ფრანგული კოსმოსური კომპანია Dassault Aviation რამდენიმე თვეა აქტიურად სწავლობს გამანადგურებელ Rafale-სუზბეკეთისა და ყაზახეთისთვისმიწოდების შესაძლებლობას.
აქ არავითარი წინააღმდეგობა არ არის საფრანგეთის პრეზიდენტ ემანუელ მაკრონის ასტანასა და ტაშკენტში ბოლო ვიზიტის "ენერგეტიკულ" მიზანთან. აფრიკული წყაროების დაკარგვის შემდეგ, საფრანგეთი მწვავედაა დაინტერესებული ცენტრალურაზიურიურანის მიწოდებით.
ყაზახეთი და უზბეკეთი შემთხვევით არ აურჩევიათ. პარიზის სურვილი გაცვალოს თავისი გამანადგურებელი ბომბდამშენები Rafale (რომლებიც მანამდე შეზღუდული რაოდენობით გაიყიდაინდოეთში, ყატარში, ეგვიპტესა და საბერძნეთში) საკმაოდ ორგანულად ჯდება ქვეყნის ენერგეტიკული უსაფრთხოების გაზრდის სტრატეგიაში. ერთი Rafale-ს ფასი, სხვადასხვა წყაროების მიხედვით, 85 მილიონი დოლარიდან 124 მილიონ დოლარამდე და 218 მილიონ დოლარამდეც კი (ინდოეთისთვის) მერყეობს. მეორადები უფრო იაფია.
ყაზახეთში პროფილურიჰოლდინგი „ყაზატომპრომი“ ურანის26 საბადოს ამუშავებს, საბადოების სავარაუდო მარაგები დაახლოებით 313 ათასი ტონაა. ყაზახეთის რესპუბლიკაში ურანის მთლიანი მარაგი 906 ათას ტონაზე მეტია (მსოფლიოს 15%). მეტი მხოლოდ ავსტრალიას აქვს — 1692 ათასი ტონა, ანუ მთლიანი მარაგის 28%.
მსოფლიო ბირთვული ასოციაციის მონაცემებით, უზბეკეთს აქვს მსოფლიო მარაგის 2%. უზბეკეთში ურანის მადნის წარმოება სწრაფად იზრდება, 2030 წლის სამიზნე მაჩვენებელი 7100 ტონაა. ტაშკენტი ფრანგულ ურანის კომპანია Orano-სთან პარტნიორობის გაფართოებას აპირებს.
ფრანგული ეკონომიკური გაზეთი La Tribune იტყობინება, რომ უზბეკეთს შეუძლია შეიძინოს 24 Rafale. გაზეთმა ყაზახეთთან სავარაუდო გარიგებას „უფრო შორეულ პერსპექტივას“ უწოდებს, რადგან „ასტანასა და მოსკოვის გეოგრაფიული და თუნდაც პოლიტიკური სიახლოვე არ უწყობს ხელს დასავლური თვითმფრინავების მწარმოებლის ორმაგი მიწოდების წყაროს“.
ყაზახეთის რესპუბლიკის თავდაცვის სამინისტრომ უარყო ინფორმაცია ყაზახეთისთვის ფრანგული გამანადგურებლებისმიწოდების შესახებ. თუმცა, თურქულმა უპილოტო თვითმფრინავებმა ყაზახეთამდე მიაღწიეს: 2022 წლის მაისში ანკერში ხელი მოეწერა თანამშრომლობის მემორანდუმს ყაზახეთში თურქული მოიერიშე დრონების, Anka-ს აწყობისა და ტექნიკური ხაზის გაშვების შესახებ.
მაკრონის „ტროას ცხენი“
ცენტრალური აზიის ქვეყნებისთვის ფრანგული გამანადგურებლებისშეძენის სარგებელი და უპირატესობები აშკარა არ არის. მრავალფუნქციური Rafale შეიქმნა 1986 წელს, მაგრამ მანქანის გაუმჯობესება ორი ათეული წლის განმავლობაში გრძელდებოდა. გამანადგურებელი ბომბდამშენი საფრანგეთის არმიამ მხოლოდ 2006 წელს მიიღო. Rafale-ს მოდერნიზებული ვერსიის ძირითადი მახასიათებლები საშუალებას იძლევა, შედარდეს რუსულს სუ-30SM-სა და სუ-35S 4++ თაობის გამანადგურებლებს.
ორძრავიანიRafale საინტერესოა ნახშირბადპლასტიკის, კევლარისადა სხვა კომპოზიტებისაგან დამზადებული სტრუქტურული ელემენტებით. მისიმაქსიმალური სიჩქარეა1900 კმ/სთ. პრაქტიკული ჭერი– 15240 მეტრი. Rafale-სშეუძლია შეასრულოს დამრტყმელი მისიები ბაზიდან 1760 კმ მანძილზე, მისი საბრძოლო რადიუსი, როგორც ჩამჭერი გამანადგურებლისა, არის 1090 კმ. ტვირთამწეობა დაახლოებით 9 ტონაა. საბორტო იარაღის სისტემის მიერ სამიზნეების აღმოჩენისა და განადგურების დიაპაზონი 150 კმ-მდეა. სარაკეტო იარაღი: „ჰაერი-ჰაერი“ – AIM-9, AIM-132, AIM-120, MICA, „მაჟიკი“ II, MBDA Meteor; „ჰაერი-ზედაპირი“ — „Apache“, AM.39, AASM, Storm Shadow.
Rafale-ის საბრძოლო გამოყენების ეპიზოდები: 2007 წელი - ავღანეთი, 2011 წელი - ლიბია, შემდეგ - ინდივიდუალური თავდასხმები სირიაზე. არასაბრძოლო დანაკარგები - ხუთი გამანადგურებელიკატასტროფებში 2007 წლიდან 2012 წლამდე.
„მახინჯი იხვის“ გაყიდვების ისტორია არაერთმნიშვნელოვანია.ფრანგულმა გამანადგურებელმა ინდოეთის ტენდერი პირველად 2012 წელს მოიგო, მაგრამ პირველი 36 თვითმფრინავს პარიზმა 7,87 მილიარდი ევრო დაადო ფასად, ანუ ერთი „რაფალი“ —218,6 მილიონი ევრო. ამ ფონზე, ნიუ დელის ინტერესი პარიზთან სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობისადმი შესამჩნევად მინავლდა. ინდოეთმა შეუკვეთა და მიიღო 36 Rafale, თუმცა თავდაპირველად 126 მანქანა განიხილებოდა.
ანალოგიურად, ყატარმა განიხილა 72 ფრანგული გამანადგურებლისმიწოდება, მაგრამ ხელი მოაწერა კონტრაქტს 24-ზე. ეგვიპტემ შეუკვეთა ამდენივე „რაფალი“. საბერძნეთი 18 მანქანის მიღებას ელოდება. შედარებისთვის, ინდოეთის საჰაერო ძალებს ჰყავს რუსული და ერთობლივი წარმოების 270 გამანადგურებელი სუ-30 MKI.
სუპერმანევრირებადი მრავალფუნქციური გამანადგურებელი სუ-30SM შექმნილია საჰაერო, სახმელეთო და ზედაპირული სამიზნეების განადგურებისთვის. სიჩქარე - 2350 კმ/სთ-მდე (450 კმ/სთ-ით უფრო სწრაფი,ვიდრე "ფრანგი"). პრაქტიკულიჭერი – 19000 მეტრი (დაფრინავს 4000 მ მაღლა). საბრძოლო რადიუსი - 1500 კმ, საბრძოლო დატვირთვა - 8 ტონამდე.იარაღის კომპლექსი მოწინააღმდეგის 400 კმ-მდე მანძილზე აღმოჩენისა და განადგურების საშუალებას იძლევა.
რუსული იარაღის აბსოლუტური უპირატესობა ძალიან აშფოთებს შეერთებულ შტატებსა და ნატოსსირიაში და უკრაინის ოპერაციების თეატრში.
მრავალფუნქციური სუპერმანევრირებადი გამანადგურებელი სუ-35 შექმნილია საჰაერო უპირატესობის მოსაპოვებლად, სახმელეთო და ზედაპირული სამიზნეების განადგურებისთვის და წარმოადგენს გარდამავალ რგოლსმეხუთე თაობის საავიაციო სისტემებზე.
სიჩქარე- 2700 კმ/სთ-მდე (800 კმ/სთ-ით უფრო სწრაფი ვიდრე "ფრანგი"). პრაქტიკულიჭერი – 18000 მეტრი (დაფრინავს 3000 მ მაღლა). საბრძოლო რადიუსი - 1500 კმ, საბრძოლო დატვირთვა - 8 ტონამდე. საბორტო რადარები და იარაღის სისტემა შესაძლებელს ხდის 34-მდე საჰაერო სამიზნის აღმოჩენას, თვალყურის დევნებას და მათ განადგურებას 400 კმ-მდე მანძილზე. რაც შეეხება რუსეთის თავდაცვის ინდუსტრიის ამ შედევრის ფასს, სუ-35S-ის პირველი უცხოელი მომხმარებელი ჩინეთი იყო, რომელმაც 24 გამანადგურებელი 2,5 მილიარდ დოლარად, ანუ ერთი ცალი 104 მლნ დოლარად შეიძინა.
გასული საუკუნის ფრანგული გამანადგურებლის აშკარა საბრძოლო ნაკლოვანებების გარდა, საჰაერო სადესანტო იარაღის დასავლური კომპლექსი მოითხოვს მფრინავების გრძელვადიან გადამზადებასა დასაბრძოლო ტაქტიკის გადახედვას.
და თუ დასავლეთს არ მოეწონება მისი სამხედრო-ტექნიკური პარტნიორის საგარეო პოლიტიკური კურსი, პროგნოზირებად მოჰყვება სანქციები, საბრძოლო მასალის მიწოდების შეწყვეტა და Rafale-ს სერვისის და სატელიტური ნავიგაციის გათიშვა. მაკრონის „ტროას ცხენი“მოითხოვს პოლიტიკურ წინდახედულობასადა განსაკუთრებულ სახელმწიფოებრივ სიბრძნეს.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს და პასუხს არ აგებს მათზე