მიმოხილვა: რუსული საზენიტო კომპლექსი - საუკეთესო იარაღი დრონებთან ბრძოლისთვის

საბრძოლო ვითარებაში რუსეთის იარაღი საგრძნობლად ჯაბნის დასავლური წარმოების უახლეს ნიმუშებს. მობილური კომპლექსი Панцирь – С - ამის ნათელი მაგალითია. 

აშშ-ის შეიარაღებული ძალების აფრიკულმა სარდლობამ (AFRICOM) დაგვიანებით, თუმცა მაინც აღიარა, რომ რუსეთში დამზადებულმა საზენიტო სარაკეტო-საზარბაზნე კომპლექსმა Панцирь-С1/Э-მ 2019 წლის ნოემბერში ლიბიაში ჩამოაგდო ამერიკული დამრტყმელი უპილოტო საფრენი აპარატი MQ-9 Reaper და იტალიის არმიის მრავალსამიზნიანი უპილოტო MQ-1 Predator. AFRICOM-ის დაზვერვის მეთაურს, კონტრ-ადმირალ ჰაიდი ბერგს დეტალებზე არ უსაუბრია, მაგრამ გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, 20 და 21 ნოემბერს ლიბიის დედაქალაქ ტრიპოლის რაიონში აშშ-ისა და ნატოს დრონები ჩამოაგდო Панцирь-მა, რომელსაც ლიბიის ნაციონალური არმია იყენებს. კომპლექსის 50 ერთეული არაბთა გაერთიანებულმა საემიროებმა რუსეთში შეიძინა და წარმატებით იყენებდა საემიროებში, შემდეგ კი ლიბიაში გადაისროლა.

ცნობილია, რომ უპილოტოები - MQ-9 Reaper და MQ-1 Predator - იქმნებოდა, როგორც სახმელეთო სამიზნეებზე უნაკლო მონადირე, მაგრამ ის ვერ მოერია მაღალტექნოლოგიურ რუსულ Панцирь-ს ლიბიაში. ამასთან, მისი ფასისა და ეფექტის თანაფარდობის თვალსაზრისით Панцирь С1/Э (ნატოს კოდიფიკაციით - SA-22 Greyhound, საექსპორტო ფასი - 14 მლნ დოლარამდე) გაცილებით აღემატება ამერიკული წარმოების ძვირადღირებულ მძიმე უპილოტო აპარატებს (30 მლნ დოლარამდე).

ადრე MQ-9 Reaper ირანის, სირიისა და იემენის ტერიტორიებზეც ჩამოუგდიათ, მაგრამ ეს უპილოტო აპარატი მაინც აშშ-ისა და ნატოს ზოგიერთი ქვეყნის დამრტყმელი დრონების ფლაგმანად რჩება. პენტაგონი მხოლოდ უახლოეს მომავალში გეგმავს უპილოტოების სპეციალური ოჯახის შექმნას, რომელთა დანიშნულება რუსული Панцирь-С1 კომპლექსების განადგურება იქნება. ახალი ამერიკული უპილოტო საფრენი აპარატები შედარებით მცირე ზომის იქნება, 100 კგ-მდე მასით, 130 კმ/სთ სიჩქარით, 350 კმ სიშორით. ჯერ კი აშშ-ის არმია ამუშავებს Панцирь-ის განადგურების მეთოდებს არიზონაში, იუმას პოლიგონზე, იმით, რაც გააჩნია.

ოლიმპიური ნახტომი

წლების განმავლობაში დედამიწის სხვადასხვა რეგიონში Панцирь-ის კომპლექსებმა ასობით უპილოტო საფრენი აპარატი გაანადგურეს და სპეციალისტების საუკეთესო შეფასებაც დაიმსახურეს. სირიაში კომპლექსი „ჭკვიან რაკეტებთან“ და ძნელად შესამჩნევ უპილოტო აპარატებთან დაპირისპირების ყველაზე ეფექტური საშუალების რეპუტაციით სარგებლობს.

სირიის გამოცდილების გათვალისწინებით, მოდერნიზებული საექსპორტო საზენიტო სარაკეტო-საზარბაზნე კომპლექსი Панцирь-С1М აღიჭურვა შესაძლებლობით, ეფექტურად აღმოაჩინოს და გაანადგუროს ყველა სახის უპილოტო აპარატი მაქსიმალურ მანძილზე. Панцирь-СМ-ის ახალი მოდიფიკაცია სამიზნეს 75 კმ-ის მანძილზე ხედავს, ახალი რაკეტების სამიზნე რადიუსი კი 40 კმ იქნება.

ვფიქრობ, სექტემბრის ბოლო დღეებში Панцирь მთიან ყარაბაღშიც გამოადგებოდათ, შეამცირებდა კონფლიქტის მხარეთა ცოცხალი ძალისა და ტექნიკის დანაკარგს. სომხეთისა და აზერბაიჯანის ჯარები აქტიურად იყენებენ მზვერავ და დამრტყმელ უპილოტო საფრენ აპარატებს, რომელთა დანახვა და განადგურება საკმაოდ რთულია.

თანამედროვე ტენდენციები ისეთია, რომ საჰაერო სამიზნეების გამანადგურებელი და სიჩქარის განვითარების შესაძლებლობები მუდმივად იზრდება, ზომა და ხილვადობა კი მცირდება. Панцирь -ის საცეცხლე მართვის სისტემა ინტეგრირებულია ფაზებად დაყოფილ ანტენასთან ცხაურით, აცილებს საჰაერო სამიზნეებს და საკუთარ რაკეტებს, არჩევს საფრენი აპარატების უმცირეს დეტალებსაც კი. სამ რადარს - ოპტიკურს, შორი მანძილის (50 კმ-მდე) და მიზნის თანხლებს - არ აქვს ბრმა ზონა.

საზენიტო სარაკეტო-საზარბაზნე კომპლექსი Панцирь-С ერთადერთი თავდაცვითი სისტემაა მსოფლიოში, რომელიც გუმბათის ნაწილში ითავსებს მძლავრ საარტილერიო და მრავალრეჟიმიან სარაკეტო შეიარაღებას, მართვის ინტეგრირებულ რადიოლოკაციურ-ოპტიკურ სისტემას. კომპლექსი საიმედოდ იცავს სამხედრო და სამოქალაქო ობიექტებს არანაკლებ 20 კმ-ის რადიუსში ყველა თანამედროვე საფრენი და ზებგერითი რაკეტისგან, საავიაციო ბომბისა და უპილოტო აპარატისგან.

Панцирь-ი აღჭურვილია ოთხი ათეული ორსაფეხურიანი საზენიტო მართული რაკეტით და შეუძლია ერთბაშად რამდენიმე სამიზნის განადგურება, რომლებიც წამში 1000 მ სიჩქარით მოძრაობენ. ამასთან, ძვირიც არ არის (არარაციონალურია С-300 და С-400 საზენიტო კომპლექსების ძვირადღირებული რაკეტების დახარჯვა მოწინააღმდეგის იაფფასიან უპილოტოებზე). საზენიტო სარაკეტო-საზარბაზნე კომპლექსის საბრძოლო შესაძლებლობებს მნიშვნელოვნად აფართოებს 30 მმ-იანი კალიბრის ორი ექვსლულიანი ქვემეხი, წუთში 5000 გასროლის შესაძლებლობით.

კომპლექსი Панцирь რუსეთის სამხედრო-საზღვაო ძალებისა და სახმელეთო ჯარის შეიარაღებაშია, წარმატებით აქვს გავლილი გამოცდა პოლარულ წრეზე, აქვს უზარმაზარი საექსპორტო პოტენციალი. რუსეთმა უკვე მიიღო 15 განაცხადი უცხოელი პარტნიორებისგან. მსოფლიოში Панцирь-ს პირდაპირი ანალოგი არ მოეპოვება, უახლოეს მომავალში არც არის მოსალოდნელი. ამერიკელებს ძალიან გაუჭირდებათ „ანტი-Панцирь“-ის უპილოტო აპარატების ოჯახის შექმნა.

კონცეპტუალური ორთაბრძოლა

საიმედო ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვა - ჯარისა და დამრტყმელი შეიარაღების საბრძოლო სიმტკიცის საფუძველია. ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის ეფექტიანობის მიმართ თანამედროვე მოთხოვნების გათვალისწინებით, Панцирь-С-მ უახლესი ჰიპერბგერითი რაკეტა მიიღო (სიჩქარე 5 მახამდე). 

„დასახლებული“ სარაკეტო-საზარბაზნე კომპლექსის ბაზაზე რუსი სპეციალისტები ქმნიან საზენიტო რობოტ-ავტომატ Панцирь-ს. რუსეთის თავდაცვის სამინისტროში პრინციპული გადაწყვეტილება მიღებულია, ჩამოყალიბებულია ტაქტიკურ-ტექნიკური მოთხოვნები. მანქანა ხელოვნური ინტელექტით ავტომატურად აღმოაჩენს, ამოიცნობს და გაანადგურებს მიზანს - ოპერატორის მონაწილეობის გარეშე, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ზედაბალი და ზემაღალი ტემპერატურის პირობებში, მოწინააღმდეგის მხრიდან მასობრივი განადგურების იარაღის (ქიმიური, ბიოლოგიური, ბირთვული) გამოყენების შემთხვევაში. ამგვარად, რუსეთი ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის სფეროში ახალ ტექნოლოგიურ გარღვევას განახორციელებს. და აუცილებლად გაუზიარებს მიღწევებს კეთილგანწყობილ მოკავშირეებსა და პარტნიორებს.

ამერიკული გამოცემა The National Interest-ი Панцирь-ს უწოდებს იდეალურ იარაღს უპილოტოების მასირებული შეტევების მოსაგერიებლად. და შეშფოთებით აღნიშნავს, რომ რუსეთის ჯარის სახმელეთო ძალები ყოველთვის ელოდებიან საჰაერო თავდასხმას და ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის მრავალფეროვან არსენალს ფლობენ. აშშ-ის სახმელეთო ჯარები იმდენად მიეჩვივნენ სამხედრო-საჰაერო ძალების შესაძლებლობის იმედად ყოფნას, რომელთაც საჰაერო საფრთხის ნიველირების უნარი გააჩნიათ, რომ არ აქვთ Панцирь -ის მსგავსი, მოქმედების ახლო რადიუსის ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის ეფექტური კომპლექსი. ამასთან, საზენიტო სარაკეტო-საზარბაზნე კომპლექსის საჰაერო სამიზნისკენ გასროლის ფასი - ასჯერ ნაკლებია შემტევი უპილოტოს ღირებულებაზე, Панцирь-ის დანაკარგი კი საბრძოლო ვითარებაში - მინიმალური, და გამოწვეულია მხოლოდ რთული ტექნიკის არასათანადო ექსპლუატაციით.

რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს!