Sputnik საქართველო გიამბობთ ვინ იყვნენ ეს წმინდანები და რატომ არიან მოხსენიებულები საეკლესიო კალენდარში.
ილარიონ ქართველი-ახალი
ათონის მთის მოძღვართა მოძღვარი, საკვირველმოქმედი ბერი, მღვდელსქიმმონაზონი ილარიონი (ერობაში იესე) წარმოშობით იმერეთიდან იყო. დაიბადა სოფელ ლოთიასხევში, 1776 წელს, აზნაურების – ხახული და მარიამ ყანჩაველების ოჯახში. ყმაწვილს ექვსი წელი რომ შეუსრულდა, ბიძამისმა (დედის ძმამ) განდეგილობაში მყოფმა ბერდიაკონმა სტეფანემ სიძეს და თავის დას მარიამს სთხოვა იესე ღვთისთვის მიეძღვნათ.
იესე ნორჩ ასაკში გახდა მეუდაბნოე. მამა სტეფანემ დისწული თავისთან წაიყვანა და უდაბურ მთაზე ზრდიდა. ასწავლიდა დუმილს, თავშეკავებას, ლოცვასა და წმიდა წერილის კითხვას, იშვიათად რთვადა ნებას მოენახულებინა მშობლები და მონასტერი. მამა სტეფანეს გარდაცვალების შემდეგ იესე ტაბაკინის მონასტერში გადავიდა. სულ მალე მამამ იგი ქუთაისში წაყვანა და აღსაზრდელად სამეფო კარზე მიაბარა, სადაც იესე გახდა სამეფო კარის ეკლესიის პროტოპრესვიტერი, იმერეთის მეფის სოლომონ II-ის მოძღვარი და სახელმწიფო საკითხებში მისი მრჩეველი.
1801 წელს რუსეთის მიერ ქართლ–კახეთის სამეფოს გაუქმებისა და რუსეთის მიერ საქართველოში გატარებული პოლიტიკიდან გამომდინარე იმერეთის მეფე სოლომონ II იძულებული გახდა 1810 წელს თურქეთში გაქცეულიყო. მეფეს იესეც გაჰყვა და მისი ყველა ჭირი და ტკივილი გაიზიარა ლტოლვილობაში. 1814 წელს სოლომონ II გარდაიცვალა, მისი ნეშტი ტრაპიზონის მიწას მიაბარეს, იესე კი საქართველოში დაბრუნდა, თუმცა სულ მალე იმერეთის დედოფალმა მარიამმა თავისთან, მოსკოვში იხმო. იმპერატორმა ალექსანდრე I-მა მამა იესეს დედაქალაქის მღვდელმთავრად დაწინაურება მოისურვა. თუმცა განდეგილობას მოსურნე იესე მაღალმა წოდებამ ვერ მოხიბლა და ვერც სასახლეში გამეფებულ ცხოვრების წესს შეეგუა. მან აბრეშუმის სამოსელი გლახაკის ძონძებით შეცვალა, სასახლე ფარულად დატოვა და საქართველოში გამგზავრების ნაცვლად 1819 წელს ათონის წმინდა მთას მიაშურა, რადგანაც იცოდა რომ მარიამ დედოფალი საქართველოში ადვილად მოძებნიდა და კვლავ მოსკოვში დააბრუნებდა.
1821 წელს დიდი მარხვისას, დიონისეს მონასტერში მამა იესე დიდ სქიმაში აღკვეცეს და სახელად ილარიონი უწოდეს. მალე ათონის მთაზე გავრცელდა ხმები, რომ მონასტერში უბრალო ბერის სახით მეფის მოძღვარი იმალებოდა. მას პატივისცემით დაუწყეს მოპყრობა, რის გამოც ილარიონმა მონასტერი დატოვა და იქვე ახლოს უდაბნოში დაეყუდა.
მამა ილარიონი სამი წელი გამოქვაბულში ცხოვრობდა, შემდეგ წმ. პავლეს მონასტრის გოდლოში დაეყუდა, დღეში მხოლოდ ორი საათი ეძინა. მისი საზრდო იყო ბალახი, ხის ფესვები და წაბლი. წყალსაც ცოტას – დღეში ერთ პატარა ჭიქას სვამდა. ძლიერმა ასკეტურმა ცხოვრებამ ფიზიკურად ისე დაასუსტა, რომ იძულებული გახდა დაყუდების ღვაწლზე ხელი აეღო. როგორც კი ოდნავ მომჯობინდა, ივერთა მონასტერში ქართულ წიგნთსაცავს მიხედა, მოამზადა კრებული 12 ტომად, რომელსაც „ყვავილნარი“ უწოდა. წიგნებში ძირითადად წმინდანთა ცხოვრებანი იყო ასახული. ეს კრებული ზოგრაფის იღუმენს გადასცა, რომელიც რუსეთში მიემგზავრებოდა და მან თორმეტივე ტომი გამოსცა ქართულ ენაზე.
მამა ილარიონს მოძღვართმოძღვარს უწოდებდნენ და რჩევის მისაღებად მასთან ყოველი მხრიდან მიდიოდნენ, მისი სიტყვა ძლიერი და მიუკერძოებელი იყო. 1864 წლის 12 თებერვალს მამა ილარიონი გარდაიცვალა.
საქართველოს სამოციქულო ეკლესია წმიდა ილარიონ ქართველ ახალს მოიხსენიებს 14 (27) თებერვალს.
ღირსი ავქსენტი
საეკლესიო კალენდრის მიხედვით საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია 27 თებერვალს ღირსი ავქსენტის ხსენების დღეს აღნიშნავს.
ავქსენტი, წარმოშობით სირიელი, იმპერატორი თეოდოსი უმცროსის (418-450) კარზე მსახურობდა. ის ცნობილი იყო, როგორც კეთილმსახური, განსწავლული და ბრძენი ადამიანი და თავის თანამედროვე ბევრ მაღალსულიერ მოსაგრესთან მეგობრობდა.
ამსოფლიურ ამაოებათაგან სულდამძიმებული ავქსენტი განერიდა სასახლის კარის ცხოვრებას, ჯერ მღვდლად ეკურთხა, შემდეგ კი ბერად აღიკვეცა. ამის შემდგომ ის ბითვინიაში წავიდა, ქალკედონის მახლობლად, ოქსის მთაზე ერთი განკრძალული ადგილი ჰპოვა და იქ დაეყუდა (შემდგომში ამ მთას ავქსენტისა ეწოდა). ნეტარი მამა შემთხვევით გადააწყდნენ მწყემსები, რომლებიც გზააბნეულ ცხვრებს ეძებდნენ და ამის შემდეგ წმიდანთან შემწეობის სათხოვნებლად სიარულს მოუხშირეს სნეულებმა თუ სულიერად შეჭირვებულებმა. ღვთის მადლით საკვირველთმოქმედი მამა მრავალ კურნებას აღარსულებდა.
451 წელს წმიდა აქვსენტის IV მსოფლიო კრებაზე მოუწოდეს ქალკედონში, სადაც მან გაბედულად და დამაჯერებლად ამხილა ევტიქისა და ნესტორის ერესები. წმიდა წერილში ღრმად ჩახედულმა მამამ ადვილად დაამარცხა მოწინააღმდეგეები. კრების დამთავრების შემდეგ ავქსენტი დაუბრუნდა თავის განკრძალულ კელიას. სულიერი მზერით მან განჭვრიტა წმიდა სვიმეონ მესვეტის (+459) ნეტარი აღსასრული.
ღირსი ავქსენტი გარდაიცვალა დაახლოებით 470 წელს. წმიდანმა ბითვინიის ოლქში დააარსა ბევრი მონასტერი, სადაც მისი მრავალი მოწაფე მოღვაწეობდა.
ღირსი მარონი
საეკლესიო კალენდრის მიხედვით 27 თებერვალი სირიელი მეუდაბნოე ღირსი მარონის ხსენების დღეა.
ღირსი მარონი IV საუკუნეში ცხოვრობდა სირიაში, კვიროსის მახლობლად. წმიდანმა სახელი გაითქვა სნეულთა კურნების და ეშმაკთა განსხმის ნიჭით. სულიერი დამოძღვრის მსურველებს ნეტარი მამა ურჩევდა, თავშეკავებულნი ყოფილიყვნენ, ცხონებაზე ეზრუნათ, თავი მოეზღუდათ ვერცხლისმოყვარებისა და მრისხანებისაგან. ღირსი მარონის მოწაფეები იყვნენ: იაკობ განდეგილი ლიმნეი დომნინა და ბევრი სხვა.
ღირსი აბრაამი
საეკლესიო კალენდრის მიხედვით 27 თებერვალი კარიელი ეპისკოპოსის ღირსი აბრაამის ხსენების დღეა.
კარიელი ეპისკოპოსი აბრაამი, IV-V საუკუნეებში ცხოვრობდა. იგი ქალაქ კვიროსში დაიბადა და სრულიად ახალგაზრდა იყო, როცა მონასტერს მიაშურა. შემდგომში წმიდანმა მოღვაწეობის ადგილად ლიბანის მთები აირჩია და აქ განდეგილი ბერის ცხოვრებით ცხოვრობდა. აბრაამს ხშირად უხდებოდა დაეთმინა წარმართთა გამოხდომები. უღმრთოები ნეტარი ბერის განდევნას ცდილობდნენ თავიანთი მიწებიდან; მის მყუდროებას ხშირად არღვევდნენ მახლობელი სოფლის გლახაკი მცხოვრებლებიც, რომლებიც მოწყალების სათხოვნელად ამოდიოდნენ მასთან, მაგრამ უფლის რჩეული მოთმინებით იტანდა მათ სტუმრობებს და უშურველად გასცემდა ყველაფერს, რასაც სწირავდნენ. როცა ამ სოფლის ქრისტიანმა მცხოვრებლებმა ტაძარი ააშენეს, მხურვალედ სთხოვეს წმიდა აბრაამს, სამღვდელო ხელდასხმა მიეღო და მათი მოძღვარი გამხდარიყო. ღირსი მამა დაჰყვა მვედრებელთა ნებას, სულიერად განამტკიცა მრევლი, ხოლო შემდეგ თავის ნაცვლად მათ სხვა მოძღვარი დაუდგინა, თვითონ კი მონასტერს დაუბრუნდა. კეთილმსახურებით გამორჩეული მოღვაწე კარიის ეპისკოპოსად დაადგინეს. წმიდანი სამწყსოს გულმოდგინედ ასწავლიდა ღვთივსავნო ცხოვრებას და თავადვე აძლევდა თავშეკავების მაგალითს. იმპერატორმა თეოდოსი უმცროსმა ეპისკოპოსთან შეხვედრა მოიწადინა და მას თან კარზე მოუხმო. კონსტანტინოპოლში ჩასული წმიდა აბრაამი მალე გარდაიცვალა. მისი ნეშტი პატივით გადასვენდა ქალაქ კარში და იქვე დაიკრძალა.
კირილე, სლოვენთა მოძღვარი, მოციქულთასწორი
საეკლესიო კალენდრის მიხედვით 27 თებერვალი სლოვენთა მოძღვრის წმიდა კირილეს ხსენების დღეა.
წმიდა მოციქულთასწორი კირილე, სლოვენთა მოძღვარი (სქემის შემოსვამდე -კონსტანტინე) და მისი უფროსი ძმა მეთოდე, წარმოშობით სლავები, მაკედონიის ქალაქ სოლუნში დაიბადნენ. კირილემ, რომელიც 14 წლის ასაკიდან იმპერატორის ძესთან ერთად იზრდებოდა, ბრწყინვალე განათლება მიიღო, რის შემდეგაც იგი, ჯერ კიდევ სრულიად ახალგაზრდა, ხუცესად აკურთხეს. კონსტანტინეპოლში დაბრუნებული კირილე საკათედრო ტაძრის ბიბლიოთეკარი და ფილოსოფიის მასწავლებელი გახდა. წმიდანი სარწმუნოების საკითხებზე წარმატებით ეკამათებოდა ხატმებრძოლ ერეტიკოსებს და მაჰმადიანებს. განმარტოებისკენ მიდრეკილმა მამამ ოლიმპოს მთას მიაშურა, სადაც მისი ძმა, მეთოდე მოღვაწეობდა, მაგრამ მისი განდგომა ამ ცხოვრებისგან ხანგრძლივი არ აღმოჩნდა: 857 წელს ძმა იმპერატორმა მიხეილმა ხაზართა შორის ქრისტიანობის საქადაგებლად გაგზავნა. გზად ისინი ხერსონესში გაჩერდნენ, სადაც რომის პაპის, წმიდა მღვდელმოწამე კლიმენტის ნაწილები აღმოიყვანეს. კირილეს და მეთოდეს მისიონერული მოგზაურობა ხაზარეთში მეტად წარმატებული აღმოჩნდა: მეფემ და, მასთან ერთად, მთელმა ერმა ქრისტიანობა მიიღო. მადლიერ ხელმწიფეს სურდა, უხვი ძღვენით დაეჯილდოვებინა მქადაგებლები, მაგრამ წმიდანებმა საჩუქრებზე უარი სთქვეს და ბერძენი ტყვეების განთავისუფლება ითხოვეს მისგან. წმიდა კირილე კონსტანტინეპოლში ტყვეობისგან გამოხსნილ 200 ადამიანთან ერთად დაბრუნდა.
862 წელს დაიწყო ნეტარი ძმების მოღვაწეობის უმთავრესი ეტაპი: მთავარ როსტისლავს თხოვნით, იმპერატორმა მორავიაში სლავურ ენაზე ქრისტიანობის საქადაგებლად გაგზავნა ძმები. კირილემ და მეთოდემ ღვთაებრივი გამოცხადებით სლავური ანბანი შექმნეს და ამ ენაზე თარგმნეს სახარება, სამოციქულო, ფსალმუნები და სხვა მრავალი საღვთისმსახურო წიგნი; ღვთისმსახურებაც სლავურ ენაზე განაწესეს. შემდეგ ძმები, რომის პაპის მიწვევით, რომში ჩავიდნენ. პაპი ადრიანე II წმიდანებს დიდი პატივით შეხვდა, მათ თან მღვდელმოწამე კლიმენტის, რომის პაპის ნაწილებიც ჩამოასვენეს. ხორციელად ძლიერ სუსტი კირილე მძიმე და დაუცხრომელმა ღვაწლმა მალე მოტეხა: იგი დაავადდა და სქემის მიღების შემდეგ, 869 წელს გარდაიცვალა 42 წლის ასაკში. სიკვდილის წინ მან ძმას დაუბარა, განეგრძო სლავების ქრისტიანულ განათლება. ნეტარი კირილე დაკრძალულია რომში წმიდა კლიმენტის სახელობის ტაძარში.
