სამი წლის შემდეგ: რა საჭიროა პროდუქციის მარკირება?

სამი წლის წინ რუსეთში პროდუქციის ეტიკეტირების სისტემის შექმნა დაიწყო. შემდეგ იგი ფართოდ გავრცელდა EAEU-ს წევრ ქვეყნებში და უზბეკეთში, მუდმივად ზრდიდა რა პროდუქციის ჯგუფების რაოდენობას, რომელთა მარკირებაც აუცილებელია.

რომელ პროდუქტთა ჯგუფებს ექნება მარკირება მომავალში და როგორ ფუნქციონირებს სისტემა, „პერსპექტიული ტექნოლოგიების განვითარების ცენტრის“ დირექტორმა მიხაილ დუბინმა ისაუბრა.

— ზუსტად სამი წლის წინ ამ ადგილზე გაფორმდა ხელშეკრულება სახელმწიფო-კერძო პარტნიორობის შესახებ, რამაც საფუძველი დაუდო რუსეთში სისტემის შექმნას. წელს ჩვენ აქტიურად ვმონაწილეობთ ბიზნეს პროგრამაში და წარმოგიდგენთ როგორც მიღწეულ შედეგებს რუსეთში, EAEU-ს სხვა ქვეყნებსა და უზბეკეთში არალეგალურ პროდუქტებთან ბრძოლის სფეროში, ისე სისტემის შესაძლებლობებს ხელისუფლებისა და ბიზნესებისთვის, რომლებიც უკვე ხელმისაწვდომია.

ფორუმის ფარგლებში ვგეგმავთ რამდენიმე ხელშეკრულების გაფორმებას რუსული ბაზრის ლიდერებთან, რომლებთანაც ან უკვე ვმუშაობთ, ან სამომავლოდ ვგეგმავთ თანამშრომლობის დაწყებას დაგეგმილ ექსპერიმენტებზე. ამრიგად, ჩვენ დავეხმარებით „ჩისტაია ლინიას“ — რძის პროდუქტების ერთ-ერთ უმსხვილეს მწარმოებელს, ოპტიმიზაცია გაუწიოს წარმოებისა და ლოჯისტიკის პროცესს სისტემა „ჩესტნი ზნაკის“ მონაცემების გამოყენებით.

ბიოლოგიურად აქტიური დანამატების ბაზრის ლიდერ „ელვართან“ ერთად, ჩვენ შევიმუშავებთ ინსტრუმენტებს არალეგალური საქონლის მიმოქცევასთან დასაპირისპირებლად. რადიოელექტრონული პროდუქტების ეტიკეტირების მოახლოებული ექსპერიმენტის მსვლელობისას ჩვენ შევთანხმდით ჰოლდინგ „როსელექტრონიკასთან“ თანამშრომლობაზე. ვაფორმებთ ხელშეკრულებას ექსპერიმენტში კოლეგების მონაწილეობის, შემდგომი თანამშრომლობისა და ინდუსტრიაში მარკირების განვითარების შესახებ.

— წელი აქტიური იყო: რამდენიმე საპილოტე პროექტი ამოქმედდა და რამდენიმე პროდუქტი უკვე ექვემდებარება სავალდებულო ეტიკეტირებას. რუსეთში ეს არის რძის პროდუქტები, მინერალური და ჩვეულებრივი წყალი. სასიხარულოა, რომ გაშვება ხდება საბოლოო ფასზე მნიშვნელოვანი გავლენის გარეშე. თავიდან იყო გარკვეული ფობიები კომპანიების მიმართ, ახლა კი პრაქტიკულ შედეგებს ვხედავთ. გავლენა, მაგალითად, რძის პროდუქტების საცალო ფასზე 1%-ზე ნაკლებია და თავდაპირველად ბაზრის შეფასებები და შიშები მნიშვნელოვნად მაღალი იყო.

ასევე ჩატარდა არაერთი ექსპერიმენტი. როგორც აღვნიშნე, არის ბიოდანამატები, ლუდი, სამედიცინო პროდუქტები, ანტისეპტიკები, ნიკოტინის ელექტრონული მიწოდების სისტემები. ეს ის ჯგუფებია, რომლებზეც ჩვენ უახლოეს მომავალში გავამახვილებთ ყურადღებას რუსეთში. ასევე იგეგმება პილოტების გაშვება ელექტრონიკისთვის და, შესაძლოა, ხიზილალისთვის. ეს არის ის, რაც რუსეთს ეხება.

EAEU-ს სხვა ქვეყნებში პროექტი აქტიურად ვითარდება და წინ მიიწევს. ჩვენ ვხედავთ, რომ ყირგიზეთში აქტიური სტარტია. კოლეგებმა უკვე არაერთი პროდუქტის ჯგუფი აამოქმედეს. აღსანიშნავია, რომ იქ, საპილოტე რეჟიმში, უკვე დაინერგა ციფრული აქციზის გადასახადი, როდესაც სისტემა გამოიყენება სააქციზო გადასახადის ბირთვად. მსგავსი ციფრული აქციზის პროექტი მუშავდება უზბეკეთში. იქ, ზოგადად, დანერგვა ძალიან სწრაფად ხდება: 1,5 წელიწადში 4 პროექტი წარმატებით დაიწყო.

გასულ წელს დაიწყო თამბაქოს, ლუდისა და ალკოჰოლური სასმელების მარკირება. ამ ხნის განმავლობაში სიგარეტზე აქციზის გადასახადი 20%-ით გაიზარდა. რაც შეეხება ალკოჰოლს, ორი ახალი ლეგალური წარმოების ობიექტი გამოჩნდა, იმპორტიორთა რაოდენობა 50%-ით გაიზარდა.

კიდევ ერთი კატეგორია, რომელიც ცოტა ხნის წინ - 15 აპრილიდან დაიწყო, არის საყოფაცხოვრებო ტექნიკა. უზბეკეთი გახდა პირველი ქვეყანა დსთ-ში, რომელმაც დაიწყო ამ ჯგუფის საქონლის მარკირება.

EAEU-ს ქვეყნებს რომ დავუბრუნდე, მინდა აღვნიშნო, რომ ყირგიზეთმა წარმატებით დაიწყო თამბაქოსა და ალკოჰოლის მარკირება. ყაზახეთში ფეხსაცმელი და თამბაქო, მათ შორის ე.წ. ალტერნატიული თამბაქოს ნაწარმი ექვემდებარება ეტიკეტირებას. ბელორუსიაში ეტიკეტირება დაინერგა რძის პროდუქტების, ფეხსაცმლის, ტანსაცმლისა და მანქანის საბურავების კატეგორიებში.

სომხეთი ასევე გეგმავს თამბაქოს მარკირების ამოქმედებას წელს. ეს სავარაუდოდ სექტემბერში მოხდება. ხოლო მომავალი წლის დასაწყისში, ალკოჰოლური პროდუქციაც დამარკირდება.

— განვითარების შესახებ ჯობია მარეგულირებლებს ჰკითხოთ, რადგან ჩვენ კერძო პარტნიორი ვართ და ინსტრუმენტს ვქმნით. ჩვენი ამოცანები მოიცავს მხარდაჭერის განვითარებას, საინფორმაციო სისტემის ფუნქციონირებას, მომხმარებელთა მომსახურებას, კომფორტულ და სწრაფ განხორციელებას მთელ სადისტრიბუციო ჯაჭვში და შემდგომ - მარეგულირებელებისთვის მონაცემების მიწოდებას. იქ, სადაც მარეგულირებლები ხედავენ ღირებულებას, ჩვენ მზად ვართ, იმ პროდუქტების ჯგუფებში განვვითარდეთ. სახელმწიფოსთვის კი მთავარი ეფექტი არის მოქალაქეების არალეგალური ან საშიში პროდუქტებისგან დაცვა და სისტემის ფისკალური ფუნქციის განხორციელება.

რუსეთში, სიგარეტის მაგალითზე, ჩვენ ვხედავთ, რომ ეს წარმატებით მიიღწევა: ყოველწლიურად ათობით მილიარდი რუბლი გროვდება, ანუ ეს არის დამატებითი გადასახადები და მოსაკრებლები. მეორე მხრივ, ჩვენ ვქმნით სახელმწიფოს ინდუსტრიის ციფრულ მოდელს, რომელიც საშუალებას გვაძლევს მივიღოთ ოპტიმალური მენეჯმენტის გადაწყვეტილებები.

ფარმაცევტულმა მაგალითმა აჩვენა, თუ როგორ ნაწილდებოდა ვაქცინები სისტემის მონაცემებზე დაყრდნობით. ჩვენ გვახსოვს, როგორ იყო მარტში აქტიური მატება, ყიდულობდნენ ყველაფერს, წამლების დეფიციტის შიშის გამო, მაგრამ აშკარად დავინახეთ, რომ დეფიციტი არ იყო. ამავდროულად, ანტიმონოპოლიურ რეგულირებაზე პასუხისმგებელ მარეგულირებლებს აქვთ წვდომა მარკირებაში „ჩემპიონების“ შესახებ მონაცემებზე. ჩვენ არ ვართ საკონტროლო სააგენტო, სამომავლოდ როგორ გამოიყენებენ ამ მონაცემებს სააგენტოები, მათ უნდა ჰკითხოთ.

რაც შეეხება EAEU-ში არსებულ გეგმებს, შემიძლია ვთქვა, რომ პროექტი დინამიურად ვითარდება ყველა ქვეყანაში. მაისში, ყაზახეთის ხელისუფლებამ წარმატებით დაასრულა ექსპერიმენტი შეფუთული წყლის მარკირების შესახებ და გამოაცხადა, რომ გეგმავს ამ კატეგორიაში სავალდებულო მარკირების შემოღებას მომავალი წლიდან. ასევე ყაზახეთში, იგეგმება წამლების მარკირების ეტაპობრივი გაშვების დაწყება მიმდინარე წლის ივლისში.

ყირგიზეთში წელს იგეგმება ალტერნატიული თამბაქოს ნაწარმის, ლუდის, ენერგეტიკული სასმელების, შაქრის შემცველი სასმელების და დაფასოებული წყლის მარკირების დაწყება. მომავალ წელს რესპუბლიკაში, გეგმის მიხედვით, მედიკამენტების გაშვება დაიწყება.

უზბეკეთში გაშვების აქტიურ ეტაპზეა ორი კატეგორია. პირველ რიგში, ეს მედიკამენტებია. ისინი უკვე ნებაყოფლობით საფუძველზე მარკირდება, 1 სექტემბრიდან კი სავალდებულო გახდება. მეორე კატეგორია არის თამბაქოს ნაწარმის სხვა სახეობები.

მარკირებისთვის შემდეგი ინდუსტრიები, რომლებიც ამჟამად ვითარდება უზბეკეთში, არის გაზის აღჭურვილობა და მცენარეული ზეთები. ასევე მუშავდება ხალიჩების მარკირება, რაც უზბეკეთის სიამაყეა, მაგრამ, სამწუხაროდ, ხშირად ყალბდება.

— ინტერესი ირის. ინფორმაციის სენსიტიურობიდან გამომდინარე, კონკრეტულ ქვეყნებს არ დავასახელებ. ეს რამდენიმე ქვეყანაა.

ჩვენ ვხედავთ, რომ ტექნოლოგიები, რომლებიც გამოიყენება რუსეთში, ეფექტურია და მსოფლიოში ანალოგი არ აქვს გარკვეულ საკითხებში. რუსეთში მარკირება ასევე ეფუძნება ონლაინ სალაროების წარმატებულ რეფორმას. ამის წყალობით ჩვენ შეგვიძლია გამოვთვალოთ მოხმარების მოცულობა — ქვეყანაში არსებული ყველა სალარო ინფორმაციას სისტემას გადასცემს. სხვა ქვეყნები, როცა ამას გაიგებენ, მოდიან ჩვენთან კითხვებით, რჩევებითა და იდეებით, როგორ დანერგონ სისტემა. რაში მონაწილეობისთვისაც მზად ვართ.

— მთავრობა აღნიშნავდა, რომ ამჟამად მხოლოდ მარკირება იზლევა საშუალებას, შენარჩუნდეს სააღრიცხვო სისტემა ქვეყანაში, როცა ყველა რეგულირება და კონტროლი ესოდენ შემცირებულია. რატომღაც, გაჩნდა მოსაზრება, რომ პარალელური იმპორტი — ეს კონტრაფაქტული საქონლის ნაკადია. დიახ, არის რისკები, მაგრამ ამ პროდუქტებთან დაკავშირებით იგივე მოთხოვნები და კონტროლის მექანიზმები მოქმედებს საზღვრის გადაკვეთისას და ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიაზე მიმოქცევისას. სწორედ მარკირება იქნება ინსტრუმენტი კონტრაფაქტის გასაძევებლად და დაეხმარება მყიდველებს ხარისხიანი პროდუქტის არჩევაში. პარალელური იმპორტის პირობებში მარკირება სახელმწიფოს ბაზრის მდგომარეობის გაგებას მისცემს, მომხმარებელს კი — ნდობას, რომ ფულს ხარჯავს რეალურ ბრენდზე. პარალელურმა იმპორტმა უნდა გამოიწვიოს მომხმარებლის ინტერესი ავთენტიფიკაციის მიმართ.

- მაგრამ პარალელური იმპორტის ლეგალიზაცია და მარკირების მოთხოვნა არ ეწინააღმდეგება ერთმანეთს? ეს ხომ ოფიციალურმამომწოდებელმა უნდა გაუკეთოს მარკირება საქონელს, მაგრამ ახლა ბევრი საქონლის ოფიციალურად შემოტანა შეუძლებელია.

- მთლად ასე არ არის. მწარმოებელსაც შეუძლია მარკირება და იმპორტიორსაც —სხვა სახელმწიფოსტერიტორიაზე ან საბაჟო საწყობში. იმპორტიორს საბაჟო კონტროლის გავლისას უნდა ჰქონდეს საქონლის ორიგინალობის დამადასტურებელი ყველა საჭირო დოკუმენტი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, საქონელი არ შემოვა ქვეყანაში. ჩვენ ვმუშაობთ საკანონმდებლო ჩარჩოში და თუ ხელისუფლება გადაწყვეტს, რომ ეს პროდუქცია შეიძლება შემოვიდეს ბაზარზე, ჩვენ მათთან ვიმუშავებთ.