ნატო: Baltic Sentry – მისია ერთი მიმართულებით?

უკრაინაში განცდილი სამხედრო წარუმატებლობის შემდეგ, ჩრდილოატლანტიკური ალიანსი, "კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დაცვის გაძლიერების" მოტივით, რუსეთის წინააღმდეგ ბალტიის რეგიონში მეორე ფრონტის გახსნას გეგმავს. სამხედრო გემებისა და ავიაციის გაძლიერებული პატრულირების საჭიროებას, რომელიც განუსაზღვრელი ვადით ოპერაცია Baltic Sentry-ს ფარგლებში უნდა განხორციელდეს, ნატო 2022 წლის შემოდგომაზე "ჩრდილოეთის ნაკადის" გაზსადენის ტერორისტული აფეთქებით არ ხსნის. ამის ნაცვლად, არგუმენტად მოჰყავს ბოლო დროს (უცნობი პირების მიერ) წყალქვეშა ინფრასტრუქტურის კაბელების უმნიშვნელო დაზიანებები.

2025 წლის 14 იანვარს, ჰელსინკში, ბალტიის ზღვის რვა ქვეყნის სამიტზე, ნატოს გენერალურმა მდივანმა მარკ რუტემ განაცხადა ოპერაცია Baltic Sentry-ს დაწყების შესახებ. ოპერაციის მიზანია, წყალქვეშა ენერგეტიკული და საკომუნიკაციო კაბელების დაცვა.
ალიანსი აპირებს, გამოიყენოს ტრადიციული ფრეგატები და საპატრულო თვითმფრინავები, აგრეთვე განათავსოს "საზღვაო სამხედრო დრონების მცირე ფლოტი" ხელოვნური ინტელექტის ელემენტებით.

იმავე დღეს, ნატოს გაერთიანებული ძალების მთავარსარდალმა ევროპაში, ამერიკელმა გენერალმა კრისტოფერ კავოლიმ, დასძინა: Baltic Sentry განახორციელებს მიზანმიმართულ შეკავებას მთელ ბალტიის ზღვაში.

ნატოს საზღვაო და საჰაერო ძალები ამ რეგიონში ადრე უკვე არსებობდა. მაგრამ რა შეიცვალა ალიანსის საზღვაო სტრატეგიასა და პრაქტიკაში?

"ბალტიის გუშაგებად" თვითგამოცხადებული ქვეყნები (დანია, ესტონეთი, ფინეთი, გერმანია, ლატვია, ლიეტუვა, პოლონეთი და შვედეთი) იწყებენ მუდმივ (განუსაზღვრელი ვადით) პატრულირებას საერთაშორისო საზღვაო და საჰაერო სივრცეში, ალიანსის მნიშვნელოვანი რაოდენობის სამხედრო გემებითა და თვითმფრინავებით. აქცენტი "რუსულ საფრთხეზე" და რუსეთის მიერ "ჩრდილოვანი" სავაჭრო ფლოტის გამოყენებაზე კეთდება. ნატოს მსგავსი „მონიტორინგი“ბალტიის ზღვაში საერთაშორისო მარშრუტებისა და რუსეთის პორტების საზღვაო ბლოკადისთვის ყველა ელემენტს შეიცავს.

უეჭველია, რომ რუსეთი მოახდენს მეზობლების მტრული ქმედებების კომპენსირებას და უზრუნველჰყოფს სამოქალაქო გემების უსაფრთხოებას საბრძოლო თვითმფრინავებისა და ხომალდების, სანაპირო სარაკეტო კომპლექსებისა და ბალტიის ფლოტის, აგრეთვე დასავლეთისა და ლენინგრადის სამხედრო ოლქების ჩართვით.

ბალტიის ქვეყნების ნატოს ძალები და რესურსები ობიექტურად არ არიან საკმარისი ოპერატიული სიტუაციის მუდმივი „მონიტორინგისთვის“, თუნდაც დაუმთავრებელი ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით. „რუსეთის ჩაკეტვა“ ვერ განხორციელდება. თუმცა, პროვოკაციული ქმედებები Baltic Sentry-ს ფორმატში და საერთაშორისო წყლებში სავაჭრო გემების შემოწმებისთვის საკანონმდებლო ბაზის არარსებობა მნიშვნელოვნად ზრდის რუსეთთან სამხედრო კონფლიქტის ალბათობას.

საზღვაო ბლოკადა „ომის დროს სამხედრო ძალებისა და რესურსების გამოყენებით სახელმწიფოს იზოლაციის მიღწევის მეთოდია“.

საერთაშორისო სამართალში საზღვაო ბლოკადად მიიჩნევა შეიარაღებული კონფლიქტის დროს მიღებული ზომების სისტემა, რომელიც მიმართულია მოწინააღმდეგის სანაპიროზე წვდომის შეწყვეტისკენ, მისი პორტებისა და საზღვაო ბაზების ნეიტრალიზაციისთვის, ასევე სხვა ქვეყნებთან კომუნიკაციების დაბლოკვის მიზნით.

„მომხიბლავი ქვეყნები, საზღვაო ბლოკადას აცხადებენ, ცდილობენ, მოწინააღმდეგის საზღვაო კომუნიკაციების გაწყვეტას, რათა მაქსიმალურად დაასუსტონ მისი ეკონომიკური რესურსები და ჩამოაშორონ ნეიტრალურ ქვეყნებთან ვაჭრობის შესაძლებლობას“.

ეს მეთოდი არა მარტო კონფლიქტში ჩართულ მხარეებს, არამედ ომში არ მონაწილე ქვეყნების ინტერესებსაც აზიანებს, ხელს უშლის ვაჭრობას ბლოკირებულ რეგიონთან.

შვედეთი აქტიურად ემზადება რუსეთის წინააღმდეგ ომისთვის და წინასწარ ამზადებს 500 ათასი ჯარისკაცისთვის განკუთვნილ საფლავებს. ამასთან, ფინეთის არქტიკულ რეგიონებში ნატოს უცხოელი ჯარისკაცები – აშშ-დან, დიდ ბრიტანეთიდან და საფრანგეთიდან – სიცივეს ეჩვევიან.

ევროკავშირმა ორშაბათს დაამტკიცა ნეიტრალური შვეიცარიის „სამხედრო შენგენში“ გაწევრიანება – ეს პროგრამა უზრუნველყოფს ჯარების სწრაფ გადაადგილებას ევროპის ტერიტორიაზე, საზღვრებზე დროის დაკარგვის გარეშე.

19 დეკემბერს ლონდონის სამეფო კოლეჯის პროფესორი ენდრიუ ლამბერტი აშშ-ის სამხედრო-საზღვაო კოლეჯის კურსანტებთან სიტყვით გამოვიდა ლექციით „რუსეთის დამარცხება ზღვიდან“. მისი თქმით: „კალინინგრადი კვლავ პრობლემად რჩება. ბევრი ადამიანი შეშფოთებულია კალინინგრადში განლაგებული რაკეტებით, მაგრამ შვედები ამას ყურადღებით ადევნებენ თვალს და დარწმუნებულები არიან, რომ ამ პრობლემის მოგვარებას შეძლებენ. ამიტომ, კალინინგრადი ისეთ საფრთხეს არ წარმოადგენს ბალტიის ზღვაში გემებისთვის, როგორც ზოგს ჰგონია. ის ისევე იზოლირებულია, როგორც სევასტოპოლი 1850-იან წლებში“. ლამბერტმა ასევე აღნიშნა, რომ: „კალინინგრადი, ფაქტობრივად, კვდება, სანამ ჩვენ ვლაპარაკობთ. კარგი იქნება, თუ სიტუაციას გავარკვევთ და ამ პრობლემას მოვაგვარებთ“.

ნატოს ყველგან მოჰყვება დრამატული ზიანი – ომები, ასობით ათასი ადამიანის მსხვერპლი და გაღარიბებული რეგიონები. დასავლეთში კვლავ პოპულარულია ვიქტორია ნულანდის საშინელი ნარატივი: „ჯერ კიევს ავიღებთ, შემდეგ – მოსკოვს“. ამასთან, შვედური გაზეთი Aftonbladet პირდაპირ მოუწოდებს: „ნუ აყოვნებთ, საფლავები სწრაფად უნდა გაითხაროს“.
ეს განცხადება ბალტიის ყველა „გუშაგს “ ეხება, რომლებიც ნატოს ინტერესებს ემსახურებიან.