შეიძლება გაგიკვირდეთ, მაგრამ ისეთ ადამიანურ საქციელსაც, როგორიც ჩუქებაა, კანონი არეგულირებს. „სამოქალაქო კოდექსი“ განსაზღვრავს, როდის იდება ჩუქების ხელშეკრულება, როდის არ შეგვიძლია რაიმეს გაჩუქება, ან შეგვიძლია თუ არა ნაჩუქარი ნივთის უკან გამოთხოვა და რა შემთხვევებში.
ალბათ არ არსებობს ადამიანი, ვისთვისაც ცხოვრებაში ერთხელ მაინც არ უჩუქებიათ, ან თავად არ გაუჩუქებია რაიმე ნივთი. შესაბამისად, ყველამ ვიცით, რომ ჩუქება ერთი ადამიანის მიერ მეორესთვის რაიმეს უსასყიდლოდ გადაცემას ნიშნავს.
სამართლებრივადაც სწორედ ეს არის ჩუქების ხელშეკრულება, როცა მჩუქებელი უსასყიდლოდ გადასცემს პირს ქონებას საკუთრებად მისი თანხმობით.
გაითვალისწინეთ, თუ თქვენ ვინმეს მოძრავ ნივთს ჩუქნით, მაგალითად, მანქანას, ძვირფასეულობას და ა.შ., ჩუქების ხელშეკრულება დადებულად ითვლება ქონების გადაცემის მომენტიდან. უძრავი ნივთის ჩუქებისას კი ხელშეკრულება დადებულად ჩაითვლება მხოლოდ ხელშეკრულებით განსაზღვრული საკუთრების უფლების საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის მომენტიდან.
საინტერესოა, რომ თუ ვინმეს საჩუქარს დაპირდით და ეს დაპირება წერილობითი ფორმით დადეთ, მაშინ კანონი ჩუქებას გავალდებულებთ.
არსებობს გარემოება, რა დროსაც კანონი გიკრძალავთ რაიმეს გაჩუქებას. მაგალითად, თქვენ უფლება არ გაქვთ გააჩუქოთ ისეთი ქონება, რომლის გაჩუქება საარსებო წყაროს გისპობთ თავად თქვენ ან თქვენს კმაყოფაზე მყოფ პირებს.
გაითვალისწინეთ, რომ თუ თქვენ მიერ გაჩუქებულ ქონებას რაიმე ნაკლი აქვს და ამას ბოროტი განზრახვით დამალავთ, ვალდებული ხართ დასაჩუქრებულ პირს ამისგან მიყენებული ზარალი აუნაზღაუროთ.
რაიმე ნივთის ჩუქების დროს მხარეებს (მჩუქებელი და დასაჩუქრებული) შეუძლიათ დაადგინონ, რომ ჩუქების ხელშეკრულების ნამდვილობა დამოკიდებულია რაიმე პირობის შესრულებაზე, ან განსაზღვრული მიზნის მიღწევაზე. თუ დასაჩუქრებული პირობას არ შეასრულებს, მჩუქებელს უფლება აქვს, უარი თქვას ხელშეკრულებაზე.
რა შემთხვევაში გაუქმდება ჩუქება
თუ დასაჩუქრებული პირი მძიმე შეურაცხოფას მიაყენებს, ან დიდ უმადურობას გამოიჩენს მჩუქებლის, ან მისი ახლო ნათესავის მიმართ, ამ შემთხვევაში ჩუქება შეიძლება გაუქმდეს. ჩუქების გაუქმების შემთხვევაში მჩუქებელი გამოითხოვს გაჩუქებულ ქონებას.
გაითვალისწინეთ, რომ ჩუქება შეიძლება გაუქმდეს ერთი წლის განმავლობაში მას შემდეგ, რაც მჩუქებელი შეიტყობს იმ გარემოებების შესახებ, რომელიც მას ჩუქების გაუქმების უფლებას აძლევს (მძიმე შეურაცხყოფა, დიდი უმადურობა).
საინტერესოა, რომ კანონი არ აკონკრეტებს, რა ითვლება მძიმე შეურაცხყოფად, ან დიდ უმადურობად. ამდენად, ეს საკითხი ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში სასამართლოს შეფასებაზეა დამოკიდებული.
საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით კი, ახლო ნათესავად მიიჩნევა მშობელი, მშვილებელი, შვილი, მინდობით აღსაზრდელი, პაპა, ბებია, შვილიშვილი, და, ძმა და მეუღლე.
როდის გაქვთ უფლება, უკან გამოითხოვოთ გაჩუქებული ნივთი
თუ ნივთის გაჩუქების შემდეგ მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდით და არ შეგიძლიათ საკუთარი თავის, ან თქვენ კმაყოფაზე მყოფი პირების რჩენა, უფლება გაქვთ დასაჩუქრებულს გაჩუქებული ნივთი უკან მოსთხოვოთ. აქ გასათვალისწინებელია, რომ გაჩუქებული ნივთი რეალურად უნდა არსებობდეს და მისი უკან დაბრუნება დასაჩუქრებულს მძიმე მდგომარეობაში არ ჩააყენებს.
ასევე გაჩუქებულ ნივთს უკან ვერ გამოითხოვთ, თუ თავი მძიმე მდგომარეობაში განზრახ, ან უხეში გაუფრთხილებლობით ჩაიგდეთ.