გააქტიურებული ნახშირის, როგორც სამკურნალო საშუალების პოპულარობა ახალი, უფრო ეფექტური ბაქტერიციდული პრეპარატებისა და შემდეგ უკვე ანტიბიოტიკების გამოჩენის შემდეგ შემცირდა, თუმცა ეს პრეპარატი დღემდე ყველაზე ეფექტურ არასპეციფიკურ ანტიდოტად (შხამსაწინააღმდეგო საშუალება) მიიჩნევა. სულ 1 გრამ გააქტიურებულ ნახშირს შეუძლია შეაკავოს 800 მილიგრამი მორფინი, 700 მგ ბარბიტალი, 300–350 მგ სხვა ბარბიტურატები და ალკოჰოლი.
გააქტიურებული ნახშირის საშუალებით ებრძოდნენ და ახლაც ებრძვიან საკვებით მოწამვლას, მძიმე ლითონების მარილებით ინტოქსიკაციას, მძიმე ინფექციურ დაავადებებს – დეზენტერიას, ქოლერას, მუცლის ტიფს.
გააქტიურებული ნახშირი დიდი ხანია ცნობილია, როგორც საკვებთან და სასმელთან ერთად ჩვენს ორგანიზმში მოხვედრილი მავნე ნივთიერებების "მშთანთქველი" უნიკალური თვისებების მატარებელი საშუალება. გააქტიურებული ნახშირი – ესაა სორბენტი, რომელიც იწოვს უფრო მცირე მოლეკულარული აგებულების მქონე ნივთიერებებს. ის აბსოლუტურად უვნებელია.
გააქტიურებული ნახშირის დასამზადებლად იყენებენ ტორფს, ქვისა და ხის ნახშირს, სხვა მცენარეულ ნივთიერებებს. მას უჰაერო სივრცეში ახურებენ, შემდეგ დამატებით ქიმიურად ამუშავებენ. გააქტიურებული ნახშირის ფოროვანი სტრუქტურა აძლიერებს ადსორბციის (შთანთქვის) პროცესს. ფორები პრეპარატის მოქმედებას უფრო გამოხატულს ხდის, აქედანაა მისი დასახელებაც – გააქტიურებული.
ამ საშუალებას შეუძლია გადაარჩინოს ორგანიზმი საკვებით მოწმვლისგან, რადგან აქრობს მავნე ნივთიერებებს, რომლებიც ჩვენს სხეულში უხარისხო საკვების მიღების შედეგად ჩნდება. გააქტიურებული ნახშირი შეუცვლელი დამხმარე საშუალებაა მოგზაურობის დროს. თუ ადამიანის ორგანიზმში ნაწლავის მიკრობები შეიჭრა, ეს პრეპარატი ამ მიკრობების მავნე ზემოქმედებას "თავის თავზე იღებს".
თუ შეატყვეთ, რომ მოიწამლეთ, პირველივე ნიშნებისას მიიღეთ 2–4 აბი გააქტიურებული ნახშირი. აბები შეგიძლით კიდევ მიიღოთ, მაგრამ მხოლოდ 2 საათის გასვლის შემდეგ. რადგან ეს ნივთიერება არ იწვევს მიჩვევას და არ კლავს ნაწლავების ბუნებრივ მიკროფლორას, როგორც ეს ანტიბიოტიკის მიღების შემდეგ ხდება, მისი გამოყენება შესაძლებელია, სანამ არ გაქრება მოწამვლის ნიშნება(ღებინება, დიარეა). გააქტიურებული ნახშირის მიღება ოთხ დღეზე მეტი დროის განმავლობაში ექიმის რეკომენდაციის გარეშე არ ღირს.
გააქტიურებული ნახშირის გამოყენება ეფექტურია ალკოჰოლური სასმელის მიღებისას. პრეპარატი შეგიძლიათ მიიღოთ უშუალოდ სპირტიანი სასმელის მიღების წინ – ერთი აბი სხეულის წონის 20 კილოგრამზე (ანუ, თუ ადამიანი, მაგალითად, 60 კილოგრამს იწონის, უნდა მიიღოს 3 აბი). წვეულების დასრულების შემდეგ ასევე შეიძლება აბების მიღება, ოღონდ გაზრდილი დოზით – 1 აბი 10 კილოგრამზე. აბები უნდა მიიღოთ სუფთა, არაგაზირებული დიდი რაოდენობის წყალთან ერთად.
გააქტიურებული ნახშირი მიჩნეულია, როგორც ყველაზე ხელმისაწვდომი და ეფექტური საშუალება ნაწლავების გასაწმენდად. მისი მიღება განსაკუთრებით კარგია მათთვის, ვისაც საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემები აქვთ, კერძოდ, "არეულობა" ნაწლავებში ("დუღილის" შეგრძნება) და მეტეორიზმი (მუცლის შებერვა, აირების დაგროვება). ძლიერი მეტეორიზმისას მოზრდილებში რეკომენდებულია ერთი აბი ყოველ 10 კილოგრამ წონაზე, გადანაწილებული დღე–ღამეში სამჯერ, ჭამამდე ერთი საათით ადრე (მიიღეთ სუფთა წყლით) სამი–შვიდი დღის განმავლობაში.
გააქტიურებული ნახშირი ასევე შიძლება გამოიყენოთ დისპეპსიის (მოუნელებლობა), კოლიტის, დიარეის, კუჭის წვენის მომატებული მჟავიანობის დროს.
ამ უნიკალურ პრეპარატს, გარდა ორგანიზმის გაწმენდისა და საკვებით მოწამვლისას პირველი დახმარებისა, თქვენი კანის სილამაზის შენარჩუნებაც შეუძლია. გააქტიურებულ ნახშირზე დამზადებული მასალა კანის ისეთი პრობლემებისგან დაცვაში გვეხმარება, როგორიცაა აკნე და დერმატიტი. ხშირაც სახის კანის ანთებითი პროცესის განვითარების მიზეზი შეიძლება არასწორი კვება გახდეს. ამ პრეპარატის მიღებით არასწორი კვების შედეგები შეიძლება მინიმუმამდე დავიდეს, ხოლო თუ დაიცავთ კვების სწორ რეჟიმს, თქვენს რაციონში შეამცირებთ ტკბილეულს, მარილიანს, შებოლილ საკვებსა და გაზიან სასმელებს, პრობლემაც მოიხსნება.
გააქტიურებული ნახშირის გამოყენებისას არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ის არა მარტო იწოვს მავნე ნივთიერებებს, არამედ ასევე აბრკოლებს სამკურნალო პრეპარატების ათვისებას, განსაკუთრებით ეს ეხება ანტიდეპრესანტებსა და საძილე საშუალებებს. თუ რაიმე წამალს იღებთ, მედიკამენტისა და გააქტიურებული ნახშირის მიღებას შორის მინიმუმ ექვსსაათიანი შუალედი უნდა დაიცვათ.
ასევე, გააქტიურებული ნახშირი იწოვს საკვებ ელემენტებსაც – გლუკოზას, ამინომჟავებს, ვიტამინებს, საკვების მინერალურ შემადგენლობას და სხვა სასარგებლო ნივთიერებებს. ამიტომ ნახშირი ორგანიზმის გასაწმენდად უნდა მიიღოთ საკვების მიღების შუალედებში. როგორც წესი – ჭამამდე ორი საათით ადრე ან შემდეგ.
ასევე გაითვალისწინეთ, რომ თუ გააქტიურებულ ნახშირს დიდხანს იყენებთ (ამიტომ ექიმის დანიშნულების გარეშე ის ოთხ დღეზე მეტხანს არ უნდა მიიღოთ), ამან, შესაძლოა, ვიტამინებისა და მინერალების ათვისებაზე ცუდად იმოქმედოს.
ასევე, ამ უვნებელ პრეპარატსაც აქვს უკუჩვენებები. გააქტიურებული ნახშირი არ არის რეკომენდებული ზედმეტად მგრძნობიარე ადამიანებისთვის, ვისაც კუჭ–ნაწლავის ტრაქტის წყლულოვანი დაავადებები აქვს. ასევე არ შეიძლება მისი გამოყენება ანტიოქსიდანტურ ნივთიერებებთან ერთად.
ამას გარდა, გააქტიურებული ნახშირის დიდხანს გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს ყაბზობა, ორგანიზმში ცხიმების, ცილებისა და ვიტამინების მკვეთრი შემცირება.
უფრო ეფექტური იქნება, თუ გააქტიურებული ნახშირის აბებს მიღების წინ დაფშვნით და ნახევარ ჭიქა წყალში გააზავებთ. შესაძლებელია მისი დაღეჭვა და წყლის შემდეგ მიყოლება, მაგრამ პრეპარატის ეფექტურობა რამდენადმე ნაკლები იქნება და მისი ქმედება უფრო გვიან გამოვლინდება.
გაითვალისწინეთ: თუ გააქტიურებულ ნახშირს ორგანიზმის გაწმენდისთვის იყენებთ, დოზა უნდა შეადგენდეს: 1 აბი 10 კგ სხეულის წონაზე; დღიურ ნორმას ყოფენ ორ ან სამ მიღებაზე, აბებს იღებენ ჭამამდე ერთი საათით ადრე. მკურნალობის კურსია სამიდან შვიდ დღემდე.
გააქტიურებულ ნახშირს ხშირად მიმართავენ წონაში დაკლებისთვის. დოზა იგივეა – 1 აბი სხეულის წონის 10 კგ–ზე. აბებს იღებენ უზმოდ, ჭამამდე ერთი საათით ადრე, ან ანაწილებენ და ჭამამდე ერთი საათით ადრე რამდენჯერმე იღებენ. პარალელურად, ნახშირის მიღებიდან რამდენიმე საათის შემდეგ იღებენ ვიტამინებს (ჰიპოვიტამინოზის თავიდან ასაცილებლად). გახდომისთვის ნახშირის აბების გამოყენების ხანგრძლივობაა მინიმუმ 10 და მაქსიმუმ 14 დღე.
გააქტიურებულ ნახშირს შეუძლია არა მხოლოდ ორგანიზმის, არამედ წყლის გაწმენდაც. აბსორბენტი შეისრუტავს ქლორს, მძიმე ლითონებსა და სხვა ქიმიურ მინარევებს, რომლებიც შეიძლება წყალში იყოს. წყლის გასაწმენდად შეგიძლიათ გამოიყენოთ როგორც პრეპარატის ფხვნილი, ისე აბები. მათი რაოდენობა წყლის დაბინძურებაზეა დამოკიდებული. ნახშირის დახმარებით ერთგვარ მფილტრავ ფენას ვიღებთ. ის წყალში უნდა გააჩეროთ არაუმეტეს 30 წამისა. ას გრამ გააქტიურებულ ნახშირს 200 მილილიტრი წყლის გაწმენდა შეუძლია. სუფთა წყალი ადამინის ჯანმრთელობის უპირველესი საწინდარია. ამიტომ, სადაც არ უნდა წახვიდეთ, ყოველი შემთხვევისთვის, წაიღეთ თან აქტივირებული ნახშირი.