საქართველოში, ისევე, როგორც მსოფლიოს უმეტეს ქვეყნებში, კრიპტოვალუტების ტრეიდინგი, ანუ ფულით ვაჭრობა ნაკლებად შრომატევად საქმიანობად ითვლება და ხშირად იოლად მიღებულ შემოსავალთანაც არის გაიგივებული. სწრაფად და მარტივად გამდიდრების სურვილით შეპყრობილი ადამიანები კი ნაცნობ-მეგობრების რჩევით ან სხვისი მიბაძვით დაუფიქრებლად ჰკიდებენ ხელს ამ ბიზნესს, თანაც ისე, რომ წარმოდგენაც არა აქვთ მასთან დაკავშირებულ რისკებზე. შედეგიც არ აყოვნებს და ხშირად მოგების ნაცვლად ისიც იკარგება, რაც იყო ჩადებული საქმიანობის დასაწყისში.
- რა არის კრიპტოვალუტების ტრეიდინგი და რამდენად მომგებიანია საქმიანობის ეს სფერო?
- პირველ რიგში უნდა აღინიშნოს, რომ კრიპტოვალუტით ვაჭრობა ძალიან ჰგავს სხვა აქტივებით ვაჭრობას, ანუ თქვენ წინააღმდეგ თქვენნაირი და თქვენზე უფრო მცოდნე ადამიანია, რომელიც მუდამ ცდილობს თქვენი პოზიცია (Order position) უფრო სარფიანად ჩაიგდოს ხელში. ამას კი დამწყები ტრეიდერები ხშირად არ ითვალისწინებენ. ფულით სავაჭრო პლატფორმებზე, ანუ ბირჟებზე ვაჭრობა დიდ გამოცდილებას და თეორიულ ცოდნას მოითხოვს. თუმცა აქ, გარდა ფუნდამენტური ანალიზისა, საჭიროა ტექნიკური ანალიზის ღრმა ცოდნაც. საერთოდ, ერთი რამ მინდა ვურჩიო დამწყებ ტრეიდერებს – რა დეპოზიტითაც იწყებთ ვაჭრობას, შეეგუეთ იმას, რომ ის უკვე დაკარგულია. ეს რჩევა თქვენ დიდი დეპოზიტების უცებ დაკარგვისგან დაგიცავთ.
- ვის შეუძლია იყოს ტრეიდერი და რა არის ამისთვის საჭირო?
- ტრეიდინგის დაწყება ყველას შეუძლია, მაგრამ 90% ამ საქმიანობას პირველივე დეპოზიტის წაგების შემდეგ ანებებს თავს და დიდხანს მიჰყვება ნეგატიური ემოციები. ადვილი არაა უეცრად დიდი ფულის დაკარგვა და შემდეგ დასკვნების გამოტანა, სად დავუშვით შეცდომები. მთავარი რჩევა დამწყებთათვის – ნუ აჰყვებით სარეკლამო მოწოდებებს ე.წ. „შუამავალი“ ბროკერების მეშვეობით. ისინი უამრავი გზით (სატელეფონო ზარები, მეილები, SMS-ები და სხვა საკომუნიკაციო არხები) ცდილობენ უცოდინარი ადამიანების ფსიქიკაზე ზემოქმედებას, მათში სიხარბის გაღვივებას, მოუწოდებენ მათ უზომო შემოსავლების მიღებისკენ. სამწუხაროდ, ყველა მათგანი მხოლოდ მახეა, ისინი სთავაზობენ მათ თავის ე.წ. „ფინანსური კონსულტანტების“ რჩევებს და ვითომ მხარდაჭერას, რაც აბსოლუტური ბლეფია.
საერთოდ, თუ ვინმეს უნდა კრიპტოვალუტით ვაჭრობის დაწყება, არანაირი პლატფორმები და კონსულტანტები არაა საჭირო, ნებისმიერ კრიპტობირჟაზე დარეგისტრირების შემდეგ შეუძლია შეიტანოს თანხები და ივაჭროს ყველანაირი „ფინანსური კონსულტანტების“ გარეშე.
www.coinmarketcap.com-ზე შეგიძლიათ იხილოთ მსოფლიოში ყველა მეტ-ნაკლებად ცნობილი კრიპტობირჟა (Exchange), მთავარია ცოტა მეტი ყურადღებით შეისწავლოთ მათი რეგისტრაცია/ვერიფიკაციის წესები და აქტივების შეტანა/გატანის პირობები (ქვეყნების მიხედვით განსხვავდება).
- რა რისკებთან არის ეს საქმიანობა დაკავშირებული და რა პრობლემების წინაშე შეიძლება აღმოჩნდეს დამწყები?
- როგორც ზემოთ აღვნიშნე, უმთავრესი რისკი უცოდინრობა და საპირისპირო მხარის კომპეტენციის არასაკმარისად შეფასებაა. აქ ხდება ორ მხარეს შორის ვაჭრობა და ერთი მხარე აუცილებლად წაგებულია, მეორე – მოგებული. სავაჭრო პოზიციის დახურვისას შეუძლებელია ორივე მოგებული დარჩეს. ამიტომ ყველას კატეგორიულად ვურჩევ – სანამ კრიპტოვალუტით ვაჭრობას დაიწყებთ, მიებაროთ შედარებით მცოდნე ადამიანს, მოსწავლედ, უხადოთ ფული გამოცდილების გაზიარებაში, კარგად შეისწავლოთ მისი შეცდომები და მხოლოდ ამის მერე გაბედოთ თავადაც ვაჭრობა.
- თაღლითობის შემთხვევები თუ არის ამ სფეროში და როგორ უნდა დავიცვათ თავი მათგან?
- სამწუხაროდ, ამ სფეროში თაღლითების რაოდენობა გეომეტრიული პროგრესიით იზრდება, განსაკუთრებით ბოლო წლის განმავლობაში, როდესაც მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს უკვე ერთხელ მაინც სადღაც აქვს გაგონილი, რომ კრიპტოვალუტა მკვეთრად იზრდება ფასში და ამაზე შეიძლება შემოსავლის მიღება. ხალხი პანდემიის გამო იძულებულია სახლში იჯდეს და ახალი შემოსავლები ეძებოს. საერთოდ, თაღლითები ყოველთვის სპეკულირებენ ისეთი თემებით, სადაც მოსახლეობის ფართო მასებს მწირი ცოდნა აქვთ, ან საერთოდ არ გააჩნია წარმოდგენა, რასთან აქვთ საქმე. მიუხედავად იმისა, რომ კრიპტოვალუტის ინვესტიციაში და, განსაკუთრებით, მათ ვაჭრობაში, ანუ ტრეიდინგში სულ რამდენიმე თვეშიც კი ძალიან დიდი მოგების მიღებაა შესაძლებელი, მე ყველას მოვუწოდებ, თავი შეიკავონ ისეთი ქმედებისგან, რაზეც ზედაპირული წარმოდგენაც კი არ გააჩნიათ, ეს მხოლოდ დიდ უსიამოვნებებს მოუტანს მათ.
ამ ბოლო დროს განსაკუთრებით ხშირად მეკითხებიან ისეთ კომპანიებზე, სადაც ხდება მოპატიჟებით გაწევრიანება, ანუ ე.წ. რეფერალური პროგრამით. მე რამდენიმე ათეული შემთხვევა შევისწავლე და აბსოლუტურად ყველა მათგანი თაღლითური გზით ცდილობს ფინანსური პირამიდის პრონციპით მოიზიდოს ახალი წევრები, მათ შენატანების ხარჯზე დაუფაროს ძველ წევრებს მოგების ნაწილი, ხოლო უმეტესი მოგება თვითონ მიისაკუთროს. ეს ყველაფერი ამოფარებულია ლამაზად შეფუთულ ლეგენდებს, სადაც უამრავი ფსევდო-მილიონერი გიყვებათ, თუ რამდენად დიდი და რევოლუციური აღმოჩენაა კრიპტოვალუტა და რამხელა წარმატებას მიაღწია მათმა „კომპანიამ“. ძალიან ყურადღებით უნდა დავაკვირდეთ ხოლმე მათი ე.წ. „ლიდერების“ და „მენეჯერ–პარტნიორების“ საუბარს, უმეტეს შემთხვევაში მათ ზედაპირული წარმოდგენაც კი არ აქვთ კრიპტოვალუტებზე.
ასევე არ ვურჩევ არავის ნაკლებად ცნობილ ბირჟებზე რეგისტრაციას, განსაკუთრებით აზიის ქვეყნებში. იქ არაერთხელ დაფიქსირებულა აქტივის გამოტანის პრობლემები.
კრიპტოვალუტა ძალიან პერსპექტიული და მომგებიანი სფეროა, თუმცა მოსახლების უმეტესი ნაწილი ამ სფეროში საერთოდ გაუთვიცნობიერებელია და ზუსტად ამით სარგებლობენ თაღლითებიც.
- როგორ უნდა მივაღწიოთ წარმატებას ამ სფეროში?
- ეს სფერო არაა ყველასთვის, როგორც ამას ე.წ. „ფინანსურ-ბროკერული“ კომპანიები გპირდებიან. ასევე ამ სპეციალობის ათვისებას ნუ ეცდებიან ის ადამიანები, ვისაც საკუთარი ემოციების თითქმის ნულამდე დაყვანა და ცივი გონებით აზროვნება არ შეუძლია. ამ საქმეში აზარტი ძალიან დამღუპველია. მაგრამ თუ მაინცდამაინც გაქვთ სურვილი ამ რთულ და მაღალრისკიან საქმეს მოჰკიდოთ ხელი, აუცილებლად მიებარეთ რომელიმე სასწავლებელს (online-რეჟიმში ბევრის მოძებნაა შესაძლებელი), რომლებიც გარკვეული თანხის სანაცვლოდ შეეცდებიან გადმოგცენ საჭირო ცოდნა და გამოცდილება. მე სპეციალურად არ გამოვიყენე სიტყვა – „გასწავლიან“. როგორც კი გაიგებთ, რომ ვინმე უფასოდ გთავაზობთ ტრეიდინგის სწავლებას, ან თაღლითია და სურს თქვენი დანაზოგების დაუფლება, ან თვითონაც არაფერი გაეგება და თქვენზე ატარებს ექსპერიმენტებს.
ნატა პატარაია