ალექსანდრ ხროლენკო
რასაკვირველია, რუსული სამხედრო ბაზების უსაფრთხოება და ბრძოლისუნარიანობა შეუთავსებელია ხმელთაშუა ზღვის სირიის სანაპიროსთან აშშ-ისა და ნატოს მზვერავი თვითმფრინავებისთვის „გახსნილ ცასთან“.
ერთი კვირის განმავლობაში რუსული Су-35-ის მიერ ამერიკული მზვერავი-თვითმფრინავის - „პოსეიდონის“ რამდენჯერმე აღმოჩენა ყველაფერს ნათელს ჰფენს. რეგიონში 2015 წლის შემდეგ ვითარება მკვეთრად შეიცვალა და არა პენტაგონის სასარგებლოდ. ობიექტური რეალობა და რუსული სტრატეგიული (გრძელვადიანი) სამხედრო მონაწილეობა დასავლეთში გაღიზიანებას იწვევს.
ბოლო დროს აშშ-მ რამდენჯერმე გამოხატა უკმაყოფილება ხმელთაშუა ზღვის თავზე, ამერიკული მზვერავი თვითმფრინავების - „პოსეიდონის“ მახლობლად (25 ფუტის მანძილზე) რუსული Су-35-ის ფრენების გამო. მსგავსი შეხვედრები „ცხელ“ რეგიონში აშკარად გახშირდა. რა არის ამის მიზეზი და ვინ არის დამნაშავე?
პენტაგონმა რუსეთის საჰაერო-კოსმოსური ძალების მფრინავებს „ღია ზღვაში და მის თავზე ინციდენტების აღკვეთის შესახებ“ 1972 წლის შეთანხმების შესრულებისკენ მოუწოდა, რაზეც რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ უპასუხა, რომ ხეიმიმის საავიაციო ბაზიდან Су-35-ის აფრენა გამოიწვია ამერიკული თვითმფრინავის მიახლოებამ სირიაში დისლოცირებულ რუსულ სამხედრო-საზღვაო ობიექტთან.
რუსეთის სამხედრო უწყებაში არაერთხელ აღუნიშნავთ, რომ რუსული ავიაციის ფრენები სრულდება საჰაერო სივრცის გამოყენების საერთაშორისო წესების მკაცრი დაცვით. რუსეთის საჰაერო-კოსმოსური ძალების მფრინავები ცაში „არ ხულიგნობენ“. Су-35-ის მანევრები აშშ-ის მზვერავ თვითმფრინავებს უთითებენ, საით არ უნდა გაფრინდნენ. ამერიკელმა მფრინავებმა შესანიშნავად იციან ხმელთაშუა ზღვის თავზე „სახიფათო მანევრების“ შესრულების მიზეზები. მარტის დასაწყისში აშშ-ის გამანადგურებლები ოთხი საათის განმავლობაში აცილებდნენ რუსულ თვითმფრინავს Ту-142-ს ალასკის მახლობლად ნეიტრალური წყლების თავზე.
მიზნები და საშუალებები
სამხედრო-პოლიტიკური რეალობა იმგვარია, რომ რეგიონში, სადაც დღეს ამერიკული მზვერავი თვითმფრინავები დაფრინავენ, ხვალ შეიძლება Tomahawk-ის რაკეტები გამოჩნდნენ (პენტაგონში მათი რაოდენობა 5 ათასამდეა). სირიაში ასეთი რამ ერთხელ უკვე მოხდა (2017 წლის აპრილში).
Boeing P-8A Poseidon-ს „საპატრულოს“ და „გემსაწინააღმდეგოს“ უწოდებენ, მაგრამ მისი შესაძლებლობები გაცილებით ფართოა. თვითმფრინავს ხმელთაშუა ზღვის თავზე შეუძლია ხმელეთზე დისლოცირებული სამხედრო ობიექტების რადიოტექნიკური დაზვერვა. ამას წინათ „პოსეიდონი“ აღიჭურვა საძიებო რადარით - Advanced Airborne Sensor-ით, რომელიც ხმელეთზე სამიზნის აღმოჩენის შესაძლებლობას იძლევა. მრავალმიზნიანი რადიოლოკატორი Raytheon AN/APS-137D „ხაზავს“ ადგილის დეტალურ რუკებს, პოულობს სამიზნეს ჰაერსა და წყლის ზედაპირზე.
თვითმფრინავს შეუძლია საბრძოლო ამოცანების ფართო სპექტრის გადაჭრა თანამედროვე სამიზნე-სანავიგაციო კომპლექსის - Smiths Aerospace-ის წყალობით. საბრძოლო მოქმედებების შემთხვევაში „პოსეიდონი“ აღჭურვილია არა მხოლოდ ბომბებით ან Mk.54 ტორპედოებით, არამედ მაკორექტირებელი SLAM-ER ავიაბომბებით, რომლებიც იმართება გემსაწინააღმდეგო AGM-84K Harpoon რაკეტებით, AGM-65 Maverick რაკეტებით და AIM-120 AMRAAM რაკეტებით, რომლებიც გამანადგურებლებთან საბრძოლო მოქმედებების წარმოების შესაძლებლობას იძლევა. შემთხვევითი არ არის ავტორიტეტული ამერიკული გამოცემა The National Interest-ის შენიშვნა: „კონფლიქტის წარმოქმნის შემთხვევაში, ეს თვითმფრინავები შეასრულებენ ყაჩაღობით დაკავებული წყალქვეშა გემების აღმოჩენისა და განადგურების, ასევე მოწინააღმდეგის წყალზედა ხომალდების გადაადგილების თვალთვალის უმნიშვნელოვანეს ამოცანას“.
ამერიკელების პროტესტი ამ ფონზე აშკარად უადგილოა. საბრძოლო დაზვერვის მისიის აღკვეთა რუსული სამხედრო ბაზების მიმართ ტურბულენტობის მეთოდით P-8A Poseidon-ის ეკიპაჟისთვის (ცხრა ადამიანი) - ყველაზე ნაკლები ბოროტებაა გამანადგურებელ Су-35-თან საბრძოლო მორიგეობის ზონაში შეხვედრის დროს.
თუ შეერთებული შტატები ეცდება, მომავალშიც არ შეიმჩნიოს რუსეთის ინტერესები რეგიონში, უსიამოვნო შეხვედრები ცაში, ზღვასა და ხმელეთზე ალბათ გაგრძელდება. რეგიონში აშშ-ის დაკარგული ერთპიროვნული გავლენა უკვე აღარ დაბრუნდება, თუმცა ვაშინგტონი ცდილობს საქმის გამოსწორებას იორდანიაში, სირიის მახლობლად, F-35A გამანადგურებლების დემონსტრაციულად გადასროლით.
რუსეთი - საიმედო დამცველი
სირიის მიწაზე ლეგიტიმურადაა განლაგებული რუსეთის სამხედრო ბაზები ხმეიმიმსა (საჰაერო-კოსმოსური ძალები) და ლატაკიაში (სამხედრო-საზღვაო ძალები). აქ თავმოყრილია რუსეთის ფედერაციის თავდაცვის სამინისტროს სტრატეგიული მნიშვნელობის მქონე ობიექტები, გამოყენებულია შეიარაღებისა და სამხედრო ტექნიკის უახლესი ნიმუშები, საზღვაო მფრინავი რაკეტები და საჰაერო მფრინავი რაკეტები, საბრძოლო მანქანები „ტერმინატორი“, აქვე გამოიცადა „არმატას“ Т-14 ტანკები.
პერიოდულად სირიაში მოქმედებენ ნატოს რადარებისთვის შეუმჩნეველი უახლესი საავიაციო Су-57 კომპლექსები. ეს ყველაფერი დასავლელი სტრატეგების არაჯანსაღ ინტერესს იწვევს. თანაც ინტერესს იწვევს არა იმდენად ტექნიკური მახასიათებლები, არამედ ობიექტების განლაგების ადგილები და კოორდინატები.
რუსეთის ძალებისა და მაღალი ტექნოლოგიების კონცენტრაციის რაიონებს ესაჭიროება საიმედო დაცვა ჰაერიდან, ზღვიდან და ხმელეთიდან. ამიტომ სირიის მიწაზე მუდმივად მორიგეობენ საზენიტო სარაკეტო სისტემები С-400 „ტრიუმფი“, საზენიტო სარაკეტო კომპლექსები С-300 „ფავორიტი“ და სხვ.
სამხედრო მუქარასა და ხმელთაშუა ზღვაში ძალის აშკარა დემონსტრირებას რუსეთი ანალოგიურად პასუხობს. რუსეთს ფედერაციის ჯარები სირიის ტერიტორიაზე რესპუბლიკის ხელისუფლების ოფიციალური თხოვნის საფუძველზე იმყოფება, ხოლო აშშ-ის სამხედრო-საზღვაო ძალების მე-6 ფლოტის გემები და ავიაცია ხმელთაშუა ზღვის რეგიონში - საკუთარი ინიციატივით. სირიაში ამერიკელი სამხედრო მოსამსახურეებიც არავის დაუპატიჟებია.
P.S. რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს!