თბილისი, 4 ნოემბერი — Sputnik. ევროპული საბჭოს 2024 წლის გადაწყვეტილების შემდეგ საბაზისო საკითხებზე საქართველოს მიმდინარე უკუსვლის ფონზე, ევროკომისია საქართველოს კანდიდატ ქვეყნად მხოლოდ სახელით მიიჩნევს, ნათქვამია ევროკომისიის ანგარიშში.
„ევროპული საბჭოს 2024 წლის დეკემბრის დასკვნების შემდეგ, რომ საქართველოს მთავრობის ქმედებებმა ფაქტობრივად გამოიწვია გაწევრიანებამდე პროცესის გაჩერება, და მას შემდეგ საბაზისო საკითხებზე საქართველოს მიმდინარე უკუსვლის ფონზე, ევროკომისია საქართველოს კანდიდატ ქვეყნად მხოლოდ სახელით მიიჩნევს", - ნათქვამია ანგარიშში.
ევროკომისია აღნიშნავს, რომ ჯერ კიდევ 2024 წელს ევროპულმა საბჭომ დაასკვნა, რომ საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესი დე-ფაქტო შეჩერებული იყო.
„მას შემდეგ სიტუაცია მკვეთრად გაუარესდა, დემოკრატიის სერიოზული უკუსვლა გამოიხატა კანონის უზენაესობის სწრაფი ეროზიითა და ფუნდამენტური უფლებების მკაცრი შეზღუდვებით", - ნათქვამია ანგარიშში.
ევროკომისიის აზრით, ეს მოიცავს კანონმდებლობას, რომელიც მკვეთრად ზღუდავს სამოქალაქო სივრცეს, ძირს უთხრის გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას და არღვევს დისკრიმინაციის აკრძალვის პრინციპს.
„საქართველოს ხელისუფლებამ სასწრაფოდ უნდა შეცვალოს დემოკრატიული უკუსვლა და განახორციელოს ყოვლისმომცველი, ხელშესახები ძალისხმევა გადაუჭრელი პრობლემების მოსაგვარებლად და ძირითადი რეფორმების განსახორციელებლად, რომლებიც მხარდაჭერილია პარტიებს შორის თანამშრომლობითა და სამოქალაქო ჩართულობით, ევროკავშირის ღირებულებების შესაბამისად", - ნათქვამია ანგარიშში.
რა წერია ანგარიშში
ანგარიშის თანახმად, საანგარიშო პერიოდში საქართველოში დემოკრატიის მდგომარეობა მნიშვნელოვანი უკუსვლით აღინიშნა.
„საქართველოს ხელისუფლებამ სამოქალაქო საზოგადოების, მედიის წარმომადგენლებისა და ოპოზიციის ლიდერების წინააღმდეგ რეპრესიული ზომები შემოიღო, რამაც სერიოზულად შეარყია დემოკრატიული პროცესები და ფაქტობრივად აღმოფხვრა მოქალაქეთა მონაწილეობა და კონტროლისა და ბალანსის სისტემა", - ნათქვამია ანგარიშში.
ევროკომისიის შეფასებით, ეფექტური საპარლამენტო ზედამხედველობის არარსებობამ აღმასრულებელი ხელისუფლების ძალაუფლების ზრდა გამოიწვია.
„სამოქალაქო საზოგადოებისა და კრიტიკული ხმების წინააღმდეგ დაშინება, მტრული რიტორიკა, მუქარა და ძალადობა უფრო ხშირი ხდება", - აღნიშნავენ მომხსენებლები.
მათი აზრით, საქართველოს ხელისუფლებამ უნდა შეცვალოს თავისი მოქმედების კურსი, რომელიც „ეწინააღმდეგება ევროკავშირის პრინციპებსა და ღირებულებებს, ასევე საერთაშორისო სამართლის ვალდებულებებს".
„საქართველომ უნდა გააუქმოს რეპრესიული კანონმდებლობა, გაატაროს დემოკრატიული, ყოვლისმომცველი და მდგრადი რეფორმები, რომელიც ევროპული ინტეგრაციის ძირითად პრინციპებთან თანხვედრაში იქნება", - ნათქვამია ანგარიშში.
ევროკომისია ხელისუფლებას მოუწოდებს დაიცვას ფუნდამენტური უფლებები და პრინციპები, მათ შორის, სამართლიანი სასამართლო პროცესის უფლება, გამოხატვის თავისუფლება, შეკრების თავისუფლება, მედიის თავისუფლება და პლურალიზმი.
ევროკომისიის მოწოდებაა დაკავებულთა გათავისუფლება და ადამიანის უფლებების სავარაუდო დარღვევისა და ძალადობის ყველა შემთხვევის ეფექტურად და დროულად გამოძიება.
ევროკომისიის აზრით, არჩევნების ჩატარების ზოგადი ჩარჩო მოითხოვს ყოვლისმომცველ რეფორმებს, როგორც ეს იყო აღნიშნული ეუთო/ოდირის, ვენეციის კომისიის და ევროკომისიის წინა რეკომენდაციებში, რომლებიც ჯერ კიდევ არ არის შესრულებული.
ევროკომისიის შეფასებით, ამის მაგალითი 4 ოქტომბერს გამართული ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები იყო.
„საარჩევნო კანონმდებლობაში მმართველი პარტიის სასარგებლოდ შეტანილმა ცვლილებებმა, განსხვავებული აზრის ფართომასშტაბიან ჩახშობასთან ერთად, მკვეთრად შეამცირა კონკურენტული არჩევნების პერსპექტივები. გარდა ამისა, საქართველოს ხელისუფლების უარმა საერთაშორისო დამკვირვებლების, კერძოდ, ეუთო/ოდირის დროულად მოწვევაზე, ძირს გამოუთხარა საარჩევნო პროცესის გამჭვირვალობას და ხელი შეუშალა სანდო საერთაშორისო მონიტორინგს“, - აღნიშნულია ანგარიშში.
გარდა ამისა, მთავრობის ბოლო ერთი წლის მანძილზე ქმედებები განსაკუთრებული კრიტიკის საგანი გახდა. მისი აზრით, 2024 წლის 28 ნოემბერს პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძის მიერ გაკეთებული განცხადება 2028 წლამდე გაწევრიანების მოლაპარაკებების შეჩერებისა და ფინანსურ მხარდაჭერაზე უარის შესახებ მნიშვნელოვანი გადახვევაა წარსული პოლიტიკისა და ქართველი ხალხის ევროპული მისწრაფებებისგან.
„მიუხედავად იმისა, რომ 2025 წლის სამოქმედო გეგმა ევროინტეგრაციის შემდგომი გაგრძელების მიზნით იქნა მიღებული, ხელისუფლებას არ გაუვრცელებია ინფორმაცია კომისიის მიერ 2023 წლის გაფართოების კომუნიკეში დაფიქსირებული ძირითადი რეფორმების (ცხრა ნაბიჯი) შესრულების შესახებ, რასაც საქართველოს გაწევრიანების გზაზე წინსვლისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს", - ნათქვამია ანგარიშში.
ევროკომისიის ცნობით, არასამთავრობო ორგანიზაციების მდგომარეობაც განსაკუთრებით შემაშფოთებელია.
„რეპრესიული კანონების მიღება მუდმივად ზღუდავდა სამოქალაქო საზოგადოების სამართლებრივ ჩარჩოს და ანტიკორუფციულ ბიუროს მიენიჭა ფართო უფლებამოსილებები ამ კანონების აღსასრულებლად. არასამთავრობო ორგანიზაციები და აქტივისტები რეპრესიული ქმედებების მსხვერპლი გახდნენ“, - აღნიშნავს კომისია და ხაზს უსვამს, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციების ფინანსური გარემო სერიოზულად შეირყა გრანტების შესახებ კანონსა და უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის შესახებ კანონში შეტანილმა ცვლილებებმა.
საქართველოს პროგრესი და რეგრესი
ევროკომისია აღნიშნავს საქართველოს პროგრესს კონკურენტული ზეწოლის დაძლევასა და ევროკავშირის ბაზარზე, ინტელექტუალური საკუთრების დაცვის, მომხმარებელთა უფლებების დაცვისა და ჯანდაცვის სფეროებში.
გარდა ამისა, შეზღუდული პროგრესი, ევროკომისიის აზრით, იქნება მიღწეული დაბეგვრის, მონეტარული და ეკონომიკური პოლიტიკის, კვლევის, პროფესიული განათლების, საბაჟო კონტროლის, სატრანსპორტო პოლიტიკის, ენერგეტიკის, ტრანსევროპული სისტემების, ეკოლოგიის, სოფლის მეურნეობის, სურსათის უვნებლობისა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სფეროებში.
ევროკომისიის მონაცემებით, საქართველომ ასევე მიაღწია ევროკავშირის წევრობისთვის მზადყოფნის გარკვეულ დონეს ისეთ სფეროებში, როგორიცაა კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლა, მართლმსაჯულება, ორგანიზებული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლა, სახელმწიფო შესყიდვები, ფინანსური კონტროლი, საქონლის თავისუფალი გადაადგილება, კომპანიების დაფუძნების უფლება და მომსახურების გაწევის თავისუფლება, კორპორაციული სამართალი და კონკურენცია.
გარდა ამისა, ევროკომისია აღნიშნავს მომზადების გარკვეულ დონეს ციფრული ტრანსფორმაციის, სოციალური პოლიტიკის, ბიზნესისა და წარმოების პოლიტიკის, ფინანსური განაწილებისა და რეგიონული განვითარების სფეროებში.
ევროკავშირის კრიტიკა
ამასთან, ევროკავშირი უკმაყოფილოა იმით, რომ საანგარიშო პერიოდში საქართველო არ შეუერთდა ევროკავშირის მიერ რუსეთის, ბელარუსის და ირანის წინააღმდეგ მიღებული შემზღუდავი ზომების აბსოლუტურ უმრავლესობას და არ მონაწილეობდა ევროკავშირის კრიზისების მართვის მისიებსა და ოპერაციებში საერთო უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკის ფარგლებში.
„საქართველოს ხელისუფლება აქტიურად არის ჩართული ევროკავშირის წინააღმდეგ დეზინფორმაციული ნარატივების გავრცელებაში და გააუქმა დეზინფორმაციასთან საბრძოლველად ქართული სტრუქტურები“, - აღნიშნულია ანგარიშში.
ანგარიშში ასევე აღნიშნულია, რომ საქართველოს ხელისუფლება ევროკავშირში ინტეგრაციას ასახელებდა როგორც მთავარ პრიორიტეტს, ამასთან სისტემატურად ერთვებოდა მტრულ ანტიევროპულ რიტორიკაში, მანიპულაციურ ნარატივებსა და შეთქმულების თეორიებში.
„ეს ნარატივები სულ უფრო აგრესიული ხდება და გამიზნულია ევროკავშირისა და მისი წევრი სახელმწიფოების დიპლომატებზე, პოლიტიკოსებსა და ოფიციალურ პირებზე. გარდა ამისა, ევროკავშირის დაფინანსების მიმღებ არასამთავრობო ორგანიზაციებს ბრალი ედებათ საქართველოს სუვერენიტეტისა და სტაბილურობის შელახვაში“, - აღნიშნულია ანგარიშში.
ასეთი მიდგომა ძირს უთხრის საქართველოს ევროკავშირის ღირებულებებთან თანხვედრას და ასუსტებს მის უნარს, გაუმკლავდეს უცხოური დეზინფორმაციის საფრთხეებს, ნათქვამია ანგარიშში.
ევროკომისიამ პროგრესის მისაღწევად საქართველოს 33 სხვადასხვა სფეროში რეკომენდაციები მისცა.