ლეილა აბაშიძე 1929 წლის 1 აგვისტოს თბილისში დაიბადა. მამა მიხეილ აბაშიძე რუსეთში საპასუხისმგებლო თანამდებობაზე მუშაობდა, 1937 წლის რეპრესიების დროს დააპატიმრეს და ციმბირში გადაასახლეს. ლეილას დედა, მეუღლესთან რომ ახლოს ყოფილიყო და ენახა, მედიცინის მუშაკად წავიდა ციმბირში და შვილებიც თან წაიყვანა.
პატარა ლეილამ სამსახიობო მონაცემები ციხეში, პატიმრებისთვის გამართულ კონცერტზე გამოავლინა, სადაც მთელი შთაგონებით კითხულობდა ლექსს „ილიჩის სიკვდილი“. მის გამოჩენას იქ მყოფი ყველა გადასახლებული ქართველი განსაკუთრებით ელოდა და მქუხარე ტაშით ხვდებოდა. იმ პერიოდში გაზეთ „ციმბირის პრავდაში“ დაიბეჭდა სტატია ლეილასა და მამამისის სურათთან ერთად სახელწოდებით „მამა და შვილი“, სადაც ეწერა: „მაყურებლები სცენაზე პატარა ლეილას გამოჩენას ისეთი აპლოდისმენტებით ხვდებიან, თითქოს წინასწარ გრძნობენ დიდ მსახიობს“. ეს იყო პირველი რეცენზია, რომლითაც ლეილა აბაშიძე მაყურებელმა აღიარა.
ციმბირში ლეილას მესამე ძმა შეეძინა, თვითონ კი დროებით ინტერნატში მიაბარეს. მისი ოჯახის ციმბირული ცხოვრება მამამისის დახვრეტით დასრულდა. ლეილა ამ დროს 5 წლის იყო. დედა შვილებთან ერთად საქართველოში დაბრუნდა.
ლეილა აბაშიძე პირველად ეკრანზე 1941 წელს გამოჩნდა ფილმში „ქაჯანა“, სადაც ის კატოს როლს ასრულებდა და პარტნიორობას უწევდა ნატო ვაჩნაძეს. იმ დროს მომავალი კინოვარსკვლავი მხოლოდ რვა წლის იყო. პირველ როლს მალე მეორე და მესამეც მოჰყვა („ოქროს ბილიკი“, 1945 წ. და „აკაკის აკვანი“, 1947 წ.).
1951 წელს ლეილა აბაშიძემ შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრალური ინსტიტუტის სამსახიობო ფაკულტეტი დაამთავრა. სტუდენტობის პერიოდში გადაიღეს ფილმებში „ქეთო და კოტე“ და „გაზაფხული საკენში“. მან განუმეორებელი როლები შექმნა, საყოველთაო აღიარება მოუტანა კომედიური ხასიათის როლებმა ფილმებში „ჭრიჭინა“ (მარინე, 1954) და „აბეზარა“ (ლია, 1957). ფილმმა „ჭრიჭინა“ უამრავი ქვეყნის ეკრანები მოიარა და მსახიობს დიდი წარმატება ხვდა წილად.
ნატო ვაჩნაძის შემდეგ ლეილა აბაშიძე ყველაზე პოპულარული ქართველი ვარსკვლავი გახდა. მან კომედიურ როლებთან ერთად სრულიად განსხვავებული სახეები და ტიპაჟები განასახიერა – ლელა („ისინი ჩამოვიდნენ მთიდან“, 1954), მანანა („ჩვენი ეზო“, 1956), მაია („მაია წყნეთელი“, 1959), მზია („სად არის შენი ბედნიერება, მზია?“, 1959), ძიძია („ხევისბერი გოჩა“, 1964), ნინო („შეხვედრა წარსულთან“, 1966), ლალი-მზევინარი („შეხვედრა მთაში“, 1966), ვარდისახარი („დიდოსტატის მარჯვენა“, 1969), ქეთევანი („მოლოდინი“, 1969).
თავბრუდამხვევი წარმატების შემდეგ ლეილა აბაშიძე ეკრანს საკმაოდ ადრე, 40 წლის ასაკში ჩამოშორდა. 1970-იანი წლებიდან მას დიდხანს არ იღებდნენ კინოში. 1970-დან 1990 წლამდე, თითქმის 20 წლის განმავლობაში მხოლოდ 5 ფილმში ათამაშეს. ხანგრძლივი პაუზის შემდეგ, 1986 წელს ლანა ღოღობერიძემ გადაიღო თავის ფილმში „ორომტრიალი“. ფილმს, სადაც ლეილა აბაშიძემ საკუთარი თავი განასახიერა, ტოკიოს კინოფესტივალზე უდიდესი წარმატება მოჰყვა. ჟიურის თავმჯდომარემ გრეგორი პეკმა აღფრთოვანება ვერ დამალა.
მოგვიანებით მსახიობმა სცენარისტობასა და რეჟისორობაშიც სცადა ბედი. ლეილა აბაშიძისა და კონსტანტინე პიპინაშვილის ერთობლივად შექმნილი სცენარით 1970 წელს გადაიღეს ფილმი „მოლოდინი“, 1978 წელს მისი სცენარით — ფილმი „კოშკები სდუმან“. ფილმში „პარიზი-თბილისი-პარიზი“ კი ლეილა აბაშიძე სამ ამპლუაში მოგვევლინა — სცენარის ავტორი, რეჟისორი და მთავარი როლის შემსრულებელი.
2009 წლის 8 მარტს თბილისში, კინოთეატრ „რუსთაველის“ წინ ლეილა აბაშიძის ვარსკვლავი გაიხსნა.
საინტერესო ფაქტები ლეილა აბაშიძეზე:
▪ ლეილა აბაშიძე საბჭოთა კავშირის ქალი ვარსკვლავების ხუთეულში შევიდა, ვისაც 20-მილიონიანი დასწრების რამდენიმე ფილმი (5 ფილმი მთავარი როლით) აქვს.
▪ 1954 წელს, ამერიკაში საბჭოთა ფილმების კვირეულის მიმდინარეობისას, ამერიკული პრესა ლეილა აბაშიძეზე წერდა — ახლა საბჭოელებს თავისი ეკრანის ვარსკვლავი, თავისი მერი პიკფორდი ჰყავთო.
▪ ლეილა აბაშიძის სილამაზით აღფრთოვანებული კინოკრიტიკოსები მას ოდრი ჰეპბერნსა და ჯინა ლოლობრიჯიდას ადარებდნენ. მსახიობი თაყვანისმცემელ მამაკაცთა სიმცირეს არც საზღვარგარეთ და არც სამშობლოში არ უჩიოდა. ამბობენ, რომ მას ხელსა და გულს სთავაზობდნენ ეგვიპტელი და მექსიკელი მულტიმილიონერები, თუმცა მსახიობმა ყველა შეთავაზებაზე უარი თქვა.
ჯილდოები და წოდებები:
• საქართველოს დამსახურებული არტისტი (1958)
• საქართველოს სახალხო არტისტი (1965)
• ჩეჩნეთ-ინგუშეთის სახალხო არტისტი (1964)
• დაჯილდოებულია შრომის წითელი დროშის ორდენით (1961)
• პირველი პრემია ქალის როლის საუკეთესო შესრულებისათვის ფილმში "შეხვედრა წარსულთან" (1966), ლენინგრადის საკავშირო კინოფესტივალი, 1968
• II მსოფლიო ფესტივალის I პრიზი. ტოკიო, 1997
• საპატიო ვარსკვლავი კინოთეატრ რუსთაველის წინ (2009)
• თბილისის საპატიო მოქალაქე (2010)
სტატიას კი მისი სიტყვებით დავასრულებთ: „ჩვენი სიცოცხლე ხანმოკლე გასეირნებაა მარადიული ძილის წინ. მე არ მესმის იმ ადამიანების, რომლებიც არ აფასებენ სიცოცხლის ყოველ წუთს… მე საკმაოდ მძიმე ცხოვრება გამოვიარე და მუდამ დაუოკებელი სურვილი მქონდა, ბედნიერი ვყოფილიყავი. ეს წყურვილი დღესაც მკლავს…“
მოამზადა ხატია გიგოლაშვილმა
