მსოფლიო ხელისგულზე - Sputnik საქართველო, 1920
მსოფლიო დღეს
მსოფლიოში მიმდინარე უახლესი ახალი ამბები, მსოფლიოს წინაშე მდგარი გამოწვევები, აქტუალური თემები, მიმოხილვა და ანალიზი იხილეთ Sputnik საქართველოს ვებგვერდზე.

ცნობიერება ადამიანს დაბადებამდე უყალიბდება: უახლესი კვლევა

© courtesy of Nino Samkharadzeახალშობილი
ახალშობილი - Sputnik საქართველო, 1920, 16.10.2023
გამოწერა
თბილისი, 16 ოქტომბერი − Sputnik. ცნობიერება ადამიანს დაბადებამდე დიდი ხნით ადრე უყალიბდება, ასკვნიან მეცნიერები, რომელთა ნაშრომიც გამოქვეყნებულია ჟურნალში Trends in Cognitive Sciences.
ცნობიერება − ადამიანის მიერ გარე სინამდვილის ასახვის უმაღლესი ფორმაა. ჩვეულებრივი, ფხიზელი ცნობიერება მოიცავს აღქმებს, აზრებს, გრძნობებს, წარმოდგენებსა და სურვილებს მოცემულ მომენტში და მათზე რეაქციებს.
ცნობიერების გაჩენის პრობლემა ერთ-ერთი მთავარია ბიოლოგიაში, ფსიქოლოგიასა და ფილოსოფიაში. ზუსტად როგორ და რა ეტაპზე ჩნდება იგი, დღემდე უცნობია, თუმცა ამ თემაზე მრავალი განსხვავებული თეორია არსებობს.
ზოგიერთი კონცეფციის თანახმად, ცნობიერება დაბადებიდან რამდენიმე თვის შემდეგ ყალიბდება − სანამ ბავშვი ერთი წლის გახდება; ზოგი მეცნიერი ირწმუნება, რომ ცნობიერების პირველი ნაპერწკალი ლამის დაბადებისთანავე ჩნდება, სხვები კი მიიჩნევენ, რომ ცნობიერება ჯერ კიდევ მუცლად ყოფნისას უყალიბდება ადამიანს.
სწორედ ასეთ დასკვნამდე მივიდნენ მონაშის (ავსტრალია), ტუბინგენის (გერმანია), მინესოტის (აშშ), ტრინიტი-კოლეჯის (ბრიტანეთი) და ირლანდიის უნივერსიტეტების ნეირომეცნიერები და ფსიქოლოგები მას შემდეგ, რაც ამ თემაზე არსებული ლიტერატურა გააანალიზეს.
მეცნიერთა აზრით, არსებობს საკმარისი მტკიცებულება იმისა, რომ ადამიანის ცნობიერება დაბადებამდე დიდი ხნით ადრე, ნაყოფის განვითარების ადრეულ სტადიებზე იწყებს ფორმირებას, თუმცა, რაღა თქმა უნდა, თავს მხოლოდ ბავშვის დაბადების შემდეგ იჩენს.
სწავლულთა თქმით, ამის დასტურია ის ფაქტი, რომ დროულად დაბადებული ახალშობილები ცდილობენ მზერის დაფიქსირებას, აქვთ რეაქციების მდიდარი ნაკრები უსიამოვნო სტიმულებზე საპასუხოდ, შეუძლიათ განასხვავონ დედის ხმა უცხო ადამიანის ხმისგან, სახეზე ესახებათ სიხარულის ან უსიამოვნების გამომსახველი რეაქციები.

„ჩვენი კვლევის შედეგები აჩვენებს, რომ ახალშობილებს შეუძლიათ სენსორული და განვითარებადი კოგნიტური რეაქციების ინტეგრირება თანმიმდევრულ ცნობიერ გამოცდილებაში, რათა გაიგონ სხვების ქმედებები და დაგეგმონ საკუთარი რეაქციები“, − ამბობს ტრინიტი-კოლეჯის ფსიქოლოგი ლორინა ნასი.

ამასთან, როგორც სწავლულები განმარტავენ, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მუცლად ყოფნის პერიოდში ფორმირებული ცნობიერება დაბადებისთანავე უეცრად ჩაირთვება − ის თანდათანობით იღვიძებს სინაფსების შერწყმის, გრძნობების შერწყმისა და შემეცნების მოდელების აგებისას.
ყველა ახალი ამბავი
0