რა ელის საქართველოს ეკონომიკას - ეროვნული ბანკის განახლებული სცენარი

© photo: Sputnik / Stringerსაქართველოს ეროვნული ბანკი
საქართველოს ეროვნული ბანკი - Sputnik საქართველო, 1920, 03.06.2025
გამოწერა
საბაზო სცენარი ასახავს ეკონომიკის მოსალოდნელ მდგომარეობას ადგილობრივი და გლობალური ფინანსური ბაზრების მოლოდინების საფუძველზე
თბილისი, 3 ივნისი — Sputnik. საქართველოს ეროვნული ბანკი ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების პროგნოზში მოვლენების განვითარების სამ სცენარს განიხილავს - ესენია საბაზო, პოზიტიური და ასევე ყველაზე არაკეთილსაიმედო სცენარი.
საბაზო სცენარი ასახავს ეკონომიკის მოსალოდნელ მდგომარეობას, რომელიც დაფუძნებულია ადგილობრივი და გლობალური ფინანსური ბაზრების მოლოდინებსა და საერთაშორისო დონეზე ზომიერად მკაცრი სატარიფო პოლიტიკის განვითარებაზე.
ეს უკანასკნელი, საბაზო სცენარის მიხედვით, მსოფლიო ეკონომიკაში მოკლევადიან პერიოდში მიწოდების მიმართულებით ზომიერ შოკს გამოიწვევს, რაც, ერთი მხრივ, შეანელებს მსოფლიო ეკონომიკის აქტივობას, მათ შორის საქართველოს პარტნიორების მშპ-ს ზრდას და, შესაბამისად, შეამცირებს გარე მოთხოვნას.
მეორე მხრივ, საქართველოს ეროვნული ბანკის აზრით, მსოფლიოში ეკონომიკის ფრაგმენტაცია მიწოდების ჯაჭვში პრობლემებს გამოიწვევს, რაც საბოლოო ჯამში გლობალური ინფლაციის ზეწოლას გაზრდის.
გარდა ამისა, გლობალური ეკონომიკის განვითარებას შეანელებს განვითარებულ ქვეყნებში მონეტარული პოლიტიკის მაღალი განაკვეთები, რაც გამოწვეულია აშშ-ის ფისკალური რისკების გამოვლენით, მზარდი გაურკვევლობითა და ინფლაციური შოკებით.
მარეგულირებლის შეფასებით, განვითარებულ ქვეყნებში გლობალური ფინანსური პირობების გამკაცრება განვითარებადი ქვეყნებიდან, მათ შორის საქართველოდან, კაპიტალის გადინებას გამოიწვევს, თუმცა დოლარის გლობალური როლის შესუსტება და ადგილობრივ დონეზე მკაცრი მონეტარული პოლიტიკა ამ ზეწოლას აბალანსებს.
საბაზო სცენარის მიხედვით, საქართველოს ეკონომიკა 2025 წელს 6,7%-მდე გაიზრდება. ადრე ეროვნული ბანკი ეკონომიკურ ზრდას 5%-ით პროგნოზირებდა.
მარეგულირებლის მონაცემებით, მშპ-ს ზრდის პროგნოზის მატებას და მის მაღალ დონეზე შენარჩუნებას, ერთი მხრივ, ხელს უწყობს ძლიერი შიდა მოთხოვნა, ხოლო მეორე მხრივ, ადგილობრივი ინფლაციის სტაბილურობა და ეკონომიკური ზრდის სექტორული განაწილება.
ამასთან, ეროვნული ბანკი აღნიშნავს, რომ გრძელვადიან პერსპექტივაში საქართველოს ეკონომიკის ზრდა 5%-ს შეადგენს.
საგარეო მოთხოვნის შენელების ფონზე, საბაზო სცენარში, მიმდინარე ანგარიში 2025 წელს წონასწორობის დონის (5-5.5%) გარშემო დასტაბილურდება. ეს გაცვლითი კურსის არხის მეშვეობით იმპორტირებულ ინფლაციაზე მზრდად გავლენას მოახდენს.
თუმცა, დოლარის მიმართ ლარის სტაბილური პოზიციის შენარჩუნება, ერთი მხრივ, სავაჭრო არხით, დოლარში დენომინირებული კონტრაქტებიდან და, მეორე მხრივ, ფინანსური არხის მეშვეობით, სესხების მომსახურების ტვირთიდან, არ შექმნის დამატებით ინფლაციურ ზეწოლას, რაც ხელს შეუწყობს ინფლაციის მოლოდინების მიზნობრივ მაჩვენებელთან ახლოს შენარჩუნებას და, ჭარბი ერთობლივი მოთხოვნის აღმოფხვრის ფონზე, დააბალანსებს იმპორტირებული ინფლაციის ეფექტებს.
გარდა ამისა, ეროვნული ბანკი აღნიშნავს, რომ გლობალური მოთხოვნის შესუსტება და მოსალოდნელზე მაღალი მიწოდების ზრდა 2025 წელს ნავთობის ფასების პროგნოზს ბარელზე 68 დოლარამდე ამცირებს.
ცენტრალური სცენარისა და ფინანსური ბაზრის მონაწილეთა მოლოდინების მიხედვით, საშუალოვადიან პერიოდში გაზრდილი გაურკვევლობის პირობებში და შედარებით გაზრდილი ინფლაციური საფრთხეების ფონზე რისკების მინიმიზაციის მიდგომით, მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი მიმდინარე პერიოდში უცვლელი დარჩება.
ყველა სხვა თანაბარ პირობებში ეს ადგილობრივ საწვავის ფასებზე კლების თვალსაზრისით გავლენას მოახდენს. თავის მხრივ, ნავთობზე ფასების კლება შეანელებს ეკონომიკურ აქტივობას ნავთობის ექსპორტიორ სავაჭრო პარტნიორ ქვეყნებში, რამაც შეიძლება კიდევ უფრო შეამციროს საგარეო შემოსულობები.
რაც შეეხება სურსათის ფასების საერთაშორისო ინდექსს, კლიმატური და გეოპოლიტიკური სიტუაციის გათვალისწინებით, ცენტრალურ სცენარში იგულისხმება მისი მცირე ზრდა, თუმცა მისი გავლენა ინფლაციაზე შეზღუდული იქნება.
საქართველოს ეროვნული ბანკი აღნიშნავს, რომ 2025 წლის ინფლაციის პროგნოზი წინა ცენტრალურ პროგნოზთან შედარებით 0,4 პროცენტული პუნქტით შემცირებულია, რაც აიხსნება მოსალოდნელზე უფრო ძლიერი წარმოების ზრდით, მიმდინარე პერიოდში სტაბილური გაცვლითი კურსით და საერთაშორისო სასაქონლო ფასების პროგნოზის კლებით.
ამასთან, 2026 წლის ინფლაცია გადაიხედა ზრდის მიმართულებით 0,3 პროცენტული პუნქტით, რაც გლობალური ინფლაციის მოლოდინების ზრდას და გაურკვევლობის ზრდის ანარეკლია.
ინფლაციური რისკების შემცირების ფონზე, საქართველოს ეროვნული ბანკი გააგრძელებს მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის ნორმალიზებას, რაც დიდწილად შეესაბამება ფინანსურ ბაზარზე არსებულ მოლოდინებს.
ოპტიმისტური სცენარით მოსალოდნელია, რომ მიწოდების ჯაჭვების რესტრუქტურიზაცია და რეგიონალიზაცია დამატებით გააძლიერებს საქართველოს, როგორც "შუა დერეფნის" ქვეყნის როლს და კიდევ უფრო გააქტიურებს საერთაშორისო სატრანსპორტო გადაზიდვებს.
ოპტიმისტური დაბალინფლაციური სცენარი, საერთაშორისო ტვირთბრუნვისა და ტრანსპორტიდან მიღებული შემოსავლების ზრდასთან ერთად, საქართველოში უცხოური ინვესტიციების დამატებით მოზიდვას გულისხმობს.
ამასთან, გლობალური ეკონომიკის უფრო მაღალი ზრდის ფონზე, ცენტრალურ სცენართან შედარებით, გაიზრდება გარე მოთხოვნა, რაც დადებითად აისახება როგორც მომსახურების სფეროზე (მათ შორის ტურიზმზე), ასევე საქონლის ექსპორტის მაჩვენებლებზე.
ამასთან, ეს სცენარი გულისხმობს მიმდინარე გეოპოლიტიკური და შიდა გაურკვევლობის უფრო სწრაფ ნორმალიზებას ცენტრალურ სცენართან შედარებით, რაც, ყველა სხვა თანაბარ პირობებში, საშუალოვადიან პერსპექტივაში ხელს შეუწყობს როგორც რეგიონის, ასევე ქვეყნის რისკის შემცირებას.
რაც შეეხება პესიმისტურ მაღალინფლაციურ სცენარს, რომელსაც ეროვნული ბანკი ისეთივე რელევანტურს უწოდებს, როგორიც საბაზოა, მასში უფრო მკაცრი სატარიფო პოლიტიკაა ნაგულისხმევი როგორც აშშ-ის, ასევე მისი სავაჭრო პარტნიორების მხრიდან.
შესაბამისად, ამ სცენარის მიხედვით, გლობალური ეკონომიკური ფრაგმენტაცია დაჩქარდება, გლობალურ ეკონომიკაში სტაგფლაციური გარემო შეიქმნება და, წარმოების სიმძლავრეების გლობალური რელოკაციის მიუხედავად, სტაგფლაციური შოკი გაჭიანურდება, ხოლო ინფლაციის მოლოდინები დიდი ხნის განმავლობაში მაღალ დონეზე შენარჩუნდება.
ამავდროულად, მაღალინფლაციური სცენარი, ახლო აღმოსავლეთში დაძაბული ვითარების ფონზე, გეოპოლიტიკური ტურბულენტობის კიდევ უფრო დიდ ესკალაციას გულისხმობს ცენტრალურ სცენართან შედარებით. ეს უკანასკნელი მნიშვნელოვნად შეანელებს გლობალურ ეკონომიკურ აქტივობას ცენტრალურ სცენართან შედარებით, რაც ასევე აისახება საქართველოში საგარეო შემოსულობების შემცირებაზე.
მეორე მხრივ, გაზრდილი გეოპოლიტიკური საფრთხე გააუარესებს მთელი რეგიონის, მათ შორის საქართველოს, რისკის პრემიას. ეს შეამცირებს ადგილობრივ ინვესტიციებსა და მომხმარებელთა ხარჯებს და უარყოფითად იმოქმედებს როგორც ეკონომიკურ ზრდაზე, ასევე მის პოტენციალზე.
ყველა ახალი ამბავი
0