საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, ზიანის მიმყენებელი ვალდებულია აუნაზღაუროს დაზარალებულს მისი ქმედებით მიყენებული ზიანი.
თუმცა, არსებობს შემთხვევები, როდესაც კანონმდებლობა ზოგადი წესიდან გარკვეულ გამონაკლისებს თვალისწინებს. დღევანდელ სტატიაში სწორედ ამ გამონაკლისებზე გესაუბრებით და ვეცდებით აგიხსნათ, რა შემთხვევაში არაა ზიანის მიმყენებელი ვალდებული აანაზღაუროს საკუთარი საქციელით გამოწვეული ზიანი.
პირველ რიგში გავიგოთ, რა არის აუცილებელი იმისთვის, რომ პირს ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება დაეკისროს.
ზიანის ანაზღაურების ვალდებულების დაკისრებისთვის აუცილებელია:
- არსებობდეს ზიანი
- ზიანი მიყენებული უნდა იყოს მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით
- ზიანი გამოწვეული იყოს ზიანის მიმყენებლის ქმედებით
- ზიანი მიყენებული იყოს ბრალეული მოქმედებით.
განვიხილოთ ის შემთხვევები, როდის არ ეკისრება პირს ზიანის გადახდის ვალდებულება:
1. 10 წლის ასაკს მიუღწეველი პირი პასუხს არ აგებს მის მიერ მიყენებული ზიანისთვის. თუმცა, მშობლები ან 10 წლის ასაკს მიუღწეველი პირის მეთვალყურეობაზე ვალდებული სხვა პირები მოვალენი არიან აანაზღაურონ ზიანი, რომელიც ამ პირმა მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით მიაყენა სხვას.
აქვე გაითვალისწინეთ, რომ თუ მშობლებს არ შეეძლოთ ზიანის თავიდან აცილება, მათ მიერ ზიანის ანაზღაურება გამოირიცხება.
2. 10 წელზე მეტი ასაკის არასრულწლოვანი პირი პასუხს არ აგებს იმ ზიანისთვის, რომელიც მან სხვას მიაყენა, თუ მას არ შეეძლო საკუთარი მოქმედების მნიშვნელობა გაეგო.
3. ასევე კანონმდებლობა გამონაკლისს ადგენს მხარდაჭერის მიმღებად ცნობილი პირის მიერ ზიანის მიყენების შემთხვევაში. კერძოდ, მხარდაჭერის მიმღების მიერ მიყენებული ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება ეკისრება მხარდაჭერის მიმღებს, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მას სასამართლოს გადაწყვეტილებით მხარდამჭერი ზიანის მიყენების თავიდან ასაცილებლად დაენიშნა.
4. გარდა ამისა, დროებით უგონო ან სულიერი მოშლილობის მდგომარეობაში მყოფი პირი პასუხს არ აგებს მიყენებული ზიანისათვის.
თუმცა, გაითვალისწინეთ, თუ პირმა თვითონ ჩაიყენა თავი ასეთ მდგომარეობაში ალკოჰოლური სასმელის ან მსგავსი საშუალებების გამოყენებით, იგი არ თავისუფლდება პასუხისმგებლობისგან.
მუდამ გახსოვდეთ, რომ საკუთარი უფლებების დაცვის საუკეთესო საშუალება მხოლოდ და მხოლოდ ინფორმირებულობაა. სამართლებრივი საკითხების ცოდნა კი გარანტიაა იმისა, რომ თავი მუდამ დაცულად იგრძნოთ.