მაქსიმ სოკოლოვი
ამის გარეშე მოქალაქეებს ევროკავშირში შესვლის უფლება არ ექნებათ. შეთანხმება ჯერჯერობით მხოლოდ პრინციპულია. დეტალურად პროექტი სამი თვის შემდეგ იქნება წარმოდგენილი.
დეტალებში ვინც იმალება, ეს ყველამ იცის. იგივე ეხება ვაქცინირებულის პასპორტსაც.
პირველ რიგში, გაურკვეველია, რას მოუხერხებენ იმ ადამიანებს, რომლებისთვისაც ვაქცინაციას უკუჩვენება აქვს. დროებითი უკუჩვენებების შემთხვევები, ასე თუ ისე, გასაგებია. მაგალითად, ცოტა ხნის წინ გადატანილი კორონავირუსული ინფექცია. ამ შემთხვევაში, ისევე, როგორც სხვა ინფექციური დაავადებებისას, გარკვეული დროით დაცდაა საჭირო და მერე უკვე თამამად შეიძლება აცრა. მაგრამ არსებობს მუდმივი ქრონიკული დაავადებები და როგორ უნდა მოიქცნენ ასეთი დაავადებულებები? ალბათ გადაადგილების უფლება უნდა შეეზღუდოთ. თანაც ქრონიკული სნეულებები მძიმეა და დაავადებულებები მალე დაიხოცებიან. არ არის ადამიანი — არ არის პრობლემა. სულაც არ არის საჭირო, რომ მძიმე ქრონიკული დაავადებების მქონეები აქეთ-იქით მოგზაურობდნენ ევროპაში.
მაგრამ საქმე ამით არ შემოისაზღვრება.
მსოფლიოში ახლა უკვე არის ბევრი ვაქცინა და, დიდი ალბათობით, კიდევ მეტი იქნება. საკითხავი ისაა, კონკრეტულად რომელი ვაქცინით აცრა გასცემს ევროკავშირის სერტიფიკატის მიღების უფლებას?
ჩრდილოატლანტიკურ სამეულს – Pfizer/BioNTech-ს, Moderna-სა და AstraZeneca-ს ბიუროკრატიული წინაღობები, სავარაუდოდ, არ შეექმნებათ. „აიცერი „ფაიზერით“ და მიიღე აუსვაისი“, სხვაგვარად რაღაც დისიდენტობა გამოვა.
აი, რუსული („სპუტნიკ V“ და „ეპივაკკორონა“) და ჩინური (Sinovac Biotech, CanSino Biologics, CNBG–Sinopharm) ვაქცინების შემთხვევაში კი შესაძლოა ყველაფერი ბევრად რთულად იყოს. როგორც უნდა გამაჯანსაღებელი იყოს ისინი, გამომდინარე იქიდან, რომ ეს ვაქცინები ბრიუსელს არ დაუმტკიცებია, ამ პრეპარატებით აცრილი მოქალაქეები, დიდი ალბათობით, ვერ მიიღებენ საზღვრების გადასაკვეთად აუცილებელ სერტიფიკატს. ეს იმიტომ, რომ არადემოკრატიული წარმოშობის ვაქცინების მარგებლობა–მავნებლობა არა მარტო სამედიცინო, არამედ პოლიტიკური საკითხიცაა. ხოლო რა გამოდის, როდესაც საქმეში პოლიტიკა ერევა, ამას „ჩრდილოეთის ნაკადი-2“-ის მაგალითზეც ვხედავთ, როდესაც რუსული ნახშირწყალბადები ასჯერ უფრო საშიში გამოდის, ვიდრე „ციკლონი-B“. როგორც ცნობილია, „გეომეტრიული თეორემები ადამიანურ ინტერესებსაც რომ ეხებოდეს, მათთვის ომები დაიწყებოდა“. ხოლო თუ არადემოკრატიული წარმოშობის ვაქცინების არაღიარებით უცხოურ „დერჟავას“ უსიამოვნება მიადგება, რატომაც არ უნდა გაკეთდეს ეს?
ძალიან სახასიათოა ევროკომისიის ხელმძღვანელ ურსულა ფონ დერ ლიაიენის 17 თებერვლის განცხადება: „რუსეთის სტრატეგია COVID-19-ზე ვაქცინაციის შესახებ განცვიფრებას იწვევს. რატომ სთავაზობს რუსეთი სხვა ქვეყნებს მილიონობით დოზას, როდესაც საკუთარი მოსახლეობის ვაქცინაციაში საკმარისი პროგრესისთვის არ მიუღწევია? ეს არის კითხვა, რომელსაც პასუხი უნდა გაეცეს“.
რთული სათქმელია, რა არის საკმარისი პროგრესი. და უნდა წამოჭრას თუ არა ეს კითხვა ევროპელმა ჩინოვნიკმა, როდესაც თავად ევროპაში პროგრესი აშკარად არასაკმარისია? წინააღმდეგ შემთხვევაში არც უნგრეთი შეიძენდა „სპუტნიკს“ და არც ჩეხეთი, ავსტრია და იტალია დაფიქრდებოდნენ ამაზე.
შესაძლოა ფრაუ ურსულა მე-19 საუკუნის პურის ექსპორტის პრაქტიკის განმეორებითაა აღშფოთებული: „საჭმელად არ გვეყოფა, მაგრამ გავიტანთ“. მართლაც მიჰყვება თუ არა ამჟამინდელი ჯანდაცვის სამინისტრო მაშინდელ ფინანსთა მინისტრ ვიშნეგრადსკის პრინციპებს — ეს რთული სათქმელია. კიდევ უფრო რთულია იმის გაგება, რა კავშირი აქვს ამ საკითხთან რუსული ვაქცინის ეფექტურობას. ის ან არის ეფექტური, ან — არა. მაშინ რანაირადაა ბრიუსელის მთავარი საზრუნავი რუსეთის საკმარისი პროგრესი საკუთარი მოსახლეობის ვაქცინაციის კუთხით?
სხვა საქმეა, როდესაც რუსული ვაქცინა ნებისმიერ ფასად უნდა იყოს დეზავუირებული. კერძოდ, არ ჩაითვალოს მისით აცრა სავიზო სერტიფიკატის გაცემის საფუძვლად.
რაღა თქმა უნდა, ყველაფერი ურსულასა და მის თანამოაზრეებზე არ არის დამოკიდებული. გარდა იმათი ინტერესებისა, ვისაც რუსეთისგან გამიჯვნა სურს და საამისოდ ნებისმიერ საბაბს იყენებს, არსებობს სხვა ინეტერესების მქონე ჯგუფებიც.
მაგალითად, მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთის მოსახლეობის შემოსავლები ძალიან შემცირდა, ისინი სრულად მაინც არ გაღატაკებულან, რაც მათთვის უცხოეთში ტურიზმს არააქტუალურ თემად აქცევდა. ხოლო ბევრი ევროპული ქვეყანა (იტალია, საფრანგეთი, საბერძნეთი და სხვ.), რომლებშიც ინფექციის აფეთქებამდე ტურიზმის წილად მთლიანი შიდა პროდუქტის 10–15% მოდიოდა და მოსახლეობის დასაქმებასაც უზრუნველყოფდა, ოცნებობენ, რომ კოვიდამდელი ვითარება და რუსი ტურისტების ფული დაბრუნდეს.
რა თქმა უნდა, შეიძლება ევროპელები ამხანაგ სუსლოვის სიტყვებით გავამხნევოთ: „იდეოლოგიაზე ეკონომიას არ ვაკეთებთ“, რაც სავიზო სერტიფიკაციასაც მოერგებოდა. მაგრამ ასეთი ხანგრძლივი პოლიტიკა სხვადასხვა სიურპრიზებით შეიძლება დამთავრდეს. პრინციპი „ჯერ თავო და თავო“ არავის გაუუქმებია, და გამუდმებით მისი ლანძღვა სახიფათოა.
ასე რომ, საკითხი, თუ რომელი ვაქცინები დაადასტურებს სამი თვის შემდეგ ვიზის მაძიებლის საიმედოობას, გახდება კიდეც მწვავე კამათის საფუძველი ფრაუ ფონ სუსლოვსა და წვრილბურჟუაზიული პრინციპის „ვინც რა უნდა თქვას, წისქვილმა კი ფქვას“ მომხრეთა შორის.
რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს