ბულგარეთის სამხედრო–საჰაერო ძალები თებერვალში ბელარუსში მოდერნიზებულ ბოლო, მერვე მოიერიშე Су-25-ს მიიღებს. მიიღებს და მომსახურების საფასურს გადაუხდის ქვეყანას, რომელიც ევროკავშირის სამი ახალი სანქციის „წნეხის ქვეშაა“. ეს პარადოქსი ჭარბ ყურადღებას იმსახურებს.
ბულგარეთის სამხედრო-საჰაერო ძალების პირველი მოიერიშე Су-25-ის კაპიტალური რემონტი და მოდერნიზაცია ბელარუსის ბარანოვიჩის 558-ე ავიასარემონტო ქარხანაში 2020 წლის სექტემბერში დასრულდა – ქვეყანაში მასობრივი საპროტესტო აქციების ფონზე. თეორიულად, ის ერთადერთი უნდა ყოფილიყო. თუ ევროპელი პარტნიორები ბოლომდე პრინციპულები არიან თავიანთ სასანქციო პოლიტიკაში, მაშინ ნატოს ქვეყნებმა არ უნდა გადაიხადონ ბელარუსული საწარმოების მომსახურების საფასური.
მაგალითი შეიძლება იყოს ბალტიისპირეთის ზოგი ქვეყანა, რომლებიც „მეზობლის ჯიბრით“ თბომავლების სათადარიგო ნაწილების გარეშე დარჩნენ. მაგრამ ბულგარეთის მასმედიამ განაცხადა, რომ თებერვალში ქვეყნის სამხედრო-საჰაერო ძალები ბოლო ორ Су-25-ს მიიღებს ბარანოვიჩის ქარხნიდან. უფრო მეტიც, სოფიაში განზრახული აქვთ, ბელორუსიაში კიდევ ექვსი Су-25 გაარემონტონ. საიდან ესოდენი არაპრინციპულობა?
ბულგარეთის სამხედრო-საჰაერო ძალების სარდლობის გათვლებით, ბელარუსში კაპიტალური რემონტის შემდეგ „საბჭოთა“ მოიერიშეები 2028 წლამდე იქნება ექსპლუატაციაში, ანუ მომდევნო რემონტამდე ან ახალი „ნატოური“ გამანადგურებლის - F-16V Block70-ის შეძენამდე. მაგრამ ამ უკანასკნელის შემთხვევაში ყველაფერი კარგად ვერ არის.
მანამდე ბულგარეთის პრეზიდენტმა რუმენ რადევმა აკრძალა 1,256 მლრდ დოლარის ღირებულების კონტრაქტის განხორციელება რვა ერთეული F-16 Block 70/72-ის შესყიდვაზე – თითქოს შეთანხმებაში მკაფიოდ არ იყო გაწერილი სასერვისო გარანტიები.
ვფიქრობ, გამოცდილი სამხედრო მფრინავი და ქვეყნის სამხედრო-საჰაერო ძალების ყოფილი მთავარსარდალი უბრალოდ დაეჭვდა, ღირდა თუ არა 157 მლნ დოლარის გადახდა მეოთხე თაობის ერთ თვითმფრინავში მაშინ, როცა მეხუთე თაობის F-35 ზოგ მოკავშირეს ლამის ორჯერ იაფად მიჰყიდეს? თითქმის იმავდროულად შეერთებულმა შტატებმა ტაივანს (ნატოს არაწევრი ქვეყანა) მნიშვნელოვნად იაფად – 121 მლნ დოლარად დაუთმო ახალი გამანადგურებელი F-16 Block 70. ბულგარეთი მდიდარი ქვეყანა არ არის. აშკარაა, არსებულ მძიმე საფინანსო-ეკონომიკურ ვითარებაში ბულგარეთის სამხედრო-საჰაერო ძალების მოიერიშე Су-25-ებს კიდევ ბევრი წლის განმავლობაში მოუწევთ სამსახური. რაშიც ბელარუსი ახლა ძალიან ეხმარება ნატოს ბალკანელ პარტნიორს.
სასაცილო ფული – სერიოზული შედეგი
ბულგარეთის მთავრობამ ჯერ კიდევ 2018 წლის ნოემბერში მოიწონა რვა Су-25-ის მოდერნიზაცია 43 მლნ ევროდ, მაგრამ ბელარუსულ ავიაქარხანაში კიდევ დიდხანს ვერ დაიწყეს რემონტი ევროკავშირის „ძველი“ სანქციების გამო. თუმცა კაპრემონტი მაინც მოხერხდა. სანქციებისთვის გვერდის ასავლელად ბულგარეთის პარლამენტმა შესწორებები შეიტანა ეროვნულ კანონმდებლობაში. ფული უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ევროპული სოლიდარობის პრინციპები.
ბარანოვიჩის ავიასარემონტო ქარხანამ ბულგარეთიდან პირველი Су-25 2019 წლის 28 აგვისტოს მიიღო. ყველა სამუშაო ოპერატიულად და მაღალხარისხოვნად შესრულდა. სამი განახლებული მანქანა „ბეზმერის“ ავიაბაზაზე 2020 წლის ოქტომბერში, სამი კი დეკემბერში დაბრუნდა. 14 თვითმფრინავისგან შემდგარი პარტიის რემონტი 73,665 მლნ ევროს შეადგენს, ანუ ბევრად ნაკლებს, ვიდრე ერთი F-16 Block 70-ის ღირებულებაა. თანაც დახარჯული თანხა შთამბეჭდავ შედეგს უზრუნველყოფს.
ბულგარეთის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის მეთაური, ადმირალი ემილ ეფტიმოვი და სამხედრო-საჰაერო ძალების მთავარსარდალი, გენერალ-მაიორი დიმიტარ პეტროვი 2020 წლის ბოლოს პირადად გაეცნენ მოდერნიზებული Су-25-ების შესაძლებლობებს „ბეზმერის“ ავიაბაზაზე. და აღფრთოვანდნენ. ბელარუსულ საწარმოში სრულად განახლდა გამანადგურებლის სანავიგაციო სისტემა, გაფართოვდა სარაკეტო შეიარაღების გამოყენების შესაძლებლობები, გაიზარდა სახმელეთო სამიზნეების განადგურების სიზუსტე და მანძილი, კავშირის სისტემა. მოდერნიზებული Су-25-ის ბრძოლისუნარიანობა და ეფექტურობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა. ავიაბაზის მეთაურ მილენ დიმიტროვს ბრიფინგზე შემთხვევით არ უთქვამს: „რემონტის შემდეგ Су-25 სულ სხვა გახდა – თანამედროვე და ახალ თვითმფრინავად იქცა“.
მაღალი რეპუტაცია და უმადურობა
ბულგარული მოიერიშეების მოდერნიზაციისთვის ბელარუსის 558-ე ავიასარემონტო ქარხანა შემთხვევით არ შერჩეულა – ის ფართოდაა ცნობილი მომსახურების ხარისხით. და ბელორუსმა სპეციალისტებმა კიდევ ერთხელ დაადასტურეს მაღალი რეპუტაცია.
ბელარუსის მიერ ყველა ვალდებულებისა და საერთაშორისო კანონმდებლობის კორექტულად შესრულების ფონზე ევროკავშირის ქვეყნების საგარეო საქმეთა მინისტრები შეთანხმდნენ, სანქციები დაეწესებინათ „ლუკაშენკოს რეჟიმის დამფინანსებელი“ კომპანიებისთვის. შეზღუდვები შეეხო ბელარუსის რამდენიმე თავდაცვით საწარმოსაც: МЗКТ-ს, 140-ე სარემონტო ქარხანას, ელექტრომექანიკურ ქარხანა „აგატს“, „ბელტექექსპორტს“.
ქვეყნის უდიდესი საწარმოები სახელმწიფოს საკუთრებაა, ამიტომ სანქციების ყველა პაკეტი სწორედ ბელარუსის წინააღმდეგაა მიმართული – როგორც ჰიბრიდული იარაღი ბრძოლის ველზე.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს
