მიმოხილვა: ამერიკელი სამხედროები რუსეთთან ახლოს გადასასვლელად ემზადებიან

ოფიციალური პირები ირწმუნებიან, რომ ტერორიზმი დამარცხებულია, მაგრამ ეს სიტყვები შეიძლება მხოლოდ პოლიტიკური საფარველი იყოს. საით გაგზავნია ახლა ამერიკელ ჯარისკაცებს და ელის თუ არა ერაყის მოსახლეობას მშვიდობიანი ცხოვრება, ამის თაობაზე РИА Новости წერს.

„ერაყი ძალიან მნიშვნელოვანია შშ-სთვის ახლო აღმოსავლეთში, ჩვენ ღრმად ვიყავით ჩართულები  მის საქმეებში მთელი ჩემი კარიერის განმავლობაში“, — ამ სიტყვებით დაიწყო ჯო ბაიდენმა შეხევდრა ერაყის პრემიერ მუსტაფა ალ-ქადიმთან თეთრ სახლში.

ამჟამინდელი პრეზიდენტი სენატორი იყო 2003 წელს, როდესაც ამერიკული ჯარები ერაყში შევიდნენ.

პირველად ერაყში სამხედრო მოქმედებების დასრულების თაობაზე თეთრმა სახლმა 2010 წელს განაცხადა. ბაიდენი მაშინ ვიცე-პრეზიდენტი გახლდათ. მაგრამ ოთხი წლის შემდეგ „ისლამური სახელმწიფოს“ წინააღმდეგ ოპერაცია Inherent Resolve („ურყევი სიმტკიცე“) დაიწყო.

ახლა ბაიდენმა ოფიციალურად გამოაცხადა ქვეყანაში საბრძოლო მისიის დასრულება და აღნიშნა, რომ ამერიკის როლი ერაყში ქვეყნის უსაფრთხოების ძალების წვრთნები და მათი დახმარება იქნება.

ბაიდენს სხვა დეტალებზე არ უსაუბრია. ჯურნალისტების შეკითხვასაც კი არ უპასუხა, თუ რა ძალები დარცება ერაყში დეკემბრისთვის. „ეს იმ კონკრეტულ ვითარებაზეა დამოკიდებული, რომელიც იმ დროისთვის იარსებებს“, — დაზუსტებას შეეცადა თეთრი სახლის პრესსპიკერი ჯენ პსაკი.

პენტაგონში აღნიშნეს, რომ შეერთებულმა შტატებმა „ახლო აღმოსავლეთის პრობლემები კი არ უნდა უგულებელყოს, არამეს სხვაგვარად უნდა მიუდგეს მათ გადაჭრას“. ქვეყანაში მცირე რაოდენობით სამხედროს დატოვებენ. მთელი ყურადღება ამიერიდან „რუსულ და ჩინურ საფრთხეებზე“ გადამისამართდება.

ბოლო მონაცემებით, ერაყში 2,5 ათასი ამერიკელი ჯარისკაცი იმყოფება — გასული წლის ბოლოს პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა უკვე შეამცირა კონტინგენტი. ერთადერთი ამერიკული ბაზა აინ ალ-ასადი ბაღდადიდან 160 კმ-ს დაშორებითაა.

მიუხედავად 2017 წელს გამოცხადებული გამარჯვებისა „ისლამურ სახელმწიფოზე“, ტერაქტები გრძელდება. გასულ კვირაში ისლამისტებმა საკუთარ თავზე აიღეს პასუხისმგებლობა ბაღდადის ერთ-ერთ ბაზართან ავტობუსის აფეთქებაზე, რა დროსაც 30-მდე კაცი დაიღუპა.

ამერიკელები ირანის მიერ მხარდაჭერილ ბოევიკების რაზმებს უტევენ. მარტში აინ ალ-ასადს რაკეტები დაუშინეს. დაღუპა ერთი ადამიანი. ასიში ბაზას ასაფეთქებლიანმა დრონმა შეუტია, ივლისში — იევ რაკეტები და სამი დაჭრილი.

მუსტაფა ალ ქადიმი ვაშინგტონის მიმართ მეგობრულად განწყობილ პრემიერაად მიიჩნევა. ის ირანთან დაკავშირებული დაჯგუფებების დაყოლიებას ცდილობდა. იმავდროულად მან ერაყის სუვერენიტეტის დარღვევად შეაფასა პროირანულ ფორმირებებზე ამერიკული ავიაციის ამასწინანდელი დარტყმები სირიასთან საზღვროს გასწვრივ.

აშშ-ში, თავის მხრივ, პრემიერის წარმატება აღნიშნეს ქვეყნის აღდგენის საქმეში. ივნისში ბაღდადში იორდანიის მეფე აბდულა II და ეგვიპტის პრეზიდენტი აბდელ ფათაჰ ალ-სისი ჩავიდნენ. ეს უკანასკნელი პირველი ეგვიპტელი ლიდერი იყო, რომელიც ქვეყანას 1990-იანების შემდეგ ეწვია.

შტატებმა ასევე საკუთარ თავზე აიღო ვალდებულება, მიაწოდოს ერაყს 500 ათასი დოზა Pfizer-ის ვაქცინა საერთაშორისო პროგრამა COVAX-ის ფარგლებში. როგორც ჯო ბაიდენმა თქვა, პრეპარატი ქვეყანაში უახლოეს ორ კვირაში ჩავა. რეგიონში დაავადებულთა რაოდენობამ იმატა, თანაც საავადმყოფოებში ხანძრებიც გახშირდა.

გარდა ამისა, ვაშინგტონი 5,2 მლნ დოლარს გამოყოფს გაეროს მისიისთვის, რომელიც ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებს დააკვირდება (მანამდე რამდენჯერმე გადაიდო). ექსპერტების აზრით, ალ-ქადიმს საკმაოდ კარგი შანსები აქვს.

როგორც РИА Новости-ს მიერ გამოკითხული ექსპერტები ამბობენ, ერაყიდან ამერიკელების სრულ გასვლაზე საუბარი არც არის.

ასე მაგალითად, ელენა სუპონინას თქმით, ვაშინგტონი დიდი ხნის განმავლობაში იბრძოდა ამ მნიშვნელოვანი სტრატეგიული მოედნისთვის. განცხადება ჯარების გაყვანის თაობაზე, მისი აზრით, „პოლიტიკური საფარველია“, ამერიკელი ამომრჩევლებისთვის მიცემული პირობა ხომ შესრულებას მოითხოვს? მნიშვნელოავნია ერაყული საზოგადოებრივი აზრიც. „ადგილობრივი პოლიტიკოსები მისტაფა ალ-ქადიმზე ზეწოლას ახდენენ. ქვეყანაში პოლიტიკური ვითარება არც ისე მარტივია, პრემიერის მდგომარეობა კი — არც ისე მყარი“, — ამბობს ექსპერტი.

შვიდი წლის წინ, როდესაც შტატები ერაყში დაბრუნდნენ, ტერორიზმთან ომი რეალობა იყო, ამბობს აღმოსავლეთმცოდნე და პუბლიცისტი ანდრეი ონტიკოვი.  „ამერიკელებმა მნიშვნელოვანი როლი შეასრულეს „ისლამური სახელმწიფოს“ დამარცხებაში. თუმცა მათ მიერ გამოყენებული მეთოდების მიმართ , რა თქმა უნდა, კითხვები არის, მაგალითად, როდესაც ქალაქი მოსული პრაქტიკულად მთლიანად გაანადგურეს“.

ახლა კი ერაყოის ხელისუფლებამ თავად სთხოვა ამერიკელებს წასვლა. „როდესაც დონალდ ტრამპი ერაყში არსებულ ბაზაზე ჩარინდა, აშშ-ის ელჩმა ლამის უბრზანა ერაყის  პრემიერს, წასულიყო იქ და პრეზიდენტს შეხვედროდა. იმან უარი თქვა. ამ ისტორიამ მედიასაშუალებებში გაჟონა და დიდი სკანდალიც მოჰყვა“, — ამბობს ომტიკოვი. — მერე კი ამერიკელებმა ბაღდადის აეროპორტს შეუტიეს და სულეიმანი მოკლეს. და ამერიკული ჯარების გაყვანის აუცილებლობაზე ისევ ალაპარაკდნენ“.

და მაინც, ამერიკელი სამხედროები დიდი ალბათობით მაშინვე სახლებში არ დაბრუნდებიან, მიაჩნია აღმოსავლეთმცოდნეობის კვლევების ცენტრის თანამშრომელ დანილა კრილოვს. „დიდი ალბათობით, იქნება ტრადიციული ფოკუსი ართი არაბული ქვეყნიდან მეორეში გადასვლით — ამჯერად სირიაში. რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო არაერთხელ აცხადებდა, რომ ამერიკელი სამხედროები ერაყიდან სირიის ბაზებზე გადადიან“, — განმარტავს ექსპერტი.

სრულიად მოსალოდნელია, რომ სადაზვერვო მონაცემების მომკრებს ცენტრებს ერაყში სამხედრო ბლოკიდან დიპლომატიურზე გადაიყვანენ. „დიდი ხანია ცნობილია, რომ ამერიკელები დიპლომატიურ იმუნიტეტს იყენებენ დაზვერვისა და სხვა სპეცსამსახურებისთვის“, — აღნიშნა კრილოვმა.

ბევრ ამერიკელს მიაჩნია, რომ სანამ ისინი ტერორიზმს ებრძოდნენ და სხვა რეგიონებს სათანადო ყურადრებას არ აქცევდნენ, შორეულ აღმოსავლეთში ჩინეთი მომძლავრდა. ახლა ეს აშშ-სთვის მთავარი საფრთხეა და ყველა ძალა სწორედ იქით უნდა იყოს გადასროლილი. გარკვეული როიდან პრორიტეტულია არა ცენტრალური, არამედ წყნარი ოკეანის სამხედრო სადლობა.

ჩინეთთან „ველიკოდერჟავული“ დაპირისპირების ახალი ერის ლოგიკა აშშ-ს აიძულებს, გადახედოს მიზმებს და აქცენტები გადაანაცვლოს, ამვოვს მაქსიმ სუჩკოვი.

„დაპირისპირება შეიძლება ხანგრძლივი იყოს, ამიტომ რესურსების გამოყენებას შერჩევით უნდა მივუდგეთ. ახლო აღმოსავლეთი დიდი ხანია, ამძიმებდა ვაშინგტონს, მაგრამ ობამასა და ტრამპის მცდელობები, რამენაირად მოეხდინათ იქ სამხედრო ყოფნის ოპტიმიზაცია, პენტაგონის წინააღმდეგობას აწყდებოდა“, — ამბობს ის.

მაგრამ თუ მაინც დავაჯამებთ, შედეგები მაინცდამაინც წარმატებული არ იქნება: ამერიკელებმა ვერ შეძლეს დამოუკიდებლად ფინქციონირებადი თავდაცვისუნარიანი სისტემის აგება ერაყში. მათი წასვლის შემდეგ ქავეყანაში მშვიდობა არ დაისადგურებს, ტერორისტული საფრთხე არსად გამქრალა. დრო გვაჩვენებს, როგორ იმშავებენ ამერიკელი ინსტრუქტორები და მრჩევლები ახალ პირობებში.