D ვიტამინი - იმაზე მეტი, ვიდრე უბრალოდ ვიტამინი

D–ვიტამინი ცხიმხსნადი ვიტამინია. ის სხვა, ადამიანის ორგანიზმისთვის აუცილებელი ვიტამინების უმრავლესობისგან განსხვავდება. D–ვიტამინი იმაზე მეტია, ვიდრე უბრალოდ ვიტამინი. ის მოქმედებს, როგორც პროჰორმონი და ზემოქმედებას ახდენს ორგანიზმის ჰორმონალურ ბალანსზე და იმუნურ სისტემაზე.

ცნობილია, რომ D–ვიტამინის ყველაზე დიდ რაოდენობას, დაახლოებით 80%-ს ადამიანის ორგანიზმი მზისგან იღებს, ხოლო დანარჩენს – საკვებიდან.

ამ ვიტამინის შემცველი პროდუქტების გამოყენება ჯანმრთელობის მრავალ პრობლემას აგვაცილებს თავიდან. არის D–ვიტამინი დანამატების სახით და მისი მიღება, რა თქმა უნდა, ასევე პროდუქტების სახით შეიძლება.

როგორც აღვნიშნეთ, ეს ვიტამინი ორგანიზმზე მოქმედებს, როგორც უფრო ჰორმონი, ვიდრე ვიტამინი. ის ზეგავლენას ახდენს ნეიროტრანსმიტერების მუშაობაზე, გულის ჯანმრთელობასა და ანთებით რეაქციებზე.

კერძოდ:

ძლიერი ძვლები ყოველთვის კალციუმს უკავშირდება, მაგრამ არ შეიძლება D–ვიტამინის როლის დაკნინება. ის მოქმედებს, როგორც ძვლებში კალციუმის გადინების ძლიერი სტიმულატორი და ამით ხელს უწყობს ძვლების სიმტკიცესა და ჯანმრთელობას. D–ვიტამინი ასევე ხელს უწყობს ორგანიზმში ფოსფორის დონის შენარჩუნებას, რაც ასევე ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია ძვლების ჯანმრთელობისთვის.

D–ვიტამინის ოპტიმალური დონე ადამიანის ორგანიზმს გრძელვადიან პერსპექტივაში რგებს. ცნობილია, რომ ამ ვიტამინის დეფიციტის მქონე ადამიანებში მეტია რისკი მაღალი არტერიული წნევისა, გულთან და ჰიპერტონიასთან დაკავშირებული პრობლემების.

D–ვიტამინი ეხმარება იმუნური სისტემის „მკვლელ უჯრედებს“. ეს „კილერი–უჯრედები“ ორგანიზმში უმოქმედოდ არიან, სანამ პათოგენების განადგურებისთვის არ გახდებიან საჭირო. ისინი სხეულის გასააქტიურებელ სიგნალებს ელოდებიან. ვიტამინი D კი ამ სიგნალების ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კომპონენტია.

II ტიპის დიაბეტმა ადამიანის ჯანმრთელობას მრავალი პრობლემა შეიძლება შეუქმნას. ამ ტიპის დიაბეტის რისკის შემცირებაში ვიტამინი D მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. მისი არასაკმარისი დონე ორგანიზმში უარყოფითად აისახება ინსულინის სეკრეციასა და გლუკოზისადმი ტოლერანტობაზე.

D–ვიტამინის საკმარისი რაოდენობა ეხმარება ორგანიზმს, დააბრკოლოს სხვადასხვა ტიპის კიბოს წარმოქმნა, როგორიცაა, მაგალითად, მსხვილი ნაწლავის, ძუძუს, საკვერცხეებისა და პროსტატის კიბო. ცოტა ხნის წინ ჩატარებული კვლევებით დადგინდა, რომ ძუძუს კიბოთი დაავადებული ქალების 70%-ს D–ვიტამინის ნაკლებობა ჰქონდა.

ორსულებში, რომლებსაც D–ვიტამინის ნაკლებობა აქვთ, მაღალია საკეისრო კვეთის ჩატარების აუცილებლობა. ეს ასევე უკავშირდება გესტაციურ დიაბეტსა და ბაქტერიულ ვაგინოზს. ამ ვიტამინის დაბალ დონეს შეუძლია გამოიწვიოს ატოპიური და ალერგიული საბავშვო დაავადებები (მაგალითად, ასთმა, ეგზემა, დერმატიტი ჩვილებში).

პოლიკისტოზური საკვერცხეების სინდრომი ქალის უნაყოფობის ერთ-ერთი ძირითადი მიზეზია. კვლევებმა აჩვენა, რომ ამ სინდრომის მქონე ქალებში ბევრს ჰქონდა D–ვიტამინის ნაკლებობა.

D–ვიტამინის დეფიციტი იწვევს ძვლების შერბილებას (ოსტეომალაციას), ან ძვლების ანომალიას (რაქიტი).

ვირთევზას ღვიძლის ცხიმი ომეგა-3-ის ცხიმოვანი მჟავების ერთ-ერთი პოპულარული წყაროა. ამას გარდა, ის D–ვიტამინის მდიდარ წყაროსაც წარმოადგენს. მისი რეგულარული მიღება ხელს უწყობს ძვლების განმტკიცებას, აუმჯობესებს ტვინის საქმიანობას, აბრკოლებს გულის დაავადებებს და ამცირებს კიბოს რისკს.

ორაგული ბევრს მოსწონს. მასში დიდი რაოდენობითაა ცხიმი, რითაც D–ვიტამინის კარგ წყაროდ მიიჩნევა. D–ვიტამინი ორაგულში ძალიან სასარგებლოა ძვლებისა და სახსრებისთვის, იცავს ნერვულ სისტემას ასაკობრივი დაზიანებებისგან და ერთგვარი ანტიდეპრესანტის როლიც შეიძლება შეასრულოს.

რძეც ასევე საკმაოდ კარგი წყაროა D–ვიტამინის. ერთი ჭიქა რძე ამ ვიტამინის მოთხოვნილების 20%-ს უზრუნველყოფს. უპირატესობა მიანიჭეთ ცხიმიან რძეს და არა უცხიმოს. რძის სხვა პროდუქტები, მაგალითად, ყველი, ნაყინი, იოგურტი, D–ვიტამინს არ შეიცავს.

სოკო ერთადერთი მცენარეული პროდუქტია, რომელიც D–ვიტამინს შეიცავს. ის ასევე მდიდარია B–ვიტამინებით – B1, B2 და B5 და სპილენძით.

ყველი „რიკოტა“ (Ricotta, იტალიური შრატის ყველი, მზადდება ცხვრის, ძროხის, თხის ან იტალიური კამეჩის რძის შრატისგან) რძის ნაწარმში ერთადერთი წყაროა D–ვიტამინის. ყველის სხვა სახეობებისგან განსხვავებით მასში ხუთჯერ მეტი D–ვიტამინია.

თევზის ეს სახეობა D–ვიტამინს დიდი რაოდენობით შეიცავს. ის ასევე ომეგა-3-ის მდიდარი წყაროა, რაც სკუმბრიას გულის, ძვლების, სახსრებისა და ორგანიზმის ზოგადი განვითარებისთვის ძალზე სასარგებლო პროდუქტად აქცევს.

კვერცხში შედის D–ვიტამინი, მაგრამ მცირე რაოდენობით. ერთი კვერცხი დღეში ორგანიზმის D–ვიტამინის მოთხოვნილების 10%-ს აკმაყოფილებს. გარდა ამ ვიტამინისა, კვერცხი მდიდარია ცილებითა და B12 ვიტამინით.