ახლახან საკანონმდებლო ორგანოში მიწაზე კიდევ ერთი გადასახადის შემოღების იდეა გამოითქვა. საპარლამენტო უმრავლესობის წევრს ბეჟან წაქაძეს მიაჩნია, რომ მიწის იმ მესაკუთრეებს, რომლებიც სასოფლო-სამეურნეო ნაკვეთებს წლების განმავლობაში არ ამუშავებენ, მიწის მოცდენისთვის გარკვეული თანხა უნდა ეკისრებოდეთ. დეპუტატის აზრით, ეს არაპოპულარული, მაგრამ აუცილებელი ნაბიჯია ქვეყნის განვითარებისთვის.
ბეჟან წაქაძის ამ მოსაზრებას არ იზიარებენ ეკონომიკის სფეროს ექსპერტები. სპეციალისტების განმარტებით, საქართველოში დღეს მიწის გადასახადი უკვე არსებობს და მას მოსახლეობა იმის მიუხედავად იხდის, ხდება თუ არა მისი დამუშავება და ამისგან სარგებლის მიღება.
აუდიტორი ამირან კილაძე მიიჩნევს, რომ დღეს ბევრი გლეხი მიწას უსახსრობის გამო ვერ ამუშავებს, ხოლო კიდევ ერთი გადასახადი მათ იძულებულს გახდის საგადასახადო დავალიანების წარმოქმნის შემთხვევაში მიწის ნაკვეთები ან კაპიკებად გაასხვისონ, ან სახელმწიფოს გადასცენ.
„ხშირად ხდება, როცა სოფელში გლეხს აქვს მიწის ნაკვეთი, მაგრამ არა აქვს მისი დამუშავების ფინანსური საშუალება, და კიდევ გადასახადი რომ დაუწესო, გამოდის, ბოლომდე ახრჩობ“, – აღნიშნა ამირან კილაძემ „Sputnik–საქართველოსთან“ საუბრისას.
ექსპერტის აზრით, ასევე არის საშიშროებაც, რომ ერთი მფლობელის ხელში მიწების დიდი რაოდენობა აღმოჩნდეს.
„შექმნილ ვითარებაში ალბათ ოპტიმალური ვარიანტი იქნებოდა იურიდიული პირების და უცხოელების საკუთრებაში არსებული მიწები დაიბეგროს“, – მიაჩნია ამირან კილაძეს.
სახელმწიფომ მიწების დამუშავება გლეხებს ახალი გადასახადის შემოღებით კი არ უნდა აიძულოს, არამედ დარგი ინვესტორებისთვის მიმზიდველი უნდა გახადოს, თქვა „საერთაშორისო კვლევებისა და პროგნოზების ცენტრის“ პრეზიდენტმა ვეფხია გიორგაძემ „Sputnik–საქართველოსთან“ საუბრისას.
„რატომ არ ხდება სასოფლო-სამეურნეო მიწების დაფინანსება შიდა თუ უცხოური დანაზოგებით და რატომ არიდებენ თავს ბანკები მის დაკრედიტებას? – ეს ის მთავარი კითხვებია, რომლებიც მთვარობამ უნდა დასვას“, – მიაჩნია გიორგაძეს.
ეკონომისტის აზრით, სასწრაფოდ უნდა შეიქმნას პირობები იაფი და გრძელვადიანი ფულის შესაქმნელად. ამის პარალელურად კი უნდა დასრულდეს სასოფლო-სამეურნეო მიწის ბაზრის ფორმირება, რაც მხოლოდ ერთადერთი გზით არის შესაძლებელი – სახელმწიფოს ხელში არსებული მიწები მოსახლეობას უსასყიდლოდ უნდა გადაეცეს.
გიორგაძის მონაცემებით, სახელმწიფოს მფლობელობაში დღეს 1,5 მლნ ჰა მიწის ფართობია და სწორედ ეს არის იმის მიზეზი, რომ ქვეყანაში არ არის ბოლომდე ჩამოყალიბებული მიწის ბაზარი.
„საქართველოში სასოფლო-სამეურნეო მიწის ბაზარი რომ არ არის ჩამოყალიბებული, ეს ცოდვა სახელმწიფოს 30 წელიწადია ადევს ზურგზე. სახელმწიფო არ თმობს მიწების 45 პროცენტს, ამიტომ ბაზარი ვერ ყალიბდება, შესაბამისად, ვერ გვაძლევს საბაზრო ფასს მიწაზე. არადა, ფასი განაპირობებს ამ რესურსის საინვესტიციო მიმზიდველობას“, – თქვა ვეფხია გიორგაძემ.
რაც შეეხება მიწის ფასებს, გიორგაძის თქმით, ის საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში სხვადასხვაა და თანაც ბაზარზე დღეს არსებული მიწის ფასი არის რამდენჯერმე იმაზე დაბალი, ვიდრე მისი რეალური ღირებულებაა.
ეკონომიკის დოქტორის ნიკა შენგელიას აზრით, იმისათვის, რომ წარმატებით შეიქმნას მიწის ბაზარი, სოფლის მეურნეობა უნდა აღორძინდეს.
„აუცილებელია, რომ სახელმწიფომ შეიმუშაოს სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწების საკუთრების შესახებ პოლიტიკა. ხელი შეუწყოს სოფლის მეურნეობის სექტორში უცხოური კომპანიების გამოცდილების და ფინანსების შემოდინებას; გააფართოვოს და გაამარტივოს შესაბამის პროექტებში მონაწილეობის მიღების პირობები და ეტაპები“, – თქვა ნიკა შენგელიამ „Sputnik–საქართველოსთან“ საუბრისას.
გარდა ამისა, რეგიონებში უნდა შეიქმნას ე.წ. ბიზნეს-ინკუბატორები, სადაც ფერმერები კონსულტაციების გავლას და გარკვეული ცოდნის მიღებას შეძლებენ ახალ ტექნოლოგიებზე, მათი გამოყენებით მოსავლის მოყვანაზე, ასევე მიიღებენ ინფორმაციას, როგორ უნდა შეადგინონ ბიზნეს-გეგმა, როგორ მოუყარონ თავი პროექტში მონაწილეობისთვის საჭირო დოკუმენტაციას.
„თუმცა საქართველოში სოფლის მეურნეობის განვითარებისთვის მთავარი ხელის შემშლელი ფაქტორი მაინც მაღალპროცენტიანი კრედიტებია“, – აღნიშნა ნიკა შენგელიამ.
მისი თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს სხვადასხვა პროექტი სოფლის მეურნეობის განვითარებისთვის, ის ფერმერთა ძირითადი მასისთვის უცნობი და ხელმიუწვდომელია გარკვეული ბიუროკრატიული ბარიერების გამო.
საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს მონაცემებით, 2021 წლის 30 მარტის მდგომარეობით, საქართველოში საკუთრებაში ერთ მილიონ ჰექტარზე მეტი სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთია დარეგისტრირებული.
ნატა პატარაია
