მარგებელი თუ მავნებელი: ანუ ვჭამოთ თუ არ ვჭამოთ პური? ექიმის რჩევა
13:33 19.09.2022 (განახლებულია: 10:48 17.08.2023)
© Pixabay / whitesession
გამოწერა
თბილისი, 19 სექტემბერი − Sputnik. პურის შესახებ, რომელსაც ყველაზე ხშირად ვიღებთ, ბოლო წლებში განსაკუთრებით ხშირად მსჯელობენ. ზოგი სპეციალისტი რაციონიდან მის საერთოდ ამოღებას უჭერს მხარს, ვინაიდან პური ხელს უწყობს ჯანმრთელობის ისეთი პრობლემების განვითარებას, როგორებიცაა: სიმსუქნე, მეორე ტიპის შაქრიანი დიაბეტი, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები და სხვ. ზოგი სპეციალისტი კი მიიჩნევს, რომ პური აუცილებლად უნდა შედიოდეს ყოველდღიურ რაციონში, ვინაიდან ეს პროდუქტი ენერგიის ერთ-ერთი უდიდესი წყაროა.
დიეტოლოგი აიშე გიულ გიუვენი განმარტავს, რა რაოდენობით და როგორი პური უნდა მივირთვათ, რა პრობლემებს წარმოშობს დანამატებიანი თეთრი პური და, საერთოდ, უნდა ვთქვათ თუ არა უარი პურის ჭამაზე.
რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება
პური მეტად კალორიული პროდუქტია, რომელიც დიდი რაოდენობით შეიცავს ნახშირწყლებს. მასში ცოტაა ცილები, უჯრედისი, ვიტამინები და მინერალური ნივთიერებები. თუმცა, გამომდინარე იქიდან, რომ დღეისათვის პურის არაერთი სახეობა არსებობს, საკვები ნივთიერებების შემადგენლობაც მათში განსხვავებულია.
რაც უფრო მეტად დამუშავებულია პროდუქტი, მით უფრო დაბალია მისი კვებითი ღირებულება. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, თუ ყანებში ხორბალს საჭიროზე მეტი პესტიციდებით ამუშავებენ, ძალიან წვრილად ფქვავენ, გამოცხობისას უხარისხო საფუარს იყენებენ, მაშინ მისი კვებითი ღირებულება უკიდურესად დაბალია.
ეს კი უკვე აღარ არის ის პროდუქტი, რომელიც ენერგიით უნდა ავსებდეს ადამიანს, იცავდეს მის ნერვიულ სისტემასა და კანს მასში დიდი რაოდენობით შემავალი B-ვიტამინის წყალობით.
მართალია, მარგებელი პური უფრო ძვირი ღირს, მაგრამ გასათვალისწინებელია, რომ დანამატებიანი პური სერიოზულ რისკებს უქმნის ჯანმრთელობას.
მაგალითად, ცხოველებზე ჩატარებული ექსპერიმენტით დადგინდა, რომ:
კალიუმის ბრომატი, რომელიც პურს აფუმფულებს, თირკმელებისა და ფარისებრი ჯირკვლის კიბოსთანაა კავშირში;
აზოდიკარბონამიდი, რომელიც ფქვილის გასათეთრებლად და დუღილისთვის გამოიყენება, თერმული დამუშავებისას კანცეროგენული ხდება.
ამასთან ცნობილია, რომ ძალიან დამუშავებული თეთრი პური სისხლში შაქრის დონეს ადვილად ზრდის, რაც ადამიანს აიძულებს მეტი ჭამოს. ეს კი ხელს უწყობს წონის მატებას, ხოლო სიმსუქნე დროთა განმავლობაში აჩენს: არტერიულ ჰიპერტენზიას, დიაბეტს, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებს (განსაკუთრებით გენეტიკური მიდრეკილის შემთხვევაში), სახსრების დაავადებებსა და დეპრესიასაც კი.
უნდა ამოვიღოთ თუ არა პური რაციონიდან?
არა, ასეთი მოსაზრება მცდარია. უბრალოდ სწორი პურის არჩევა უნდა ისწავლოთ, ანუ უპირატესობა მთელმარცვლოვან პროდუქტს უნდა მიანიჭოთ.
მეცნიერული კვლევებით დადასტურდა, რომ მთელი მარცვალი გაცხიმოვნების რისკებს ამცირებს. ანუ თუ რაფინირებული ფქვილის პურს მთელმარცვლოვანი და უდანამატო პურით ჩაანაცვლებთ, ამასთან ზომასაც დაიცავთ, არანაირი შაქრიანი დიაბეტი აღარ დაგემუქრებათ.
მთლიანი მარცვლეული შეიცავს: ხსნად უჯრედისს, ნიაცინს, თიამინს, ფოლიუმის მჟავასა და მაგნიუმს. შედეგად, ის ხელს უწყობს:
სისხლში ცხიმის დონის დაბალანსებას,
ნახშირწყლების ენერგიად გარდაქმნას,
სისხლში შაქრის შემცირებასა და ინსულინისადმი მგრძნობელობის გაუმჯობესებას,
მომნელებელი სისტემის ჯანმრთელობას,
ნაწლავებში სასარგებლო ბაქტერიების წარმოქმნას,
შეკრულობის პრობლემების აღკვეთას.
მთელმარცვლოვანი პურის გარდა ასევე სასარგებლოა ჭვავის, შვრიის ან წიწიბურის ფქვილის პური, რომელიც სასურველია, რომ ცოცხალ ხაშზე (საფუარზე) იყოს გამომცხვარი. ან, თუ ეს შესაძლებელია, ჯობს შინ, საკუთარი ხელით მომზადებული პური მიირთვათ.
პურის დღიური ნორმა
პურის ყოველდღიური ნორმა ასაკის, სქესისა და ისეთი გარემოებების გათვალისწინებით განისაზღვრება, როგორებიცაა: ორსულობა, სხვადასხვა დაავადებები და ფიზიკური აქტივობის დონე.
თუმცა, როგორც წესი:
19-დან 50 წლამდე ზომიერად აქტიური ქალებისთვის დღეში 6 ნაჭერი პურია საკმარისი,
50 წელზე უფროსი ასაკის ქალებისთვის − ხუთი ნაჭერი,
19-დან 30 წლამდე ზომიერად აქტიური მამაკაცებისთვის რეკომენდებულია დღეში რვა ნაჭერი პური,
31-დან 50 წლამდე მამაკაცებისთვის − შვიდი ნაჭერი პური,
50 წელზე უფროსი ასაკის მამაკაცებითვის − 6 ნაჭერი პური.
ამასთან ერთი ნაჭრის წონა დაახლოებით 28 გრამი უნდა იყოს.
