პანიკური შეტევა, ანუ როცა სიკვდილის და გაგიჟების პირისპირ აღმოჩნდები

CC0 / Pixabay / ბავშვი იყურება ტყვიით გახვრეტილ კედელში
ბავშვი იყურება ტყვიით გახვრეტილ კედელში - Sputnik საქართველო
გამოწერა
რუბრიკა „ფასილიტატორის“ სტუმარი – ფსიქიატრი, აკადემიური დოქტორი, პროფესორი გიორგი სიხარულიძე პანიკურ შეტევაზე საუბრობს და მკითხველს მრავალწლიან გამოცდილებას უზიარებს.

პანიკური აშლილობა წარმოადგენს შფოთვითი დარღვევების ერთ-ერთ ფორმას. ეს არის ძლიერი ან უკიდურესად ძლიერი შფოთვის შეტევა, რომელზეც ადამიანი რეაგირებს პანიკით. ამ დროს ადამიანს ეუფლება სრული უუნარობის, უკიდურესად გამოუვალ მდგომარეობაში ყოფნის განცდა, რის გამოც მისი მოქმედებები ხშირად არის არაადეკვატურიც კი, მიმართული იმისკენ, რომ მიიღოს დახმარება და დააღწიოს თავი აღნიშნულ მდგომარეობას. პანიკური შეტევა ძირითადად ვითარდება, როდესაც ადამიანს უცაბედად თავს დაატყდება ძლიერი შფოთვის შეტევა, რომელიც მისთვის უცხოა, და რომელიც პანიკური რეაქციის მექანიზმია.

მედიტაცია - Sputnik საქართველო
გაშიშვლდი და შეხვდი შენს ნამდვილ „მეს“ – ისწავლე მედიტაცია დამოუკიდებლად

პანიკურ შეტევას, ისევე, როგორც ზოგადად შფოთვას, თან ახლავს არასასიამოვნო სხეულებრივი (სომატური) შეგრძნებები, როგორიცაა აჩქარებული გულისცემა - „გულის ფრიალი“, ჰაერის უკმარისობა, ოფლიანობა, მოხრჩობის შეგრძნება, „ბურთი ყელში“, ტრემორი, თავბრუსხვევა, გულისრევა, მუცელში არასასიამოვნო შეგრძნებები, შემცივნების ან შეხურების შეგრძნება, დერეალიზაცია (გარემოს არარეალურობის განცდა), დეპერსონალიზაცია (საკუთარი თავის განსხვავებულად, უცნაურად აღქმა) და სხვა უკიდურესად არასასიამოვნო შეგრძნებები, რომლებიც მეორადად იწვევს სიკვდილის, კონტროლის დაკარვის, გონების დაკარგვის შიშს და პანიკას.

პანიკური შეტევა, როგორც წესი, გრძელდება რამდენიმე წუთს, თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება იყოს უფრო ხანგრძლივიც.

პანიკური შეტევა შეიძლება განვითარდეს როგორც გარკვეულ ფსიქომატრავმირებელ სიტუაციაში, ისე მის გარეშეც. პანიკური შეტევების სიხშირეც შეიძლება დაავადების სხვადასხვა ეტაპზე იყოს განსხვავებული.

მტირალი მამაკაცი - Sputnik საქართველო
იტირე – ანუ რა უნდა ქნა, როცა ყელში „ბურთი გეჩხირება“

პანიკური შეტევის გამომწვევი მიზეზები

რადგან პანიკური აშლილობა არის შფოთვითი აშლილობის ერთ-ერთი ფორმა, ის შეიძლება განვითარდეს პირველადად პანიკური შეტევის სახით. ასევე შეიძლება განვითარდეს სხვა შფოთვითი აშლილობის მიმდინარეობის სხვადასხვა ეტაპზე. გამომწვევი მიზეზები, როგორც წესი, კომპლექსურია, დაწყებული ჩვენი გენეტიკური პრედისპოზიციით (მიდრეკილება ამა თუ იმ დაავადებისადმი), გაგრძელებული ბავშვობის და ცხოვრების განმავლობაში დაგროვილი სტრესული გამოცდილებით, და დამთავრებული უშუალო წინმსწრები ფაქტორით (ფიზიკური და ემოციური გადაღლა და სხვ.), რომელიც შეიძლება წინ უძღოდეს პანიკური შეტევის განვითარებას და წარმოადგენდეს ე.წ. მაპროვოცირებელ ფაქტორს.

პანიკური აშლილობა უფრო ხშირად ვითარდება 17-30 წლის ასაკში, უფრო იშვიათია მისი განვითარება სხვა ასაკობრივ დიაპაზონში.

პრაქტიკოსი ფსიქოლოგი, ფსიქოთერაპევტი და ტრენერი ნანა ფაცაცია - Sputnik საქართველო
იდეალური ოჯახები არ არსებობს, ანუ რატომ დაინგრა ქორწინებები პანდემიის დროს

როგორ მივხვდეთ, რომ ადამიანს პანიკური შეტევა აქვს

პანიკური შეტევის ამოცნობა, როგორც წესი, არ არის რთული. ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი ნიშანი მიუთითებს პანიკური შეტევის არსებობას. ჩვეულებრივ, პანიკური შეტევა ადამიანის სიცოცხლეს საფრთხეს არ უქმნის და ის რამდენიმე წუთში თავისთავად ამოიწურება. თუმცა, თუ ადამიანს აღენიშნება გარკვეული მძიმე ქრონიკული დაავადებები, ძირითადად გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მხრივ, ამ დროს შესაძლებელია პანიკური შეტევით გამოწვეულმა ბიოქიმიურმა და ფიზიოლოგიურმა ცვლილებებმა, როგორიც არის, მაგალითად, არტერიული წნევის მკვეთრი ცვლილება, ადამიანის ჯანმრთელობას გარკვეული საფრთხე შეუქმნას.

სამების ბაღი თბილისელებისა და ქალაქის სტუმრების საყვარელ დასასვენებელ ადგილად იქცა - Sputnik საქართველო
უნდა ისწავლებოდეს თუ არა სკოლაში რელიგიის ისტორია, როგორც საგანი

როგორ მოვიქცეთ, თუ ადამიანს პანიკური შეტევა დაეწყო

პანიკური შეტევა უმეტეს შემთხვევაში იმდენად სწრაფად ვითარდება, რომ ხშირად დახმარების გაწევა საკმაოდ რთულია. მნიშვნელოვანია თანაგრძნობა და იმ დაუცველობის და უსუსურობის შეგრძნების „შევსება“, რომელიც, როგორც წესი, თან ახლავს პანიკურ შეტევას. თუ პანიკური შეტევა გრძელდება შედარებით დიდხანს, ან იღებს სერიული შეტევების სახეს, რეკომენდებულია მივმართოთ გადაუდებელ სამედიცინო დახმარებას.

როდის მივმართოთ სპეციალისტს

პანიკური შეტევა, ისევე, როგორც შფოთვითი აშლილობების უმრავლესობა, როგორც წესი, არის ქრონიკული მიმდინარეობის, თუმცა ქრონიკულობა არ ნიშნავს, რომ დაავადება ყოველთვის თავისი გამოხატულების მწვერვალზეა. უმეტესად შფოთვითი აშლილობები ხასიათდებიან გარკვეული პერიოდულობით და ტალღისებური მიმდინარეობით.

ბავშვები მინდორში - Sputnik საქართველო
„მსხვერპლი“ და „მოძალადე“ ბავშვები – როგორ დავიცვათ შვილები

ამ კითხვაზე პასუხი ერთი შეხედვით არ არის მარტივი, თუმცა აუცილებელია გავითვალისწინოთ შემდეგი გარემოებები: ზოგადად, შფოთვა არის ადამიანის ცხოვრების თანმხლები მდგომარეობა და ხშირად ადეკვატური რეაქცია გარე ფაქტორზე, საფრთხეზე. თუმცა როდესაც მიზეზი ამოიწურება, ადამიანის ფსიქიკამ უნდა შეძლოს, ბუნებრივად აღადგინოს ემოციური წონასწორობა. როდესაც აღნიშნული მექანიზმი დარღვეულია, შფოთვა ხშირად აღმოცენდება მიზეზის გარეშე, ან ჩვენი რეაგირება არის გაცილებით უფრო ძლიერი, ან დროში გახანგრძლივებული.

შფოთვით აშლილობას ხშირ შემთხვევაში აქვს მკვეთრი გავლენა ჩვენი ცხოვრების ხარისხზე და როგორც ფსიქოლოგიურ, ასევე ზოგად კეთილდღეობაზე. ასე რომ, თუ ჩვენი „ზედმეტი“ შფოთვა გავლენას ახდენს ცხოვრების ხარისხზე, მაშინ სასურველია მივმართოთ სპეციალისტს დახმარებისთვის.

პლიაჟზე - Sputnik საქართველო
ახლა ისევ მოდაშია გარუჯვა, ანუ რეკომენდაციები რუჯის მოყვარულთათვის

ექიმის რჩევა ყოველთვის გულისხმობს, რომ ადამიანებს მისცეს ობიექტური ინფორმაცია დაავადების, ჯანმრთელობის პრობლემის გადაწყვეტის გზების, მკურნალობის, მათი ეფექტიანობის, კომფორტულობის და უსაფრთხოების შესახებ. ადეკვატური მკურნალობის შემთხვევაში შფოთვითი აშლილობების, მათ შორის, პანიკური აშლილობის გამკლავება შესაძლებელია. პირველ რიგში, აუცილებელია პრობლემის სიღრმისეული შესწავლა და სწორი მკურნალობის ტაქტიკის განსაზღვრა. უნდა შეფასდეს, არის თუ არა საჭირო მხოლოდ მედიკამენტოზური მკურნალობა ან ფსიქოთერაპია, თუ ორივე ერთად, კომპლექსში უფრო მეტი ეფექტურობის მისაღწევად.

მთავარია, ჩვენ ვაღიაროთ პრობლემა, დავძლიოთ სტიგმა და მივმართოთ შესაბამის სპეციალისტს.

ყველა ახალი ამბავი
0