ბევრ მშობელს აინტერესებს, არსებობს კი რაიმე ოქროს წესი, რაც ამ დროს დაეხმარება მასაც და ბავშვსაც? ამ და სხვა საინტერესო საკითხზე პედაგოგი, ფსიქოლოგი შალვა ამონაშვილი საუბრობს.
- ხშირად აქვთ მშობლებს პანიკა, რომ ვეღარ იმორჩილებენ შვილებს, არ უნდათ ბავშვებს სკოლაში სიარული, სწავლა. მშობელს კი არ აქვს იმდენი დრო, რომ სულ შვილთან გაატაროს. რა ქნას ამ დროს მშობელმა, არსებობს რაიმე ოქროს წესი, რაც დაეხმარება მშობელსაც და ბავშვსაც?
- თავდაპირველად ვისაუბროთ როგორი უნდა იყოს ჩვენი მიდგომა ბავშვების მიმართ. არ აქვს მნიშვნელობა ბავშვი არის ერთი წლის, ორის, 15-ის თუ 17-ის. როცა აღზრდაზეა ლაპარაკი, ახლანდელ მშობლებს უნდათ ჩქარა აღზარდონ შვილი, მოასწრონ აღზრდა, მოკლე მეთოდები გამოიყენონ, ერთი სიტყვა უთხრან და ბავშვმა ათი გაიგოს, მოუწოდონ და ბავშვი მაშინვე გაიქცეს და შეუსრულოს დავალება. მაგრამ არ უნდათ ახალგაზრდა მშობლებს გაიგონ, რომ ბავშვს თავისი ბუნება აქვს და არ შეუძლია არ დაემორჩილოს თავის ბუნებას. გარდა ამისა, არც ის უნდათ გაიგონ, რომ ახლანდელი ბავშვები სხვა თაობაა. ეს არ არის არც ჩემი თაობა, არც მომდევნო თაობა. ჩემი თაობა ჩვეულებრივი თაობა იყო, ახლა არის ინდიგო ბავშვების თაობა. ეს თაობა სხვა განცდებით და სხვა მზაობებით მოდის. ბუნებაში მათ სხვა რაღაცები უწყვიათ, სულში სხვა რაღაცები აქვთ ჩადებული. ის, ვინც ამზადებდა ამ ბავშვებს დასაბადებლად, იმანვე სულში ჩაუწყო რაღაც სხვა მიმართულებები და მოდიან ასეთი შვილები. მოდიან და ჩვენ გვეხამუშება, რადგან გვაქვს ძველი გამოცდილება, თითის ქნევით აღზრდა, ან გადაჭარბებული სიყვარულით აღზრდა. ეს მეთოდები დღეს აღარ მართლდება. ავტორიტარული თუ დაშაქრული ურთიერთობები ბავშვებთან აღარ ჭრის. ამ დროს მშობელი ექცევა ჩიხში. ერთი მხრივ დაკავებულია, ბევრი სამუშაო აქვს, მეორე მხრივ უნდა მოასწროს რაღაც, მესამე მხრივ აღარ გამოდის ის, რაც უნდა გააკეთოს ბავშვთან. ეს პრობლემა რომ მოგვარდეს, ჯერ ერთი რამ უნდა გავარკვიოთ – ვიღებთ ჩვენ ამ ბავშვებს ისეთებს, როგორებიც არიან, თუ არა.
რით მოვიდნენ ისინი? ისინი მოვიდნენ ნიჭით და ჰიპერაქტიურობით, მოვიდნენ ცოდნით. ეს ცოდნა შინაგანად ისეთი დიდია, რომ სასკოლო ცოდნა ბავშვს უკვე ეჩვენება მცირედ. როცა დღევანდელ ბავშვს პირველ კლასში ასწავლი 1+1=2-ს, ეს მას არ აინტერესებს, რადგან მისი ინტერესი უფრო ფართოა და ჩვენ დავავიწროეთ. ამიტომ მასწავლებელი საყვედურობს მშობელს, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია, არ ემორჩილება მას.
- მივიღოთ ჰიპერაქტიური ბავშვი თუ გავაბრუნოთ უკან?
- უკან გაბრუნება აღარ გამოვა. ან უნდა მივიღოთ, ან ჩვენ ნებას დავუმორჩილოთ ის. ავაგოთ ჩარჩო, შევქმნათ ყალიბი, შევაგდოთ ეს ბავშვი ამ ყალიბში და გარედან ჩავძახოთ რაღაც სიტყვები და ნელ-ნელა ამ ყალიბში ჩამოვქნათ სტანდარტული ბავშვები.
- როგორ მოიქცნენ, რას ურჩევთ ახალგაზრდა მშობლებს?
- უნდა მიიღონ ბავშვი ისეთი, როგორიც მივიდა მათთან. დღეს ძალიან გონებაგახსნილი ბავშვები მოდიან, ბევრი რამ აინტერესებთ, მოაქვთ დიდი ნიჭი და ცოდნა. მათი სულია გაფართოებული. ისინი ასეთები არიან და უნდა მივიღოთ ასეთებად. ის მეთოდები, რომლითაც მე გამზარდა დედამ, დღეს აღარ ჭრის და თანამედროვე მშობელს აღარ გამოადგება. მაშასადამე, მშობელი უნდა შეიცვალოს ბავშვის მიმართ. უნდა შევიცვალოთ ჩვენი წარმოდგენა ბავშვზე. აუცილებლად უნდა გაიხსნას მშობელთა სკოლები. უნივერსიტეტები იხსნება, რომ კაცმა ექიმობა ისწავლოს და ვინ თქვა, რომ ბავშვის აღზრდას ნაკლები ცოდნა სჭირდება? აინშტაინი ამბობდა, ატომის გახლეჩვა უფრო ადვილია, ვიდრე შვილის აღზრდაო. შეიძლება დიდი მეცნიერი იყო, აღმოჩენები გააკეთო, მაგრამ ბავშვი ვერ აღზარდო. ჩემი აზრით, სკოლიდანვე უნდა ასწავლიდნენ ბავშვებს – როგორი დედა ან მამა უნდა იყვნენ. თუ ესენი არ ვასწავლეთ, მარტო ფიზიკა და ქიმია მის ცხოვრებას არ შექმნის.
- ბაშვები ინტერნეტის ტალღაზე დაჯდნენ, სხვა ინფორმაციული წყაროები აქვთ და მშობლები დაშორდნენ მათ. ამ რთულ და დაკავებულ დროში როგორ უნდა მოიცალოს მშობელმა, რომ თავის აღზრდაზე იფიქროს, როგორ შეუსაბამოს ეს ბავშვებს?
- ეს გარემო შვილებს კიდევ უფრო შორს წაიყვანს ჩვენგან. პირველი, რაც მშობლებს უნდა შევთავაზოთ, ეს არის მისი წარმოდგენის შეცვლა საკუთარი შვილის მიმართ. უნდა ჩავუდოთ თავში, რომ შვილის მიმართ გამგებები გახდნენ. დაიმახსოვრე, შენი შვილი მოვლენაა შენ ოჯახში, შენ ცხოვრებაში. ის გაჩუქეს, მოგანდეს. მართალია შენ გააჩინე, მაგრამ ის შენი არ არის. ის ღვთით მოვლენილი არსებაა, რომელიც შენი მეშვეობით უნდა შევიდეს ცხოვრებაში, ამის შემდეგ კი უნდა წავიდეს შენგან. ბავშვი არის მოვლენა შენ ცხოვრებაში. როგორ უნდა მოვექცე მოვლენას? ისე, როგორიც ის არის. მოვლენას ვერ შევცვლით. ვერ შეცვლი კავკასიის ღრუბლებს, ისინი ასეთები არიან. უნდა მიიღო, უყურო და დატკბე მათით.