ივან დანილოვი
ან უბრალოდ აუდიტორიის თავისებურებების გათვალისწინებით, განაცხადოს, როგორ აზარალებს რუსეთის ეკონომიკას ნავთობის დაბალი ფასები, - ეს ცუდია და არასაკმარისი, ვინაიდან შეძლებულ მკითხველს ატლანტიკის ორივე მხარეს გეოპოლიტიკური ასპექტები აღელვებს და იზიდავს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც მათი საკუთარი ქისა არ ზიანდება.
შედეგად, „ჰუმანიტარული ჯინგოიზმის“ მოყვარულებსაც კი, წამყვანი ლონდონური მასმედიის რედაქციიდან, უწევთ იმის აღიარება, რომ ჯერ ყველაფერი ცუდადაა, მაგრამ აშშ და მისი ფიქალური სექტორი ოდესმე გადაუხდიან სამაგიეროს რუსეთსა და საუდის არაბეთს. ჯერჯერობით კი Financial Times-ის თვალით დანახული სიტუაცია ასეთია: აშშ-ის ფიქალური სექტორი კოლოსალურ დანაკარგს და დიდ დამცირებას განიცდის, მაგრამ მომავალ დიდებაზე ოცნებობს.
„ნავთობმრეწველობის ფიქალური სექტორი, რომლის ზრდამაც ტრამპს მისცა შესაძლებლობა, დაეტრაბახა ახლო აღმოსავლეთის ნავთობზე აშშ-ის დამოკიდებულების შემცირებით და სანქციები დაეწესებინა ირანიდან და რუსეთიდან ენერგიის ექსპორტიორების წინააღმდეგ, ახლა მუხლებზეა დაჩოქილი“, - აღნიშნავენ ბრიტანული გამოცემის ანალიტიკოსები და აქვე დასძენენ, რომ სექტორისთვის ვაშინგტონის დახმარება გარდაუვალია, თუმცა ის სურათს კარდინალურად ვერ შეცვლის.
სააგენტო Bloomberg წერს: „ორშაბათმა (დღე, როდესაც ნავთობის ფასები აშშ-ის ბირჟებზე უარყოფით ნიშნულს ჩამოსცდა, - რედ.) ადამიანები დააფიქრა იმაზე, რომ მოპოვება უნდა შემცირდეს“, - განაცხადა ბენ ლაკოკმა, Trafigura Group-ში ნავთობის ვაჭრობის განყოფილების თანათავმჯდომარემ, და დასძინა, რომ „ეს იყო ბაზრისთვის გაწნული სილა, რომელიც საჭირო იყო იმის გასაგებად, რომ საქმე სერიოზულადაა“.
საერთო ჯამში, ისახება საკმაოდ შეკრული ბრიტანულ-ამერიკული სურათი: ფიქალური ინდუსტრია მუხლებზეა დაჩოქილი და მას სახეში ულაწუნებენ. როგორ შეიძლება მოიძებნოს ოპტიმიზმი ამ ვითარებაში? ოპტიმიზმისთვის არსებობენ სპეციალური ექსპერტები აშშ-ის მთავარი ანალიტიკური ცენტრიდან - Council on Foreign Relations (საგარეო ურთიერთობათა საკონსულო). გამოცემა Financial Times იშველიებს საკონსულოს ექსპერტის პოზიციას ნავთობის ბაზართან დაკავშირებით:
„თუ რუსეთი და საუდის არაბეთი ფიქრობენ, რომ შეუძლიათ მთელი ფიქლიანი სექტორის დახურვა, ისინი ცდებიან“, - აცხადებს ემი მაიერს ჯაფე. - ყველაფერი, რისი გაკეთებაც მათ შეუძლიათ, მფლობელების (ფიქალური კომპანიების, - რედ.) შეცვლაა“.
ეს მეტად პოპულარული პოზიციაა, რომლის თანახმადაც, ფიქალური კომპანიების გაკოტრებას არავითარი მნიშვნელობა არა აქვს, შეიცვლებიან მხოლოდ მათი მფლობელები და ახალი მფლობელები, რომლებსაც ძველი ვალები კისერზე აღარ დააწვებათ, სიამოვნებით გააგრძელებენ იაფი ნავთობით ბაზრის ავსებას აშშ-ის გეოპოლიტიკური ინტერესების გასატარებლად. ამ თეორიის პრობლემას ის წარმოადგენს, რომ ახალი მფლობელები სწორედ ის კრედიტორები იქნებიან, რომელთა ხარჯზეც მიმდინარეობდა „ფიქალური რევოლუცია“. სწორედ ამ კრედიტორების ფული იხარჯებოდა ფინანსური თვალსაზრისით სრულიად არაეფექტური ფიქლიანი ნავთობის მოპოვებაზე. ახლა ამ კრედიტორებს დარჩებათ წამგებიანი საბადოები და კიდევ უფრო მეტი ფულის დაკარგვის პერსპექტივა.
კიდევ ერთი გამოსავალი კაპიტალის ბაზარზე არც ისე ჭკვიანი ინვესტორების მორიგი ტრანშის მოძიებაა, მაგრამ ეს საკმაოდ რთული იქნება: ყველა საშუალო ჭკუის ინვესტორმა, რომელსაც ფიქლიანი ნავთობის პერსპექტივის სჯეროდა, უკვე დააბანდა თანხა ამ სექტორში და სწორედ მათ დარჩებათ გაკოტრებული ნავთობკომპანიების აქტივები. ხოლო თუ „ფიქლიანი იმპერიების“ ნარჩენებს უფრო მსხვილი ნავთობკომპანიები დაეუფლებიან - არა აქვს მნიშვნელობა, ამერიკული თუ საერთაშორისო - ნაკლებ სავარაუდოა, მათ გაზარდონ იმ იაფი ნავთობის მოპოვება, რომლის გამოც მათი საკუთარი აქციები გაუფასურდა.
ენერგეტიკის სამინისტროს (EIA) ამერიკული საინფორმაციო სააგენტოს შეფასებით, აშშ ნავთობის ნეტო-იმპორტიორის სტატუსს 2020 წლის ბოლოს დაუბრუნდება.
FT-ის ჟურნალისტების ოპტიმისტური სცენარით, აშშ-ის ფიქლიანი ნავთობის სექტორი აღორძინდება და ერთი ბარელის ფასი 80 დოლარს მიაღწევს. უნდა ითქვას, რომ ეს მართლაც სავსებით დასაშვები სცენარია, მაგრამ არ ღირს მისი ინტერპრეტირება, როგორც ერ-რიადისა ან მოსკოვის მარცხისა, რადგან 80 დოლარი ერთ ბარელში - საკმაოდ საინტერესო და ხელსაყრელი ფასია როგორც რუსეთისთვის, ისე საუდის არაბეთისა და ოპეკის სხვა ქვეყნებისთვის. ოპეკი+ გარიგების მონაწილეების ამოცანა არასოდეს ყოფილა ამერიკული ნავთობმრეწველობის ამ სექტორის განადგურება. მათი მიზანი იყო უბრალოდ ამერიკული კომპანიების გადაჩვევა (ან ბაზრიდან გაძევება), რომლებიც სხვისი ფულის ხარჯზე დემპინგით იყვნენ დაკავებული და ზიანს აყენებდნენ ყველა დანარჩენ მომპოვებელს, მათ შორის, მსხვილ ამერიკულ კომპანიებს, რომლებიც ფიქალურ სექტორში არ მონაწილეობდნენ. „გადაჩვევა“ არ გამოვიდა, მაგრამ „გაძევება“ ჯერჯერობით წარმატებით მიმდინარეობს. როგორც ტეხასური გამოცემა Houston Chronicle წერს „ტეხასში ნავთობის ჭაბურღილების გათიშვა დაიწყო“.
პრაქტიკა ცხადყოფს, რომ თუ მიმდინარე კრიზისი არასაკმარისი აღმოჩნდება, ბაზარმა შეიძლება კვლავაც გაულაწუნოს სილა ფიქალურ კომპანიებს.
აშშ-ის ფიქალურ სექტორს, როგორც ჩანს, მოუწევს მცირე ხნით შესვენება რევოლუციებისგან და ბაზარზე დაბრუნება მაშინ, როცა მისი ფასები სულ სხვა, ყველა დანარჩენი მომპოვებლისთვის მისაღებ ნიშნულზე დაფიქსირდება.
P.S. რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს!