მოსაზრება: რა დგას რუსეთის ნავთობშეზღუდვების უკან
16:23 10.12.2022 (განახლებულია: 00:28 12.12.2022)
© AP Photo / Cedar Attanasio
გამოწერა
ვადიმ პავლოვი
5 დეკემბერს ძალაში შევიდა ევროკავშირის ნაწილობრივი ემბარგო რუსულ ნავთობზე და ფასის ზღვარი. ამიერიდან ევროკავშირის ქვეყნები წყვეტენ რუსეთისგან „შავი ოქროს“ ყიდვას, ხოლო კოლექტიური დასავლეთი უკრძალავს თავის კომპანიებს საზღვაო ტრანსპორტირებას მესამე ქვეყნებში, ასევე სადაზღვევო, ფინანსური და სხვა სერვისების უზრუნველყოფას რესურსის ტრანსპორტირებისთვის იმ შემთხვევაში, თუ მისი საკონტრაქტო ღირებულება 60 დოლარს აჭარბებს ბარელზე.
რუსეთის პასუხი განვითარებული კაპიტალიზმის ქვეყნების აშკარად არასაბაზრო ქმედებებს ჯერ არ მოჰყოლია. გადაწყვეტილება ჯერ მზადდება, მაგრამ პირველი პირების განცხადებებიდან უკვე ირკვევა, რომ რუსეთი არანაირ „ჭერს“ არ აღიარებს და ქვეყნები, რომლებიც შეუერთდნენ ამ ინიციატივას, უბრალოდ ვერ ეღირსებიან რუსულ ნავთობს.
მოკლედ მთავარის შესახებ
ევროკავშირის ქვეყნები ვეღარ შეძლებენ რუსული ნავთობის (5 თებერვლიდან ასევე ნავთობპროდუქტების) იმპორტირებას საზღვაო გზით. მანამდე, მარტში, მსგავსი შეზღუდვები რუსეთს აშშ-მა, კანადამ და დიდმა ბრიტანეთმა დაუწესეს.
ევროპული ემბარგოდან გამონაკლისი გათვალისწინებულია ბულგარეთისთვის, რომელსაც 2024 წლის ბოლომდე რუსეთის ფედერაციიდან „შავი ოქრო“ და მისი პროდუქციის შეძენა შეეძლება, ასევე ხორვატიისთვის, რომელსაც ზღვით ტრანსპორტირებული ვაკუუმური გაზნავთობის შესყიდვის უფლება მიეცა 2023 წლის ბოლომდე.
ასევე გამონაკლისი გათვალისწინებულია უნგრეთისთვის, ჩეხეთისა და სლოვაკეთისთვის, რომლებსაც შეუძლიათ გააგრძელონ რუსული ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების იმპორტი „დრუჟბას“ მილსადენით. ან ზღვით, თუ „დრუჟბას“ გავლით მიწოდება შეწყდა მათი კონტროლის მიღმა მიზეზების გამო.
ევროკავშირის ემბარგოს პარალელურად, სახელმწიფოთა უფრო ფართო ჯგუფი (ევროკავშირი, ნორვეგია, ავსტრალია და G7-ის ქვეყნები - აშშ, გერმანია, დიდი ბრიტანეთი, საფრანგეთი, იტალია, იაპონია და კანადა) აწესებს ე.წ. საფასო ზღვარს.
მნიშვნელოვანია გვესმოდეს, რომ ის შემოღებულია არა ემბარგოს ნაცვლად, არამედ ემბარგოსთან ერთად. ემბარგო ვრცელდება ევროკავშირის ქვეყნებზე, ხოლო საფასო ზღვარი მესამე ქვეყნებზე.
ამავდროულად, გამონაკლისი დაიშვა იაპონიისთვის, რომელმაც მხარი დაუჭირა ფასების ზღვრის ჭერის შემოღებას: 2023 წლის 5 ივნისამდე მას შეუძლია განაგრძოს ნავთობის იმპორტი სახალინ-2 პროექტიდან საბაზრო ფასებით.
შეცდომებზე მუშაობა
მარტიდან ივნისამდე „კოლექტიური დასავლეთი“ დათანხმდა ნავთობის ემბარგოს შემოღებას, მაშინ როცა საფასო ზღურბლზე არავინ ლაპარაკობდა. ეს იდეა ცოტა მოგვიანებით გაჩნდა.
დასავლეთი დათანხმდა ემბარგოს, საჯაროდ გამოაცხადა შესაბამისი გადაწყვეტილება, მაგრამ მხოლოდ მერეღა მიხვდა, რომ ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებს, რომელთა ნავთობითაც დასავლეთი რუსული მარაგების შეცვლას გეგმავდა, არ აქვთ ტექნიკური შესაძლებლობა, გაამართლონ ევროპული იმედები.
სწორედ ამ პასუხს შეეჯახა აშშ-ის პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი ახლო აღმოსავლეთის ნავთობის ექსპორტიორ ქვეყნებში ივლისის მოგზაურობისას - უბრალოდ არ არსებობს თავისუფალი შესაძლებლობები ნავთობის მოპოვების გაზრდისთვის.
შესაბამისად, დასავლეთი მიხვდა, რომ დეკემბერში შემოიღებდნენ ემბარგოს, რუსული ნავთობი დატოვებდა ევროპას, მაგრამ ალტერნატიული წყაროებიდან ნედლეული მათ ბაზარზე არ გაიზრდებოდა, შესაძლოა წარმოიქმნას „შავი ოქროს“ გარკვეული დეფიციტი და მისი ფასი გაიზრდება.
ამ პროცესის პარალელურად, რუსეთის ადრე შემცირებულმა ნავთობმოპოვებამ დაიწყო აღდგენა, ხოლო რუსულმა ექსპორტმა სულ უფრო მეტად გადაინაცვლა სხვა ბაზრებზე, კერძოდ, აზიაში.
საფასო სააგენტო Argus-ის მონაცემებით, იანვარში ევროკავშირს რუსული ნავთობის მთლიანი საზღვაო მარაგების 85% ეკავა. თუმცა, სექტემბრისთვის მისი წილი 24%-მდე დაეცა. ის შემცირდა ინდოეთის (ნულიდან 40%-მდე სექტემბრისთვის) და თურქეთის (5%-დან 21%-მდე) წილის ზრდის გამო. ჩინეთმა, ბოლო წლების რუსული ნავთობის მთავარმა მყიდველმა, მიმდინარე წლის პირველ ცხრა თვეში თითქმის 72 მილიონი ტონა შეიძინა, წინა წლის 65,7 მილიონი ტონისგან განსხვავებით.
ზაფხულის განმავლობაში ზემოთ ჩამოთვლილმა სამმა ქვეყანამ მოახერხა რუსული ნედლი ნავთობის ექსპორტის გაზრდა დღეში 1,2 მილიონი ბარელით, რაც თითქმის ანაზღაურებდა რუსეთიდან ევროპაში მიწოდების შემცირებას.
ასევე, ევროპაში მიწოდების შემცირების ფონზე, რუსულმა ნავთობკომპანიებმა კვლავ დაიწყეს "შავი ოქროს" მიწოდება ახალ ქვეყნებსა და ბაზრებზე, რომლებიც მათ დატოვეს რამდენიმე წლის წინ: ეგვიპტე, არაბთა გაერთიანებული საამიროები, კუბა და შრი-ლანკა.
თუმცა, ევროპული ემბარგოს დაწყების თარიღისთვის, ეროვნული ენერგეტიკის ინსტიტუტის გენერალური დირექტორის მოადგილე ალექსანდრ ფროლოვის თქმით, რუსეთს კვლავ უწევს დღეში კიდევ 1,1 მილიონი ბარელი გადამისამართება ევროპული მიმართულებიდან ალტერნატიულ ბაზრებზე.
ხოლო როგორც Bloomberg იუწყება ავტორიტეტულ საერთაშორისო ანალიტიკურ სააგენტო Kpler-ზე დაყრდნობით, ინდონეზიას, პაკისტანს, ბრაზილიას, სამხრეთ აფრიკას, შრი-ლანკას და ახლო აღმოსავლეთის მთელ რიგ ქვეყნებს შეუძლიათ ერთობლივად შეიძინონ 1 მილიონ ბარელამდე ნედლი ნავთობი რუსეთისგან.
„ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნების ცდუნება არის დღეში 500 ათას ბარელამდე რუსული „ურალსის“ მიღება, მათი გადამუშავების ქარხნებში გაგზავნა და საკუთარი ბრენდების, როგორიცაა Arab Light, თავისუფლად ექსპორტირების ნება აზიაში“, - ნათქვამია წერილში.
ხრიკების ძებნაში
რაში უნდა სჭირდებოდეს დასავლეთს, ნება დართოს რუსეთს, მიჰყიდოს თავისი ნავთობი მესამე ქვეყნებს და თანაც ბარელზე 60 დოლარიანი ზღვარის დაუწესოს?
არც 30 დოლარი, როგორც პოლონეთი და ბალტიისპირეთის ქვეყნები მოითხოვდნენ, არც 40 დოლარი, როგორც ადრე იწინასწარმეტყველა ავტორიტეტული დასავლური მედიამ (Bloomberg, Reuters და ასხვ.), არამედ 60 დოლარი.
პასუხი მარტივია: რათა არ შეიქმნას ნავთობის დეფიციტი. რუსეთი ხომ ნავთობის ბაზარზე ერთ-ერთი მთავარი მოთამაშეა - მისი წილი "შავი ოქროს" გლობალურ ექსპორტში დაახლოებით 10-11% -ს შეადგენს, რაც ქვეყანას მეორე ადგილზე აყენებს პლანეტაზე ამ რესურსის უმსხვილეს მიმწოდებლებს შორის (საუდის არაბეთის შემდეგ).
შემდეგი კითხვა, რომელიც დასავლეთს წინაშე დადგა ამ ფაქტის გაცნობიერების შემდეგ, იმაში მდგომარეობდა, თუ როგორ უნდა აიძულონ რუსეთი დაეთანხმოს მათ მიერ გამოგონილ ულტიმატუმს. და აქ პასუხიც უაღრესად მარტივი აღმოჩნდა: შესთავაზოს რუსეთს ხელსაყრელი (ერთი შეხედვით) პირობები, დააინტერესოს მოსკოვი.
ბარელის თითქმის საბაზრო ფასში გაყიდვის შესაძლებლობა და დასავლური კომპანიების მომსახურებით სარგებლობის ნებართვა, რომლებიც იკავებენ გადაზიდვების ბაზრის დაახლოებით 90%-ს (საუბარია არა მხოლოდ ტრანსპორტირებაზე, არამედ დაზღვევაზე, მოვლაზე, დაფინანსებაზე და ა.შ. - დაახლოებით მომსახურების მთელი სპექტრი) ნამდვილად მაცდურად ჟღერს.
ამ შემთხვევაში არ იქნება საჭირო ფულის დახარჯვა ნავთობის ტრანსპორტირებისთვის ტანკერების შესაძენად ან საკუთარი წარმოებისთვის, არ იქნება საჭირო საკუთარი სადაზღვევო კომპანიების შექმნა და მასში გიჟური ფულის დაბანდება. საკმარისია მხოლოდ თანხმობა ნავთობის გაყიდვას თითქმის საბაზრო ფასებში: გაზარდოთ წარმოება, გამოიყენოთ დასავლური კომპანიების იაფი და საიმედო სერვისები, გაზარდოთ შემოსავალი ექსპორტის მოცულობის გაზრდით.
ძალიან უხეში გათვლა ასეთი „სატყუარას“ ვიზუალური ახსნისთვის: დღეს რუსეთი ახორციელებს დაახლოებით 5 მილიონი ბარელის ექსპორტს დღეში და ყოველდღიური შემოსავალი 66,47 დოლარის საბაზრო ფასით არის 332,35 მილიონი აშშ დოლარი. ნავთობის გაყიდვა ბარელზე 60 დოლარად, ის იღებს შესანიშნავ შესაძლებლობას, გაზარდოს წარმოება OPEC +-ის შეთანხმებით დაახლოებით 600 ათასი ბარელით დღეში და, მთელი დასავლური ოფშორული ინფრასტრუქტურის გამოყენებით, იწყებს თავისი ნედლეულის მესამე ქვეყნებში გაყიდვას ყოველგვარი შეზღუდვის გარეშე. მაშინ, დღეში 5,6 მილიონი ბარელის 60 დოლარად გაყიდვით, დღიური შემოსავალი 336 მილიონი დოლარი იქნება.
გამოდის, რომ ეს ცოტა უფრო მომგებიანიცაა? ერთ თვეში სხვაობა თითქმის $110 მილიონი იქნება „ჭერის სქემით“ ვაჭრობის სასარგებლოდ, წელიწადში – 1,33 მილიარდი დოლარი!
საქმე ისაა, რომ ეს სარგებელი მოკლევადიანი იქნება.
ნავთობის მოცულობის ზრდა ბაზარზე (რის გამოც რუსეთს სთავაზობენ მეტის შემოსავალს თითოეული ბარელის იაფად გაყიდვით) გამოიწვევს მიწოდების ზრდას და, ბუნებრივია, „შავი ოქროს“ ღირებულების შემცირებას.
პირველი აშკარა მინუსი, რაც ზემოთქმულიდან გამომდინარეობს, არის ის, რომ როგორც კი ნავთობის ფასი დაეცემა, ასევე დაიწევს რუსეთისთვისაც საფასო ზღვარიც. ადრინდელი 60 დოლარი გახდება, მაგალითად, 50 დოლარი. და შემდეგ კიდევ უფრო ნაკლები.
და იმისათვის, რომ შემოსავლების მიღება განაგრძოს, რუსეთს მოუწევს კიდევ უფრო გაზარდოს წარმოება (OPEC +-ის მიერ დადგენილ კვოტაზე მეტი), ბაზარზე ნავთობის კიდევ უფრო მეტი მოცულობის გატანა, ისედაც მაღალი მოთხოვნის გაზრდა და ნავთობის ფასის შემდგომი შემცირება.
აქედან გამომდინარეობს მეორე აშკარა მინუსი - უთანხმოების გაჩენა OPEC+-ში. თუ რუსეთი, იმისათვის რომ განაგრძოს გარკვეული თანხის შოვნა ფასის ზღვრულ ფარგლებში, გაზრდის წარმოებას კარტელის მიერ დადგენილ და შეთანხმებულ კვოტაზე მეტით, მაშინ სწორედ ეს კარტელი შეიძლება ძალიან სწრაფად დაიშალოს.
რჩება მხოლოდ ჭერში ფურთხება
რუსეთი დღეს, სხვადასხვა შეფასებით, იკავებს დაახლოებით 15%-იან წილს მსოფლიო ნავთობის საზღვაო ტრანსპორტირებაში. ამ ბაზარზე ასეთი მაღალი დონით ყოფნისთვის რუსეთის ფედერაცია უმეტესწილად იყენებდა დასავლური კომპანიების საზღვაო ინფრასტრუქტურას.
ის, რაც დღეს ხდება - რაც უნდა უცნაურად ჟღერდეს - არის შესაძლებლობების დრო.
რუსეთში შიდა გემთმშენებლობის განვითარების სხვადასხვა პროგრამა ფინანსდება და დაწყებულია შესაბამისი პროექტების განხორციელება. მაგალითად, ზვეზდას გემთმშენებლობის კომპლექსი პრიმორსკის მხარეში, რომელიც ასევე მონაწილეობს ტანკერების ფლოტის მშენებლობაში.
პარალელურად, რუსეთი აშენებს ე.წ. „ჩრდილოვანი ფლოტს“. ამის შესახებ Financial Times გადაზიდვის ბროკერ Braemar-ზე დაყრდნობით იუწყება. წელს რუსეთმა ტანკერების ფლოტი 100-ზე მეტი გემით გაზარდა გემების შეძენით ან შემოტანით, რომლებიც ადრე ასევე სანქცირებულ ირანსა და ვენესუელას ემსახურებოდნენ.
ამგვარად, როგორც ანგარიშშია ნათქვამი, რუსეთის ფედერაცია შეძლებს ნავთობის მიწოდებას ახალი გაყიდვების ბაზრებზე - ჩინეთი, თურქეთი, ინდოეთი და სხვა, დასავლური გადამზიდავი კომპანიების ჩარევის გარეშე.
მსგავსი ამბავია საზღვაო დაზღვევასთან დაკავშირებით - არც ისე დიდი ხნის წინ შეიქმნა რუსეთის ეროვნული გადაზღვევის კომპანია (RPNK), რომელიც ეკუთვნის რუსეთის ბანკს. მისი დეკლარირებული საწესდებო კაპიტალი, სხვათა შორის, საკმაოდ მაღალია. ოფიციალურად ეს არის 750 მილიარდი რუბლი (12 მილიარდი დოლარი), მაგრამ რეალურად ის პრაქტიკულად შეუზღუდავია, განაცხადა მანამდე რუსეთის ფედერაციის ტრანსპორტის მინისტრის მოადგილე ალექსანდრე პოშივაიმ.
მისი თქმით, თურქეთი აღიარებს რუსულ დაზღვევებს, რომლებიც უზრუნველყოფენ საზღვაო ტვირთების გადაზიდვას. ინდოეთი და ჩინეთი - უმეტესწილად, მაგრამ ჯერ არა ყველა. „აუცილებელია [რუსული დაზღვევის აღიარების] საკითხის შემუშავება მთელ მსოფლიოში“, - განაცხადა ალექსანდრ პოშივაიმ.
ეს ყველაფერი არის ერთგვარი იმპორტის ჩანაცვლება, საკუთარი გადაზიდვის ინფრასტრუქტურის შექმნა. დასავლეთისგან დამოუკიდებელი ინფრასტრუქტურისა, რომელიც თითქმის მონოპოლიად იქცა ამ ბაზარზე.
იქნება სირთულეები
თუ რუსეთი უარს იტყვის ფასის ზღვარზე, მომავალი წლის დასაწყისში რუსეთის ფედერაციაში ნედლი ნავთობის მოპოვება სავარაუდოდ შემცირდება.
ეს უნდა იყოს მოსალოდნელი იანვრის ბოლოს-თებერვლის დასაწყისში, რადგან 19 იანვრამდე ევროპელ მომხმარებელს უფლება აქვს რუსეთიდან 5 დეკემბრამდე შეძენილი ნავთობის გადაზიდვისა.
2023 წლის ბიუჯეტში რუსეთის ფედერაციის ფინანსთა სამინისტრომ შეიტანა ნავთობის მოპოვების 5%-იანი შემცირება (2022 წელს 515 მილიონი ტონიდან 2023 წელს 490 მილიონ ტონამდე). ამასთან, იგეგმება მისი ექსპორტის 243-დან 250 მლნ ტონამდე გაზრდა.
ალექსანდრ ფროლოვის თქმით, რუსეთში ნავთობის მოპოვება შესაძლოა შემცირდეს 3-7%-ით, ან დღეში 300-700 ათასი ბარელით.
”ყველაზე ნაკლებად სავარაუდო ვარიანტია 7%,” - აღნიშნავს ექსპერტი. - მაგრამ ჩვენ მზად უნდა ვიყოთ იმისთვის, რომ გავლენა მნიშვნელოვანი იქნება. ამავე დროს, უნდა გვესმოდეს, რომ ეს გავლენა შეიძლება მხოლოდ ერთი მიზეზის გამო იყოს: თუ რუსეთი და მისი მეგობარი ქვეყნები ვერ უზრუნველყოფენ საჭირო შესაძლებლობებს რუსული ნავთობისა და შემდეგ ნავთობპროდუქტების ალტერნატიულ ბაზრებზე ტრანსპორტირებისთვის.
ამრიგად, თეორიულად, ნავთობის მოპოვება შეიძლება შემცირდეს დღევანდელი 9,9 მილიონი ბარელიდან დღეში 9,2-9,6 მილიონამდე, ეს, რა თქმა უნდა, არასასიამოვნოა, მაგრამ არა კრიტიკული.
”თუ ვივარაუდებთ, რომ წარმოების შემცირება მაინც მოხდება, მაშინ ნამდვილად შეიძლება ველოდოთ ფულადი სახსრების შემცირებას სახელმწიფო ბიუჯეტში, როგორც დაბალი გადასახადების, ასევე რუსული კომპანიების დაბალი მოგების გამო,” - განაგრძობს ალექსანდრ ფროლოვი. „სახელმწიფო არის მთავარი აქციონერი და იღებს დივიდენდების ლომის წილს ჩვენი ზოგიერთი უმსხვილესი ნავთობკომპანიისგან.
თუმცა, მისი თქმით, სახელმწიფომ ნავთობისა და გაზის სექტორზე საგადასახადო ზეწოლის გაზრდით უზრუნველყო წარმოების შემცირებისგან თავის დაზღვევა.
შეგახსენებთ, რომ ნოემბრის ბოლოს რუსეთის პრეზიდენტმა პუტინმა ხელი მოაწერა კანონს ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიაზე საგადასახადო ტვირთის გაზრდის შესახებ, რომლის წყალობითაც რუსეთის ბიუჯეტის შემოსავლების მოცულობა 2023-2025 წლებში 5,3 ტრილიონ რუბლზე მეტით გაიზრდება. მაშინ როცა 2023 წლის ბიუჯეტში ნავთობისა და გაზის დაგეგმილი შემოსავლები მიმდინარე წელთან შედარებით 2,73 ტრილიონით შემცირდა (11,666-დან 8,939 ტრილიონ რუბლამდე).
„შესაბამისად, სახელმწიფო ემზადება იმისთვის, რომ ფასები შეიძლება იყოს უფრო დაბალი, ვიდრე ახლა და მიწოდების მოცულობაც. მაგრამ ფულადი შემოსავლები დაახლოებით იმავე დონეზე უნდა იყოს“, - აღნიშნავს ალექსანდრ ფროლოვი.
უახლოეს მომავალში ერთ-ერთი განმსაზღვრელი ფაქტორი იქნება რუსეთის რეაქცია. რუსეთის ფინანსთა მინისტრ ანტონ სილუანოვის განცხადებით, ფასის ზღურბლზე პასუხის მომზადება დასასრულს უახლოვდება, რის შემდეგაც იგი საზოგადოებას წარედგინება.
აქვე უნდა აღინიშნოს რუსეთის ვიცე-პრემიერი ალექსანდრ ნოვაკის განცხადებაც, რომელმაც საკმაოდ მკაფიოდ და ცალსახად კიდევ ერთხელ განაცხადა, რომ რუსეთი ნავთობს ფასის ჭერის პირობებში არ გაყიდის. თუნდაც ამისთვის ქვეყანას წარმოების შემცირება მოუწიოს.
თუ ამას მოჰყვება რუსეთის პრეზიდენტის შესაბამისი ბრძანებულება - მაგალითად, როდესაც არამეგობრული ქვეყნებისთვის გაზის საფასურის გადახდა რუბლებში გადაიზარდა - მაშინ ყველა სახელმწიფო, რომელიც განიხილავს დაწესებული ფასის ლიმიტის მიღებას, მოუწევს დაეთანხმოს რუსეთის თამაშის წესებს.
პრეზიდენტის ასეთი ბრძანებულების გამოჩენას თეორიულად შეუძლია ნავთობის ფასების აწევა „შავი ოქროზე“ გარკვეული დეფიციტის მოლოდინების ფონზე.
ზარალის პროგნოზების შესახებ
რუსული ნავთობის ექსპორტის ფულადი დანაკარგების პროგნოზირება ახლა შეუძლებელია, რადგან შეუძლებელია იმის პროგნოზირება, თუ როგორი იქნება ნავთობის ფასი მომავალ წელს.
ეს მხოლოდ დასავლეთს შეუძლია. როგორც ესტონეთის პრემიერ-მინისტრმა კაია კალასმა თქვა, ბარელზე 60 დოლარიანი ზღვრული ფასით რუსეთს დამატებით 10 მილიარდი დოლარის შემოსავალი აკლდება (ალბათ წელიწადში).
რა გათვლებით მიაღწია ასეთ მაჩვენებლებს ქალბატონმა კალასმა, გაუგებარია. მაგრამ ესაა, რაც თქვა.
საერთაშორისო სააგენტო Bloomberg-მა ადრე დაითვალა, რომ რუსეთის ფედერაციის პოტენციური ზარალი ევროპაში საზღვაო მიწოდების აკრძალვის გამო იქნება წელიწადში 10 მილიარდი დოლარი, ხოლო „დრუჟბას გავლით პოლონეთსა და გერმანიაში მიწოდების შეწყვეტის შემდეგ კიდევ 12 მილიარდი დოლარი.
როგორც „კომერსანტმა“ ადრე დაწერა პოლონეთისა და რუსეთის ნავთობის მრეწველობის წყაროებზე დაყრდნობით, უმსხვილესმა პოლონურმა ნავთობგადამამუშავებელმა ქარხანა „ორლენმა“ უკვე წარუდგინა განცხადება რუსულ ტრანსნეფტს“ წელიწადში 3 მილიონი ტონა „შავი ოქროს“ ტრანზიტე. პოლონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ზბიგნევ რაუმ ადრე თქვა, რომ გრძელვადიანი კონტრაქტების შეწყვეტა „ორლენს“ ჯარიმას უქადის.
როგორც ჩანს, განცხადებები, რომ პოლონეთი მთლიანად უარს იტყოდა რუსულ ნავთობზე, მხოლოდ განზრახვა იყო. როგორც ნავთობის საფასო ზღვარის შემთხვევაში, როდესაც ვარშავა რამდენიმე დღის განმავლობაში ევროპაში ყველაზე ხმამაღლა ყვიროდა, რომ არასოდეს დათანხმდებოდა 60 დოლარიან ლიმიტს, და რომ საჭირო იყო არაუმეტეს 30 დოლარისა... რამდენიმე დღის შემდეგ კი 60 დოლარს დათანხმდა.
არც გერმანიაშია საქმე ისე კარგად რუსული ნავთობის ჩანაცვლებასთან დაკავშირებით. როგორც შვედტის ქარხნის მმართველმა დირექტორმა (ადრე აქციების 50%-ზე მეტი ეკუთვნოდა „როსნეფტს“) ნოემბრის ბოლოს თქვა, როსტოკის პორტის გავლით ნავთობის მიწოდების ალტერნატიული მარშრუტის სიმძლავრე საკმარისი არ არის იმისათვის, რომ უზრუნველყოს ბენზინის, ნავთის და დიზელის საწვავის წინა მოცულობების წარმოება.
გაგებისთვის: 2021 წელს გერმანიამ რუსეთიდან 27,74 მილიონი ტონა ნავთობი შეიტანა ქვეყანაში, ხოლო ყაზახეთმა იმავე წელს 67,6 მილიონი ტონა ნავთობის ექსპორტი (საიდანაც გერმანიამ რეალურად არაფერი მიიღო) განახორციელა. ანუ რუსული ნავთობის ჩანაცვლების გერმანიის მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად ყაზახეთს მოუწევს 2021 წელთან შედარებით წარმოების 40%-ზე მეტით გაზრდა, რაც უბრალოდ არარეალურია.
