პური სხვადასხვაგვარია. მთელმარცვლოვანი პური — ეს არის უჯრედისი, В ჯგუფის ვიტამინები (მაგალითად, B1, B6, რომლებიც ნერვული და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მუშაობის ნორმალიზებას განაპირობებს), ასევე კალიუმი, კალციუმი, მაგნიუმი, ფტორი და სხვა მინერალური ნივთიერებები. ეს ნივთიერებები ძირითადად მარცვლეულის გარსში შედის. ამიტომ ჯანმრთელობისთვის პურის სარგებელი დამოკიდებულია არა იმდენად მარცვალზე, რამდენადაც მისი დაფქვის სახეობაზე.
რაც უფრო წვრილად არის მარცვალი დაფქვილი, მით ნაკლებია მისი ღირებულება. მაგალითად, რაფინირებული ფქვილის პურში 0,05 მილიგრამი რკინაა, ხოლო მთელმარცვლოვან პურში — 4,9 მილიგრამი. განსხვავება ასჯერ მეტია. გამოდის, რომ თუ წვრილად დაფქული ხორბლის მარცვლის პურზე იტყვით უარს, მაშინ ორგანიზმი, დიდი ალბათობით, ვერც კი შეამჩნევს სასარგებლო ნივთიერებების დაკარგვას. აი მთელმარცვლოვან პურზე უარის თქმა კი დიდ სარგებელს არ მოგიტანთ.
წონაში დაიკლებთ, თუ...
პურის კალორიულობა საშუალოდ 250-300 კილოკალორიაა 100 გრამზე. ეს არც ისე ბევრია, თუმცა წვრილად დაფქულ ხორბლის პურს მაღალი გლიკემიური ინდექსი აქვს — 85-90. შედარებისთვის: რძიანი შოკოლადისა და შოკოლადის „ბატონების“ ინდექსი დაახლოებით 70-ია, ხოლო ჭვავის პურის ინდექსი — 50-40. ზოგადად, 70-ზე ზემოთ რიცხვი მაღალ მაჩვენებლად მიიჩნევა, 55-ზე ნაკლები კი — დაბალ მაჩვენებლად.
„როდესაც თეთრ პურს მიირთმევთ, ხდება ინსულინის ძლიერი გამოტყორცნა: სისხლში შაქარი მკვეთრად იზრდება, შემდეგ ისევ მკვეთრად ეცემა და სწრაფად გრძნობთ შიმშილს. ამრიგად, ასტიმულირებს რა მადას, წვრილად დაფქული ხორბლის მარცვლის პური ირიბად მოქმედებს წონაში მატებაზე. თუ დიდხანს ზიხართ და ცოტას მოძრაობთ, უმჯობესია ეს პროდუქტი მენიუდან საერთოდ ამოიღოთ“, — ამბობს დიეტოლოგი.
რაც შეეხება მთელმარცვლოვან პურს, გამომდინარე იქიდან, რომ დიდი რაოდენობით უჯრედისს შეიცავს, რომელიც შიმშილის შეგრძნებას აქრობს, ის, პირიქით, შეიძლება დიეტაზე მყოფმაც მიირთვას.
ამასთან თუ მთელმარცვლოვან პურს რაციონიდან ამოიღებთ:
გაუარესდება ნერვული სისტემის მდგომარეობა
100 გრამი მთელმარცვლოვანი პური არის ვიტამინ B1-ის ყოველდღიური ნორმის თითქმის ნახევარი (დღე-ღამეში 1,1-1,2 მილიგრამი). თუ ვიტამინი საკმარისი არ არის, ადამიანი ხდება გაღიზიანებული, სწრაფად იღლება და კუნთების სისუსტე უვითარდება.
ამასთან პური შეიცავს უამრავ სხვა ვიტამინს, მაგალითად: PP-ს (ნიაცინი), რომელიც პასუხისმგებელია თავის ტვინის მუშაობაზე, და ასევე ვიტამინ B2-ს, რომლის ნაკლებობაც უძილობის პროვოცირებას იწვევს.
მოგაკლდებათ ენერგია
„მთელმარცვლოვან პურში არის ვიტამინი B9 (ფოლიუმის მჟავა), რომელიც იმუნიტეტისთვის შეუცვლელია. ის გავლენას ახდენს ნერვულ სისტემაზე, იმაზე, თუ როგორ განახლდება ორგანიზმის უჯრედები და, შედეგად, ენერგიის საერთო დონე“, — ამბობს ტატიანა რაზუმოვსკაია.
იმ შემთხვევაში, თუ გსურთ რაციონიდან პურის ამოღება, შეცვალეთ ის ნელი ნახშირწყლებით — ხორბლის მაგარი ჯიშების მაკარონით, წიწიბურის, ბრინჯის, ქერის ფაფებით.
ნაწლავები უარესად იმუშავებს
მთელმარცვლოვან პურში ბევრია საკვები ბოჭკო, ამიტომ დიდი რაოდენობით მისმა ჭამამ შეიძლება შებერილობა და მეტეორიზმი გამოიწვიოს. მაგრამ თუ პურს ზომიერად მიირთმევთ (100 გრამ მთელმარცვლოვან პურში დაახლოებით 7,4 გრამი საკვები ბოჭკოა), პირიქით, ეს საჭმლის მონელებაში დაგეხმარებათ.
წვრილად დაფქული მარცვლეულის თეთრი პური კი, პირიქით, შეკრულობას იწვევს, განსაკუთრებით ხანდაზმულ ასაკში. ხოლო თუ ნაწლავების პრობლემები არსებობს, უმჯობესია მენიუდან ამოიღოთ.
ამასთან, დიეტოლოგის თქმით, უნდა გვახსოვდეს, რომ: წვრილად დაფქული თეთრი პური — ეს სწრაფი ნახშირწყლებია, რაც ენერგიას უზრუნველყოფს ორგანიზმში. ამიტომ თუ სპორტით ხართ დაკავებული, მაშინ თეთრი პურის პატარა ნაჭერი (რა თქმა უნდა, კარაქის გარეშე) შეგიძლიათ ვარჯიშამდე 30-40 წუთით ადრე მიირთვათ.