ნიკო ფიროსმანის შემოქმედება წლების განმავლობაში სხვადასხვა შეფასებებისა და ურთიერთსაწინააღმდეგო მოსაზრებების საბაბი ხდებოდა. დღეს კი ცნობილი მხატვრის პერსონაჟებს „სული შთაბერეს“.
მოულოდნელად „გაცოცხლდნენ“ "პატარა მეთევზე", "ჟირაფი", "მეეზოვე", "ქალი კათხა ლუდით" და თავად "კახეთის მატარებელიც".
ფიროსმანის 2 ათასი ნამუშევრიდან თანამედროვეობას 300-დე ტილო თუ შემორჩა. რევოლიციის შემდეგ ფიროსმანის ყველა მოხატული კედელი და სახლი დაინგრა. ფიროსმანმა სიცოცხლე მარტოობასა და სიღარიბეში დაასრულა.
აბრებისგან, რომლებზეც ფიროსმანი დუქნების მეპატრონეების თხოვნით ხატავდა, ცივ ზამთარში მედუქნეები ღუმელის მილებს აკეთებდნენ და თვითმხილველები ყვებოდნენ, რომ საღებავის ნარჩენები მათზე დიდხანს რჩებოდა.
