დმიტრი კოსირევი
საუბარია მედიცინის ისტორიაში მკურნალობის მეთოდების პირველ კომპლექსურ კვლევაზე, რომლებსაც ამაზონიის ტომებში ყველაზე ცნობილი მკურნალი იყენებდა. ის 51 წლისაა. კვლევაში ის მოხსენიებულია არა სახელით, არამედ ტიტულით „მაესტო ტაბაკერო“. სიტყვა „ტაბაკეროსა“ და მის ანალოგებს ადგილობრივ ენებზე ერთადერთი მნიშვნელობა აქვს: მკურნალი.
საუბარია ათასწლოვან სამედიცინო ტრადიციაზე, რომელიც ერთი ჯადოსნური მცენარის გარშემო ჩამოყალიბდა. გასაგებია, რომ თამბაქომ ამ ხნის განმავლობაში იქ უამრავზე უამრავი ადამიანი განკურნა. სხვათა შორის, მკვლევარები შენიშნავენ, რომ ესპანელმა კოლონიზატორებმა, რომლებმაც თამბაქო ევროპაში შეიტანეს მე-15 საუკუნის ბოლოს, კოლოსალური შეცდომა დაუშვეს: მათ ძალიან ცოტა იცოდნენ თამბაქოს სამკურნალო თვისებების შესახებ და ამიტომ მის ფოთლებს მხოლოდ მოსაწევად იყენებდნენ. და ეს მიუხედავად იმისა, რომ ევროპელმა მედიკოსებმა მაშინვე შენიშნეს თამბაქოს სამკურნალო თვისებები, განსაკუთრებით, მისი პოზიტიური გავლენა სუნთქვის ორგანოებზე.
ამაზონიელ შამანთან ხანგრძლივი საუბრებიდან გაირკვა, რომ ის სამკურნალოდ უფრო ხშირად თამბაქოს ნაყენს, გარკვეულ შემთხვევებში კი მალამოსა და კვამლსაც იყენებს. ნაყენი ორი სახისაა ― შინაგანი და გარეგანი. ტაბაკერო თავის ხელობაში უმთავრესად ზუსტ დოზირებას მიიჩნევს, რაც ნებისმიერი სამკურნალო თუ არცთუ სამკურნალო ნივთიერებების შემთხვევაშია მთავარი ― მცირე დოზებით ისინი სამკურნალოა, დიდით ― სახიფათოა სიცოცხლისათვის.
რას შველის თამბაქო: უპირველესად, „ჭკუის პრობლემებს“, რაც იქ ავი სულების გავლენის შედეგად მიიჩნევა, ჩვენთან კი ამას ფსიქიკური დაავადებები ჰქვია. ასეთი მდგომარეობის პრაქტიკულად სრული სპექტრი ― დაწყებული მსუბუქი დეპრესიებითა და აგრესიულობით, დასრულებული შეშლილობის შეტევებით (ეპილეფსია?) თამბაქოთი მკურნალობას ექვემდებარება.
შემდეგია სასუნთქი ორგანოების სხვადასხვა დაავადებები. ასეთ დროს რაღაც შემთხვევებში კვამლიც გამოიყენება სამკურნალოდ. რაც, სხვათა შორის, მოულოდნელად დადასტურდა ამ გაზაფხულზე, როდესაც კორონავირუსისგან ყველაზე დაცულ კატეგორიაში მწეველები აღმოჩნდნენ. ამ ისტორიას ახლა მთელი ძალებით ახშობენ, რათა მისი გავრცელება არ დაუშვან. მაგრამ ცოდნასა და ფაქტებს ერთი სასიამოვნო თვისება აქვს ― თავისი ცხოვრებით ცხოვრობენ, თანაც დიდხანს და ჯიუტად.
ჯანმრთელობის მტრების მესამე კატეგორია, რომლებიც თამბაქოს უფრთხიან ― ეს შინაგანი ორგანოებისა თუ კანის პარაზიტებია. შემდეგია პოდაგრა და კიდევ ბევრი სხვა ― ლამის ყველაფერი.
მკვლევართა ჯგუფი ― პროფესიონალი და, როგორც ჩანს, ძალიან მონდომებული ხალხი იყო. ეს მათი მუშაობის ორ თავისებურებაში გამოიხატა. პირველი ისაა, რომ ისინი კარგად მომზადებულები ჩავიდნენ ადგილზე და შემაჯამებელ დასკვნაში ტრადიციული (განსაკუთრებით, ამაზონიური) მედიცინის საიდუმლოებების თანამედროვე კვლევების სია გამოაქვეყნეს. მათი თქმით, მკურნალობის ეს მეთოდები დღეს ფსიქოლოგების, ფსიქოთერაპევტებისა და სხვა მომიჯნავე პროფესიების ადამიანთა განსაკუთრებულ ინტერესს იწვევს. საქმე ისაა, რომ თანამედროვე ადამიანისთვის ფსიქოლოგიური პრობლემების ტვირთი სულ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება, ხოლო მკურნალობის მეთოდები, განსაკუთრებით ფარმაცევტული, სულ უფრო მეტ კითხვას ბადებს.
მკვლევართა მუშაობის მეორე თავისებურება ყველაზე საინტერესოა. კვლევის ტექსტში (და ასევე თანამედროვე სამედიცინო დოკუმენტებში მოყვანილ ბიბლიოგრაფიაში) გამუდმებით კრთის მოსაზრება: ჩვენ უკვე დიდი ხანია თავადაც ვხვდებოდით, რომ თამბაქო შესანიშნავი წამალია. ამასთან ჩვენი მოსაზრება საკმაოდ ზუსტად ემთხვევა ამაზონიურ სიბრძნეს. ჩვენ ამის შესახებ ვლაპარაკობდით: ალცჰაიმერი, პარკინსონი, წყლულოვანი კოლიტები, ართრიტები, კიდევ ბევრი სხვა...
საუბარია დოკუმენტის ფინალურ ნაწილზე სახელწოდებით „დისკუსია“. ავტორები ამ ნაწილში წერენ, რომ ნიკოტონი თამბაქოს ერთადერთი ღირებული კომპონენტი არ არის... და ამ თემაზე უამრავი თანამედროვე კვლევის ბმულები მოჰყავთ.
შემდეგ: შამანი ხატოვნად აღწერს კავშირს ნაწლავების სისტემასა და თავის ტვინის ფუნქციებს შორის თამბაქოს ნაყენის მიღებისას. ეს კავშირი თანამედროვე მედიცინის რამდენიმე ნაშრომშიცაა გამოვლენილი. კიდევ: ტაბაკერო ამბობს, რომ ფილტვებით (და არა პირით) მიღებული თამბაქო ბევრად ეფექტურია ― ამაგრებს მათ და ასევე კარგად ზემოქმედებს არტერიულ წნევასა და გულის მდგომარეობაზე.
ახსენებს თუ არა მკვლევართა გუნდი იმას, რაც ევალებოდა ეთქვა ― რომ მოწევა მავნებელია? დიახ, მოკლედ ახსენებს, მაგრამ ისე, რომ ყველაფერი ნათელია. დაახლოებით ასე: ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია განმარტავს, რომ თამბაქო, ყველა სხვებს შორის, ყველაზე საშინელი საფრთხეა ჯანმრთელობისთვის, მაგრამ...
მოდით, შევაჯამოთ ეს ისტორია. მთავარი მასში ისაა, რომ ბოლო წლებში მედიცინა სულაც არ გაურბოდა თამბაქოს სხვადასხვა სახით გამოყენების მარგებლობის თემას. კვლევები გრძელდება. ის, რომ ამაზონიის ტომებისგანაც შეიძლება რაღაცის სწავლა ― შესანიშნავია, მაგრამ ამაზონიური სიბრძნე სხვა მკვლევართა სიბრძნის პარალელურად მიაბიჯებს და ტაბაკეროსთან ექსპედიციის წყალობით მედიცინის ეს ორი ტოტი კიდევ უფრო მჭიდროდ შეერწყმება ერთმანეთს.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს
