მიმოხილვა: რატომ გადაჰყავთ ამერიკელი საზღვაო ქვეითები ჩრდილოეთში

ნიკოლა პროტოპოპოვი

ამის პარალელურად ამერიკელი პოლიტიკოსები და გენერლები სულ უფრო ხშირად საუბრობენ არქტიკაში დაძაბულობაზე, რასაც, ექსპერტების აზრით, თავადვე ამწვავებენ.

სტუმრად ვიკინგებთან

საზღვაო ქვეითები ნორვეგიაში ჩრდილოეთ კაროლინიდან გადაბაზირდნენ ეგრეთ წოდებული როტაციის ფარგლებში. ამ ხრიკს ამერიკელები უკვე რამდენიმე წელია, მიმართავენ - ქვედანაყოფებს ეფრთმანეთს ანაცვლებენ და აშშ-ის სამხედრო კონტინგენტი ქვეყანაში ფაქტობრივად მუდმივად დგას.

საზღვაო ქვეითების ამოცანა — ეს ნორვეგიული ინსტრუქტორების ხელმძღვანელობით ბრძოლების წარმოების სწავლება არქტიკის პირობებში და ასევე ნატოელ კოლეგებთან მჭიდრო ურთიერთქმედებაა.

თებერვალში ამერიკელი, ნორვეგიელი, ასევე ნიდერლანდელი და ბრიტანელი სამხედროები, დაახლოებით ათი ათასი მებრძოლი, მონაწილეობას მიიღებს მასშტაბურ მანევრებში Joint Viking 2021. ნატოელები დიდ მანძილზე ჯარების სწრაფ გადაადგილებას დაამუშავებენ, აითვისებენ ინფორმაციის გაცვლის მეთოდებსა ყველა დონეზე და რამდენიმე ერთობლივ ოპერაციას ჩაატარებენ.

სწავლება JointViking-ი ყოველწლიურად ტარდება. ჯარები — ჯავშანტექნიკა, არტილერია, ავიაცია, გემები და წყალქვეშა ნავები მაღალი ინტენსივობის საბრძოლო მოქმედებების მოდელირებას ახდენენ რამდენიმე ასეულ კვადრატულ კილომეტრზე - უპირატესად ტყიან და მთიან ადგილებში.

როგორც სამხედრო ექსპერტი ალექსანდრ ჟილინი აღნიშნავს РИА Новости-სთან საუბრისას, აშშ-ის სამხედრო დოქტრინის თანახმად, მათი არმია ძირითადად უცხოეთში სწავლობს ბრძოლას.

„ამიტომ სახელმწიფოს პოლიტიკა იმგვარად იგება, რომ ამერიკელი სამხედროები პერმანენტულად ჩნდებიან სხვა ქვეყნებში საბრძოლო მოქმედებების, დაზვერვის, აეროდრომების შემოფრენის, საზღვაო გზების შემოვლის მეთოდების დასამუშავებლად. განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა ერთობლივ ოპერაციებს, იმიტომ რომ აშშ ყოველთვის სხვისი ხელებით იბრძვის“, — განმარტა ექსპერტმა.

ჟილინის თქმით, პენტაგონი ხელოვნურად ძაბავს ვითარებას, ვინაიდან აშშ-სა და ნატო-ს ჯიუტად არ სურთ არქტიკაზე პრეტენზიებზე უარის თქმა.

„საზღვაო ქვეითების სწავლება იქნება შეტევითი და არა ტავდაცვითი. დამუშავდება მოქმედებები რუსეთის წინააღმდეგ. თუ ნატოს ევროპაში მანევრებს მთლიანობაში განვიხილავთ, აშკარად ჩანს: მათ ისე აწყობენ, რომ მოსკოვისთვის დაძაბულობის ზონები შექმნან. რუსეთის არმიას არ შეუძლია, არ ირეაგიროს ნორვეგიაში მომხდარზე — საჭიროა ვითარების სრული კონტროლი, რათა პროვოკაციები არ დაიშვას“, _ ამბობს სამხედრო ექსპერტი.

ჩრდილოეთ პლაცდარმი

ანალიტიკური კლუბის, „ვალდაის“ ექსპერტი არტემ კურეევი მიუთითებს, რომ ამერიკელებს აქვთ საკუთარი განვითარებული ინფრასტრუქტურა ალიასკაზე საბრძოლო მოქმედებების ტაქტიკის სწავლებისთვის, მაგრამ ისინი მაინც ნორვეგიაში არჩევენ სწავლებებს.

„მათთვის ეს, როგორც ნატოს ლიდერებისთვის, აუცილებელია. — ამბობს კურეევი. — ნორვეგია ალიანსის უძველესი წევრია. ოსლო რუსეთში პოტენციურ მოწინააღმდეგეს ხედავს. ჯერ კიდევ ცივი ომის წლებში ნორვეგიელები ქმნიდნენ და მხარს უჭერდნენ ინფრასტრუქტურას არქტიკაში სსრკ-სთვის წინააღდეგობის გასაწევად. ეს ახლაც გრძლედება. რეალური სამხედრო გამწვავების შემთხვევაში ნორვეგია მაშინვე ნატოს მთავარ პლაცდარმად გადაიქცევა რუსეთის მურმანსკისკენ“.

ვაშინგტონის სურვილზე, განიმტკიცოს პოზიციები არქტიკაში და გააძევოს იქიდან სხვა ქვეყნები, სამხედრო-საზღვაო ძალებისა და საზღვაო ქვეითთა კორპუსის ახალი არქტიკული სტრატეგიაც მეტყველებს. მასში კერძოდ ნათქვამია, რომ „ამერიკული სამხედრო-საზღვაო ძალების მხარდაჭერის გარეშე არქტიკის რეგიონში მშვიდობას სულ უფრო დაემუქრებიან რუსეთი და ჩინეთი“.

როგორც აშშ-ის სამხედრო-საზღვაო ძალების მინისტრ კონეტ ბრეიტუეიტის თქმით, პენტაგონი გეგმავს გამუდმებით იყოლიოს არქტიკაში საბრძოლო გემები და წყალქვეშა ნავები, რათა პატრულირება მოახდინოს რუსეთის სანაპიროების მახლობლად და არ დაუშვას „მოსკოვის შეტევა უკიდურეს ჩრდილოეთში“.

ნორვეგიის თავდაცვის მინისტრმა ფრანკ ბეკე-იენსენმა, თავის მხრივ, განაცხადა, რომ ქვეყნის უსაფრთხოების პოლიტიკაში საკვანძო მიმართულება — ეს არქტიკა და რუსეთის ქმედებებია რეგიონში, ხოლო ტრანსატლანტიკური კავშირები აქ ქვაკუთხედია.

მისი თქმით, ნორვეგია მიესალმება უკიდურეს ჩრდილოეთში ნატოელი მოკავშირეების გაძლიერებას.

ყველა ფრონტზე

უნდა ითქვას, რომ აშშ უკვე სერიოზულად განმტკიცდა ჩრდილოეთში. და ნორვეგია ამაში ლამის მთავარ როლს თამაშობს. სექტემბერში ცნობილი გახდა, რომ ნორვეგიის პორტ ტრომსეში Seawolf-ის კლასის ატომური სუბმარინა შევიდა, რომლის მთავარი მისია რუსული წყალქვეშა ნავების მარშრუტების თვალთვალია.

მანამდე კი აშშ „ჩრდილოეთში რუსეთის შესაკავებლად“ მეორე ფლოტი აღადგინეს, რომელიც ატლანტიკის ოკეანზე, ასევე წყნარი და ჩრდილოეთ ყინულოვანი ოკეანეების ნაწილზე აგებს პასუხს და რომელიც 2011 წელს დაიშალა ბიუჯეტის ეკონომიის მიზნით.

ცივი ომის კიდევ ერთი გამოძახილი — ეს ნორვეგიული მიწისქვეშა სამხედრო-საზღვაო ბაზა ოლავსვერნია, რომელიც რუსეთის საზღვრებიდან 350 კილომეტრითაა დაშორებული. 1960-იან წლებში აგებულ უზარმაზარ ბუნკერში, რომელიც სამასმეტრიანი მთითაა დაფარული, ნატოს სუბმარინები და გემები იყო ბახირებული, მოქმედებდა სარემონტო დოკები, ინახებოდა საბრძოლო მასალები. დასავლური კოალიციის ფლოტს ნებისმიერ დროს შეეძლო გადაეკეტა საბჭოთა ფლოტისთვის ნორვეგიის ზღვასა და ჩრდილოეთ ატლანტიკაში გასასვლელი. ნულოვანი წლების ბოლოს ბაზა დაიკეტა, თუმცა ახლა კვლავ აპირებენ მის გაცოცხლებას.

პენტაგონმა სერიოზულად დაიწყო სამხედრო-საჰაერო გაძლიერება არქტიკაში. გასულ წელს მასშტაბური სწავლებები გამართეს ამერიკულმა და ნორვეგიულმა სამხედრო-საჰაერო ძალებმა. ერთდროულად ექვსმა სტრატეგიულმა ბომბდამშენმა B-52 Stratofortress-მა გადაუფრინა ჩრდილოეთის პოლუსს და საწვრთნელი ფრენები შეასრულეს ნორვეგიის სამხედრო-საჰაერო ძალების გამანადგურებლებთან ერთად. ამ დღეებში კი ცნობილი გახდა, რომ პენტაგონი თებერვალში ტეხასიდან ოთხ ზებგერით B-1BLancer-ს გადაისვრის ერლანდის ავიაბაზაზე ნორვეგიაში.

რედაქცია შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს ავტორის მოსაზრებებს!