მწყობრში დგება ხელოვნური ინტელექტის მქონე უპილოტო საფრენი აპარატი „მონადირეც“.
მანამდე რუსეთის თავდაცვის სამინისტროში განაცხადეს, რომ საჰაერო-კოსმოსური ძალები მეხუთე თაობის სერიულ გამანადგურებელ Су-57-ს წლის ბოლომდე მიიღებდა, თვითმფრინავი პრაქტიკულად მზადაა. მომავალში წარმოების მოცულობა წელიწადში თხუთმეტამდე გაიზრდება და 76-ვე გამანადგურებელი სამ საავიაციო პოლკს 2021-2027 წლებში მიეწოდება შეიარაღებაში. Су-57 უკვე დღეს მიიჩნევა მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე სრულყოფილ და მძლავრ გამანადგურებლად.
მეხუთე თაობის რუსულ თვითმფრინავს ყველა ტიპის საჰაერო, სახმელეთო და წყალზედა სამიზნეების განადგურების უნარი აქვს. ზემანევრირებულობისა და უფორსაჟო ზებგერითი სიჩქარეების შერწყმა, საბორტე ელექტრონიკა და მცირე შემჩნევადობა Су-57-ს მაღალ საბრძოლო ეფექტურობასა და მოწინააღმდეგეზე უპირატესობას სძენს. Military Watch Magazineს მონაცემებით, Су-57-ს უნიკალური საბორტე შეიარაღება აქვს ― ზემგრძნობიარე რადარების, 400 კმ სიშორის „ჰაერი-ჰაერი“ კლასის ჰიპერბგერითი რაკეტების, რაკეტებისგან დაცვის ლაზერული სისტემისა და სხვა მაღალტექნოლოგიური უპირატესობების ჩათვლით.
მანამდე ცნობილი გახდა, რომ გაფორმდა მსხვილი კონტრაქტი მეხუთე თაობის გამანადგურებლის რაკეტებზე. ანუ Су-57 ცარიელი არ იფრენს. ხოლო მძიმე დრონებთან ერთად Су-57 საბრძოლო მართის საჰაერო ცენტრად გადაიქცევა. ორი მაღალტექნოლოგიური სიახლის ურთიერთქმედების ეფექტის გადაჭარბებით შეფასება რთულია.
საბრძოლო უპირატესობა
უახლესმა გამანადგურებელმა სირიაში გაიარა შემოწმება. შესრულდა ათზე მეტი გაფრენა საფრენ-ტექნიკური მახასიათებლების, ინტელექტუალური საინფორმაციო-მართვითი კომპლექსის, შეიარაღებისა და საბორტე სისტემების შესამოწმებლად.
Су-57-ის ცალკეული ტექნოლოგიური მწვერვალები მიუწვდომელია მეხუთე თაობის ამერიკული გამანადგურებლებისთვის, კერძოდ F-22 Raptor-ისთვის. ხელოვნური ინტელექტი ინტეგრირებულია საბრძოლო მართვის სისტემაში და ეს რევოლუციაა სამხედრო საქმეში. პილოტირებულ გამანადგურებელ Су-57-ს აქვს უნარი, შეასრულოს ამოცანების 90% ავტომატურ რეჟიმში და სრულად ავტომატურად იმოქმედოს წინასწარ მომზადებული პროგრამით. თუ ბრძოლაში მფრინავი დაიჭრება (დაიღუპება), მართვის სისტემა თავად განსაზღვრავს პრიორიტეტულ სამიზნეებს, მიიტანს იერიშს და ავტომატურად დააბრუნებს მანქანას ბაზაზე.
თვითმფრინავის კორპუსში ინტეგრირებული რადარები აქტიური ფაზირებული ანტენით, ხედვის უზარმაზარ დიაპაზონს უზრუნველყოფს, ზრდის მფრინავის სიტუაციურ ინფორმირებულობას, შესაძლებელს ხდის ტაქტიკური ილეთების უკეთ შესრულებას სხვა გამანადგურებელთან შედარებით. „გვერდითი რადიოლოკაციური სადგური“ ზრდის ავტონომიურობას სამიზნის მოძებნისას და მოწინააღმდეგის რადარებისთვის უხილავობის ახალ დონეზე გაჰყავს Су-57.
წევის სამგანზომილებიანი ვექტორი შესაძლებელს ხდის წარმოუდგენელი მანევრების შესრულებას ახლო თუ შორ ბრძოლაში. ამასთან „თვითმფრინავი-კომპიუტერი“ უპრეტენზიოა სააეროდრომო მომსახურების თვალსაზრისით და ოპერატიულ (გრუნტის) აეროდრომებზეც შეიძლება იყოს ექსპლუატირებული. ასეთი მძლავრი და ტექნოლოგიურად არაპროგნოზირებადი მანქანები მოწინააღმდეგეს შანსს არ უტოვებს ჰიპოთეტურ ბრძოლის ველზე.
Су-57-ს დიდი საექსპორტო პოტენციალი აქვს და ჯერ კიდევ სერიაში გამოსვლამდე დაუდგა პოტენციური უცხოელი დამკვეთების რიგი. მისი პირველი მფლობელი ალჟირი გახდება, რომელმაც 14 მანქანა დაუკვეთა. კონტრაქტის ფასი 2 მლრდ დოლარია. მიწოდება 2025 წელს დასრულდება.
შემტევი დაჯგუფება
მოიერიშე დრონი С-70 „მონადირე“ 2 დეკემბერს გამოიცადა აშულუკის პოლიგონზე. „მონადირე“ მსოფლიოს პირველი გამანადგურებელ-ჩამჭერი გახდება. სწავლების ეტაპზე საჰაერო მდგომარეობასა და სამიზნეებზე მთელ ინფორმაციას უპილოტო აპარატი ხმელეთიდან ან წამყვანი გამანადგურებლიდან იღებს. მომავალში შესაძლოა ავტონომიური საბრძოლო გამოყენება.
მძიმე უპილოტო საფრენ აპარატს თავისი „გონება“ აქვს და შეუძლია 5000 კმ-ზე გადაიტანოს ექვს ტონაზე მეტი რაკეტა და ბომბი. „მონადირის“ და გამანადგურებელ Су-57-ის დაჯგუფება არაფერ კარგს არ უქადის თვით ყველაზე მაღალტექნოლოგიურ მოწინააღმდეგესაც კი. ღია წყაროების მონაცემებით, დრონი 19 მ სიგრძისაა, ფრთების განშლა 14 მ-ს შეადგენს, ასაფრენი მასა 20 ტონაა, მაქსიმალური სიჩქარე ― დაახლოებით 1000 კმ საათში.
„მონადირემ“ პირველი, დაახლოებით ოცწუთიანი გაფრენა 2019 წლის ზაფხულში შეასრულა. მას კარგად ეჭირა ტავი ჰაერში და კარგადვე იმართებოდა. იმავე წლის შემოდგომაზე გაიმართა „მონადირისა“ და Су-57-ის ერთობლივი გაფრენა. მძიმე დრონის საბრძოლო შესაძლებლობები და ავტონომიურობა გამუდმებით იხვეწება, 2020 წლისთვის მიღწეულია შესამჩნევი ტექნოლოგიური პროგრესი.
უახლოეს პერსპექტივაშია „მონადირის“ დარტყმების დამუშავება საჰაერო, სახმელეთო და წყალზედა ობიექტებზე სხვადასხვა პირობებში.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს!