი ჩვენს შორის ყოველთვის არსებობს.
- გახსოვთ პირველი გაკვეთილი როგორ ჩატარდა?
- ჩემი პირველი გაკვეთილი მეთერთმეტე დამამთავრებელ კლასში მქონდა. ძალიან თავდაჯერებულმა და, რომ იტყვიან, გაკვეთილისთვის კარგად მომზადებულმა ავიღე ხელში ჟურნალი და საკლასო ოთახში შევედი. თუმცა, როცა იქ თითქმის ჩემი ტოლი გოგო-ბიჭები დავინახე, გავშრი, მგონი, თავიდან თვითონაც დაიბნენ. როგორც იქნა, მოვახერხე და გავეცანი, შემდეგ თითოეულს საკუთარი თავი წარმოვადგენინე (რაც გეგმაში სულაც არ მქონია) და გაკვეთილიც დამთავრდა. საერთოდ დამავიწყდა ჩემი გეგმა-კონსპექტი, რომელიც წინა ღამით საგულდაგულოდ შევადგინე. სამაგიეროდ, ურთიერთობა ძალიან კარგად გავაგრძელეთ.
- საერთოდ ყოველი თაობა ათი წლით განისაზღვრება, ამ წლების მანძილზე სამი განსხვავებული თაობა გაზარდეთ, როგორია მათ შორის მსგავსება და განსხვავება?
- როგორც გითხარით, დღეს ჩემი ყოფილი მოსწავლეების შვილებს ვასწავლი, თაობები ძალიან შეიცვალა. ის თაობა, რომელთანაც პირველად მომიწია მუშაობა, უფრო სერიოზული იყო, მიზანდასახული, დღევანდელი ახალგაზრდებივით ყველა სტუდენტობაზე არ ფიქრობდა. სკოლის დამთავრების შემდეგ უმეტესობა დიდ ცხოვრებას შრომით იწყებდა. მხოლოდ საუკეთესო მოსწავლეები აბარებდნენ უმაღლეს სასწავლებლებში. მეორე თაობა ე.წ. 90-იანები იყვნენ, რომლებმაც ძალიან ბევრი გაჭირვება, სიცივე და შიმშილი ნახა. მათ თანადგომას და გამხნევებას ყოველთვის ვცდილობდი. მათ ვასწავლე, რომ ბევრი ეკითხათ, რათა სირთულეებს შეჭიდებოდნენ და მხოლოდ საკუთარი თავის იმედით ეცხოვრათ. კიდევ ერთმანეთის გვერდით მდგარიყვნენ და გასაჭირში გული არ გაეტეხათ. მეამაყება, რომ ძალიან ბევრი ჩემი მოსწავლე დღეს საკმაოდ წარმატებული ადამიანია და ამ წარმატებაში მეც მიმიძღვის პატარა წვლილი. რაც შეეხება დღევანდელ მოსწავლეებს, ისინი ცოტა გათამამებული და ტექნიკურ პროგრესზე დამოკიდებული თაობაა, უფრო თამამი, ლაღები და გახსნილები არიან.
- სხვადასხვა თაობის ბავშვებთან ურთიერთობისას საკუთარ პიროვნებაში თუ გიწევდათ გარკვეული „კორექტივების“ შეტანა?
- ბუნებრივია, კორექტივების შეტანა საკუთარ თავშიც მიწევდა. წლებმა გამოცდილება შემმატა. რის გამოც ადრე შეიძლება დამეტუქსა მოსწავლე, ახლა მხოლოდ საყვედურით შემოვიფარგლები. მათ უკვე იციან, რომ ტყუილი და უპასუხისმგებლობა არ მიყვარს და მათგანაც სწორედ ამას ვითხოვ, განსაკუთრებით უფროსი ასაკის მოსწავლეებისგან. სასწავლო წლის დასაწყისში ერთგვარ შეთანხმებასავით პირობას ვდებთ ხოლმე, ანუ ვთანხმდებით იმაში, თუ რას მოელიან ჩემგან, რაც ძირითადად საინტერესო ექსკურსია ან პროექტია და რას მოველი მათგან - ეს კარგი აკადემიური შედეგები და პიროვნული ღირსების სრულყოფაა. სასწავლო წლის მანძილზე ჩვენი პირობის შესრულებას ვცდილობთ. ბოლო დროს ვგრძნობ, რომ უფრო დამთმობი ვხდები და მოსწავლეებს ხშირად პატარ-პატარა ეშმაკობებს ვპატიობ...
- ონლაინ გაკვეთილებმა გაუადვილა მასწავლებელს შრომა თუ პირიქით?
- ძალიან ცუდია, რომ ამ მძიმე სიტუაციის გამო მასწავლებელი და მოსწავლე ერთმანეთს „დაშორდნენ“. სკოლა ცოცხალი ორგანიზმია, საგაკვეთილო პროცესის მართვა კი, ჩემი აზრით, ნამდვილი ხელოვნება. ვფიქრობ, რომ ონლაინ გაკვეთილებმა დაგვაზარალა მასწავლებლებიც და მოსწავლეებიც, რადგან ის ურთიერთობა უკვე აღარ არის, მოსწავლეს თავზე რომ ხელს გადაუსმევდი. მის გაბრწყინებულ თვალებს ვეღარ ხედავ, ჭირს მასალის ახსნა და ემოციაც ნაკლებია. ასევე ვერ ხერხდება თვალსაჩინოებების გამოყენება, პრეზენტაციების მოწყობა და კიდევ ათასი წვრილმანი. ვფიქრობ, ბავშვებსაც მოენატრათ სკოლა, რადგან უკვე მონდომებით ერთვებიან ვიდეო-გაკვეთილებში. ერთმა ზარმაცმა მოსწავლემ შემომჩივლა - არ მეგონა ოდესმე ამას თუ ვიტყოდი, მაგრამ სკოლა მომენატრაო. სკოლა მარტო ცოდნის ტაძარი ხომ არ არის, ის ურთიერთობების სასწავლებელიცაა. მასწავლებლობა იმითაა საინტერესო, რომ არც ერთი დღე მეორეს არ ჰგავს და სიურპრიზებითაა სავსე. ჩემს მოსწავლეებს, როდესაც პროფესიის არჩევაზე ვსაუბრობთ, ამას სულ მუდამ ვუმეორებ.
- ყველა მასწავლებელს აქვს გასახსენებელი სკოლასთან დაკავშირებული რაიმე განსაკუთრებული ამბავი, რომლის მოყოლასაც იწყებს სიტყვებით "მახსოვს, ერთხელ..."
- ასეთი ბევრია. ერთხელ ქალაქში პირველი თოვლი მოვიდა. გაკვეთილი ჩემს სადამრიგებლო კლასში მქონდა. შევდივარ და იქ არავინ მხვდება. დაფაზე კი წარწერაა: „ნანა მასწავლებელო, ცოტას ვიგუნდავებთ და მალე მოვალთ, არ გეწყინოთ“. წინა გაკვეთილი ფიზკულტურა ჰქონდათ, მაშინ დაუწყიათ გუნდაობა და თამაში. სანამ დაფაზე დაწერილის კითხვას დავამთავრებდი, კარი გაიღო და ბავშვები თოვლში ამოგუნგლულები შემოვიდნენ, თვალები უბრწყინავდათ. თოვლის პაპაც მომიყვანეს სტუმრად, რომელიც მალე გადავუშვით ფანჯრიდან, რადგან დნობა დაიწყო. მთელი გაკვეთილი ემოციურად და ტანსაცმლის ბერტყვაში გავიდა. სამაგიეროდ მეორე დღეს ყველას ძალიან ლამაზი ჩანახატი ჰქონდა დაწერილი...
- იდეალური მასწავლებელი როგორია?
- პირველ რიგში, ბავშვები უნდა უყვარდეს, საგანი კარგად იცოდეს და პატივს სცემდეს პროფესიას, ყველაფერს უნდა აკეთებდეს პროფესიული სრულყოფისთვის. რაც არანაკლებ მთავარია, საკუთარი პრობლემები სკოლის გარეთ უნდა დატოვოს და მოსწავლეებთან პირადი პრობლემები დაივიწყოს. ბოლოს, ყველა პედაგოგს ვუსურვებ, რომ თავისი მოღვაწეობის ბოლოს ამაყად ეთქვას სიტყვები: ჩემი პროფესიული ვალი ქვეყნის წინაშე პირნათლად მოვიხადე...