„აზრების ფოიერვერკი" წარმოგიდგენთ ჰენრი ლუის მენკენის მოსაზრებებს.
ჰენრი ლუის მენკენი (Henry Louis Mencken, 1880-1956) ამერიკელი ჟურნალისტი, ესეისტი, სატირიკოსი; როგორც ფრენსის სკოტ ფიცჯერალდმა აღნიშნა, „ადამიანი, რომელმაც ამერიკული ლიტერატურისთვის ყველაზე მეტი გააკეთა".
ჰენრი ლუის მენკენმა დაამთავრა ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა „ბალტიმორის პოლიტექნიკური ინსტიტუტი". ეწეოდა ჟურნალისტურ მოღვაწეობას, ხოლო ლიტერატურულ მოღვაწეობას – ძირითადად მეოცე საუკუნის პირველ ოცწლეულში. მისი მთავარი ნაშრომებია: „ჯორჯ ბერნარდ შოუ. პიესები", „წინასიტყვაობათა წიგნი", „ცრურწმენები", „შენიშვნები დემოკრატიის შესახებ".
მან თავი გამოიჩინა, როგორც ბრწყინვალე ჟურნალისტმა და დააარსა ჟურნალი „ამერიკენ მერკური". ის ცნობილია, როგორც „ბალტიმორელი ბრძენი" (Sage of Baltimore), ასევე „ბალტიმორის ანტიქრისტე". ის მეოცე საუკუნის პირველი ნახევრის ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან მწერლად მიიჩნევა.
რაც არ უნდა ბედნიერი იყოს ქალი ქორწინებაში, მაინც ყოველთვის კმაყოფილებით ამჩნევს, რომ არიან ამ ქვეყნად მამაკაცები, რომლებიც ისურვებდნენ, რომ ის გათხოვილი არ ყოფილიყო...
უცოლო მამაკაცმა ერთმნიშვნელოვნად უფრო მეტი იცის ქალების შესახებ, ვიდრე ცოლიანმა. სხვაგვარად ისიც უკვე ცოლიანი იქნებოდა.
ძნელი დასაჯერებელია, რომ ადამიანი სიმართლეს გეუბნებათ, როცა იცით, რომ თქვენ მის ადგილზე მოიტყუებდით.
მამაკაცი ეძებს ისეთ ვინმეს, რომლის წინაშეც მას სიამაყე შეუძლია. ქალი ეძებს მხარს, რომელსაც მიეყრდნობა...
როცა ქალი ქმარს სიტყვაზე ენდობა, ის ეჭვის საბაბს იძლევა.
უსამართლობის გადატანა შედარებით ადვილია. რაც ნამდვილად გვაყენებს ტკივილს – ეს სამართლიანობაა.
სიყვარული – ეს წარმოსახვის გამარჯვებაა გონებაზე.
მამაკაცი თავისი ბუნებით პოლიგამიურია. ერთი ქალი მისით ყოველთვის მანიპულირებს, ხოლო მეორე – კისერზე აზის.
სიყვარულში ბედნიერების უდიდესი საიდუმლოა – გიხაროდეს, რომ მასზე სხვა დაქორწინდა.
იდეალისტი – ეს ის ადამიანია, რომელიც როცა აღმოაჩენს, რომ ვარდს კომბოსტოზე უკეთესი არომატი აქვს, მიდის დასკვნამდე, რომ ვარდისგან უკეთესი სუპი გაკეთდება.
მამაკაცები ბევრად უკეთესად ცხოვრობენ, ვიდრე ქალები. პირველ რიგში, ისინი გვიან ირთავენ ცოლს; მეორეც – ადრე კვდებიან.
ერთადერთი ნამდვილად ბედნიერი ადამიანები – ეს გათხოვილი ქალები და უცოლო მამაკაცები არიან.
ქალებს არ უყვართ მორცხვი მამაკაცები. კატებს არ უყვართ ფრთხილი თაგვები.
ქალები და მამაკაცები ერთ საკითხში თანხმდებიან: ორივენი არ ენდობიან ქალებს.
წარსულის წინაშე თავი დახარე, მომავლის წინაშე – სახელოები აიკაპიწე.
საყვარელი – მსხვერპლი ნომერი ორი.
ფსიქოთერაპია – ესაა მეცნიერება, რომელიც ამბობს, რომ პაციენტი, დიდი ალბათობით, გამოჯანმრთელდება, მაგრამ სამუდამოდ დარჩება ჩამოყალიბებულ იდიოტად.
ქველმოქმედება და პატრიოტიზმი – მთავარი თვისებებია ამერიკელისა, რომელსაც რამის გაყიდვა სურს.
პატარძალი საკურთხეველთან: „როგორც იქნა! როგორც იქნა!“. სიძე: „უკვე ძალიან გვიანია! ძალიან გვიანი!“
ქალი ქორწინებამდე პროვოკატორია, ქორწინების შემდეგ – ჟანდარმი...
მთელი ფილოსოფია, არსებითად, მიდის იმ აზრამდე, რომ ერთი ფილოსოფოსი ცდილობს დაამტკიცოს, რომ ყველა დანარჩენი ფილოსოფოსი სახედარია. ის, ჩვეულებრივ, ამას ახერხებს, უფრო მეტიც, ის დამაჯერებლად ამტკიცებს, რომ თვითონაც სახედარია.
რა ცოტაა საჭირო იმისთვის, რომ ცხოვრება აუტანელი გახადო! კენჭი ფეხსაცმელში, ტარაკანი მაკარონში, ქალის სიცილი!
ქმრები არასდროს ხდებიან კარგი; ისინი, უბრალოდ, გამოცდილებას იძენენ.
ჯენტლმენი – ესაა ადამიანი, რომელიც სიმართლეს ასიდან სულ ცოტა ოცდაათ შემთხვევაში ლაპარაკობს.
ყოველ წესიერ ადამიანს რცხვენია იმ მთავრობისა, რომლის მმართველობის დროსაც ცხოვრობს.
უცოლო – ეს ისაა, რომელსაც უნდა ცოლის შერთვა და თან, ამავე დროს უხარია, რომ უცოლოა.
დემოკრატია – თეორია, რომლის შესაბამისად, ორი ქურდი მოიპარავს ნაკლებს, ვიდრე ერთი; სამი – ნაკლებს, ვიდრე ორი; ოთხი – სამზე ნაკლებს და ასე უსასრულობამდე.
სინდისი შინაგანი ხმაა, რომელიც გვაფრთხილებს, რომ ვიღაც გვითვალთვალებს.
სიმართლე ისეთი რამაა, რომელსაც, ასე თუ ისე, ვინმეს დისკრედიტირება შეუძლია...
გაზეთი საშუალებაა, რომ უვიცი ადამიანები მეტად უვიცნი გახდნენ, ხოლო შეშლილნი – უფრო შეშლილი.
იმედი – შეუძლებლის პათოლოგიური რწმენაა.
ჯოჯოხეთი – ადგილი, სადაც ათ მცნებას კანონი დევნის.
მამაკაცი შეიძლება სულელი იყოს, მაგრამ ამის თაობაზე ეჭვი არ ეპარებოდეს – მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ უცოლოა.
ქმარი – ესაა ადამიანი, რომელსაც სულ თვალი უნდა ადევნო; კისრის ზომა – 16, საყელოსი – 15,5.
ეჭვიანობა – თვალსაზრისი, რომლის თანახმად, ცუდი გემოვნებით მხოლოდ თქვენ არ გამოირჩევით.
მსახიობი – ადამიანი, რომელსაც ხის ფეხი უფრო უშლის ხელს, ვიდრე ხის თავი.
დემოკრატია – ესაა მეცნიერება და ხელოვნება, მართო მაიმუნების გალიისგან შემდგარი ცირკი.
დემოკრატია – ეს მხოლოდ ოცნებაა: ის ზღაპრული არკადიის, სანტა კლაუსისა და სამოთხის გვერდით დგას.
უზენაესი – კომედიანტი, რომლის მაყურებელს სიცილისა ეშინია.
ძალაუფლება – ღმერთისგან, იერარქია – ძალაუფლებისგან.
პურიტანობა – შიში, რომ ვიღაც სადღაც შეიძლება ბედნიერი იყოს.
ცუდად იფიქრო მოყვასზე – ცოდვაა, მაგრამ არა მგონია, რომ შეცდომა იყოს.
უცოლოებს ხანდახან სინდისი ქენჯნის. ცოლიანებს ამისთვის ცოლები ჰყავთ. „მე ჩემი ქმრის სინდისი ვარ“.